NIM là một trong những chỉ số quan trọng nhất đối với hoạt động kinh doanh ngân hàng, thể hiện chênh lệch giữa thu nhập lãi và chi phí lãi chia cho tài sản sinh lãi. NIM càng lớn cho thấy mảng tín dụng - hoạt động cốt lõi của ngân hàng, càng có khả năng sinh lời. Tuy nhiên, gần đây, việc các ngân hàng phải giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay khiến NIM tiếp tục giảm, trong khi nguồn Tiền gửi không kỳ hạn (CASA) khó tăng.
Ban lãnh đạo VietinBank cho biết, NIM 3 quý đầu năm đạt 2,57%, giảm so với cùng kỳ năm 2024. Chi phí vốn (COF) ở mức 3,19%. VietinBank dự kiến, NIM cả năm 2025 sẽ giảm nhẹ so với năm 2024; sang năm 2026, NIM có thể đi ngang trong nửa đầu năm và cải thiện ở nửa cuối năm nếu điều kiện thuận lợi.
HDBank cũng đặt mục tiêu NIM năm 2025 ở mức 4,8-5%, thấp hơn mức 5,09% của 3 quý đầu năm, phản ánh phần nào áp lực tăng lãi suất huy động. Dù vậy, thanh khoản vẫn được duy trì tốt khi Tỷ lệ cho vay trên huy động (LDR) chỉ 71,3%, thấp hơn nhiều so với trần 85%; tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn ở mức 22,3%.
Theo dữ liệu WiChart, NIM của các ngân hàng niêm yết tiếp tục thu hẹp trong quý III, khi chi phí vốn tăng nhanh hơn lợi suất tài sản sinh lời. NIM bình quân đạt 3,15%, giảm 0,02 điểm phần trăm so với quý trước, xuống mức thấp nhất từ đầu năm 2019.
Thống kê của 27 ngân hàng niêm yết cho thấy, NIM bình quân quý III/2025 đạt 2,91%, giảm so với 2,98% của quý II và 3,09% của quý I/2025; trong đó, 20/27 ngân hàng ghi nhận NIM tiếp tục sụt giảm. VPBank có NIM cao nhất (5,36%), tiếp đến là HDBank (4,82%), MB (4,03%), Kienlongbank (3,97%) và Techcombank (3,66%).
Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng (Đại học Nguyễn Trãi) nhận định, NIM giảm trong quý III là xu hướng bình thường trong chu kỳ tín dụng cuối năm, không phải dấu hiệu suy yếu nghiêm trọng. CASA giảm khiến chi phí huy động tăng; tốc độ tăng tín dụng lại nhanh hơn huy động (LDR gần 94%) khiến NIM bị kéo xuống. Tuy nhiên, lợi nhuận ngành ngân hàng vẫn tăng trong quý III và 9 tháng nhờ tăng trưởng dư nợ, thu dịch vụ mở rộng và chi phí hoạt động được kiểm soát. Các ngân hàng lớn sở hữu nguồn vốn rẻ, hệ sinh thái thanh toán số và danh mục bán lẻ đa dạng tiếp tục duy trì lợi thế, giúp giảm tác động tiêu cực từ việc NIM thu hẹp.
Giới phân tích cho rằng, trong ngắn hạn, dư địa cải thiện NIM rất hạn chế do chi phí vốn tăng nhanh hơn lãi suất đầu ra. Về dài hạn, cuộc chơi không chỉ là huy động vốn rẻ, mà phụ thuộc vào khả năng tinh gọn bộ máy, đẩy mạnh chuyển đổi số, giảm chi phí hoạt động để duy trì NIM thấp và cung cấp lãi suất cho vay cạnh tranh, qua đó mở rộng thị phần và tăng lợi nhuận.
Để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên, Ngân hàng Nhà nước đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm nay là 16%. Với cơ cấu vốn đầu tư hiện nay, tín dụng năm 2025 cần tăng thêm hơn 2,5 triệu tỷ đồng. Tính đến cuối tháng 10/2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đã tăng khoảng 15% so với cuối năm 2024 và dự kiến tăng 19-20% vào cuối năm.
Tuy nhiên, để đạt mục tiêu này, mặt bằng lãi suất cho vay phải tiếp tục duy trì và giảm thêm để kích cầu tín dụng, đồng nghĩa lợi nhuận ngân hàng sẽ chịu áp lực khi NIM thu hẹp. Lãi suất cho vay giảm để hỗ trợ khách hàng, trong khi lãi suất tiết kiệm khó giảm sâu do áp lực thanh khoản và tỷ giá.
Một chuyên gia phân tích tài chính đánh giá, NIM toàn hệ thống đang ở mức rất mỏng, đặc biệt với khối ngân hàng quốc doanh; nhóm ngân hàng tư nhân có phần cải thiện trong quý III, nhưng không đáng kể. Nhìn chung, NIM chưa có dấu hiệu phục hồi rõ ràng, khiến biên lợi nhuận tiếp tục chịu sức ép.
PGS-TS. Nguyễn Hữu Huân (Trường đại học Kinh tế TP.HCM) cho rằng, xu hướng giảm NIM sẽ còn kéo dài và rõ nét hơn trong các năm tới. Áp lực cạnh tranh và yêu cầu hỗ trợ nền kinh tế khiến việc duy trì NIM cao như trước đây khó bền vững. Quan trọng hơn, sự sụt giảm này không hoàn toàn mang tính bị động; nhiều ngân hàng chủ động chấp nhận NIM mỏng để tăng sức cạnh tranh, giữ lãi suất cho vay ở mức thấp nhằm thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện hữu, từ đó mở rộng quy mô tín dụng.
Theo báo cáo mới công bố của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), dư địa cải thiện NIM trong ngắn hạn còn hạn chế khi chi phí vốn tiếp tục tăng nhanh hơn lãi suất đầu ra, nhất là khi nhu cầu giải ngân tín dụng cuối năm thường rất cao. Dù vậy, áp lực thanh khoản có thể hạ nhiệt nhờ dòng vốn chi ngân sách, đặc biệt là giải ngân đầu tư công vào cuối năm.
Bước sang quý IV/2025, NIM được dự báo ổn định và có thể tăng nhẹ khi áp lực huy động giảm, tín dụng bước vào mùa cao điểm, thu nhập từ dịch vụ, trái phiếu và đầu tư tài chính tăng lên. Kỳ vọng, trong năm 2026, NIM của các ngân hàng sẽ cải thiện khi thanh khoản thị trường bất động sản phục hồi, giúp giảm áp lực nợ xấu và kéo giảm chi phí dự phòng.
Vân Linh