Bill Gates đã đúng

9 giờ trướcBài gốc

Trong "Thảm họa khí hậu", Bill Gates cảnh báo thế giới sẽ đối mặt với những thay đổi không thể đảo ngược. Ảnh: Reuters.

Một trận động đất kèm sóng thần tại Nga, một đợt lũ quét chưa từng thấy và một vụ cháy rừng giữa mùa đông ở Mỹ... Thiên tai không còn theo quy luật cũ. Thời tiết cực đoan đang vượt khỏi mọi mô hình dự báo.

Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), 2024 là năm nóng nhất từng được ghi nhận và năm 2025 vẫn tiếp tục phá vỡ nhiều kỷ lục nhiệt độ. Những gì từng được xem là “báo động đỏ” giờ đã trở thành nhịp điệu mới của hành tinh.

Trong Thảm họa khí hậu, Bill Gates nhấn mạnh con người đang thải ra 51 tỷ tấn khí nhà kính mỗi năm và nếu không đưa con số đó về 0, thế giới sẽ đối mặt với những thay đổi không thể đảo ngược. Ông cảnh báo chỉ cần nhiệt độ tăng thêm 1-2 độ C cũng có thể gây ra bão dữ dội hơn, lũ quét bất ngờ, mùa màng thất bát và dịch bệnh lây lan.

Dù sách được xuất bản vào năm 2021, đến năm 2025, nhiều cảnh báo trong sách đã trở thành hiện thực. Giờ đây, câu hỏi không còn là “điều đó có xảy ra không?” mà là “chúng ta sẽ làm gì để ứng phó?”.

Trận động đất 8,8 độ tại Viễn Đông Nga đã khiến một trường mẫu giáo hư hỏng nặng nề. Ảnh: Russian Ministry for Emergencies.

Bình thường mới

Trong Thảm họa khí hậu, Bill Gates chia sẻ: "Một mức tăng dường như nhỏ bé của nhiệt độ toàn cầu, chỉ 1 hoặc 2 độ C, thực chất có thể gây ra rất nhiều rắc rối. Nhưng đó là sự thật: Khi nói về khí hậu, biến đổi dù chỉ là một vài độ cũng là một vấn đề lớn".

Theo Gates, nhiệt lượng tăng không chỉ làm nóng hành tinh, mà còn “kích hoạt những chuỗi phản ứng phức tạp”: bão mạnh hơn, mưa lớn bất thường, hạn hán trầm trọng hơn, cháy rừng lan rộng, dịch bệnh lây lan nhanh và mùa màng thất bát.

Dữ liệu từ Cơ quan khí hậu Copernicus (EU) cho thấy năm 2024 đã vượt ngưỡng 1,5°C và năm 2025 vẫn tiếp tục nóng kỷ lục. Những gì từng được mô tả như một viễn cảnh xa vời giờ đã trở thành trạng thái "bình thường mới" của hành tinh.

Ngày 30/7, một trận động đất 8,8 độ richter xảy ra tại Kamchatka, vùng Viễn Đông Nga, kích hoạt sóng thần cao tới 5 m đổ vào nhiều vùng ven biển châu Á - Thái Bình Dương. Đây là một trong những địa chấn mạnh nhất từng được ghi nhận của lịch sử hiện đại.

Hàng chục nghìn người phải sơ tán khẩn cấp tại Nhật Bản, Hawaii, Guam và các đảo quốc Thái Bình Dương. Không lâu sau đó, núi lửa Klyuchevskoy tại Nga cũng phun trào dữ dội, kéo theo loạt cảnh báo thảm họa kép trong khu vực.

Tại bang Bắc Carolina (Mỹ), khu vực vốn được coi là an toàn với bão, bất ngờ trở thành tâm điểm của một trận lũ quét tàn khốc do tàn dư của bão Helene. 78 người thiệt mạng, hàng nghìn người mất nhà cửa chỉ sau một đêm.

Các vụ cháy ở Los Angeles (Mỹ) đã giết chết 30 người và khiến khoảng 200.000 người phải sơ tán. Ảnh: Reuters.

Mức hơi ẩm trong khí quyển đạt ngưỡng cao kỷ lục được cho là nguyên nhân khiến mưa lớn kéo dài và không thể dự báo chính xác. Các hệ thống cảnh báo truyền thống đã không theo kịp tốc độ của khí hậu mới.

Trước đó, vào tháng 1, cháy rừng tại Los Angeles cướp đi sinh mạng của ít nhất 30 người, thiêu rụi gần 200.000 ha rừng và gây thiệt hại kinh tế ước tính tới 100 tỷ USD, một trong những thảm họa môi trường đắt đỏ nhất trong lịch sử nước Mỹ. Đáng nói, đây là thời điểm giữa mùa đông.

Những hiện tượng thiên tai nối tiếp nhau, không phân biệt mùa, khu vực hay mức độ phát triển, đang buộc giới chuyên gia phải nhìn nhận lại toàn bộ hệ thống ứng phó với khí hậu toàn cầu. Tổ chức WWA (World Weather Attribution) khẳng định biến đổi khí hậu do con người gây ra đã góp phần làm tăng cường độ và tần suất của hầu hết thảm họa gần đây.

Dữ liệu cho thấy 2024 là năm nóng nhất lịch sử trong khi 2025 đang liên tiếp phá kỷ lục nhiệt độ. Ảnh: BBC.

Cần làm gì?

Tỷ phú công nghệ cũng nhấn mạnh: “Chỉ giảm 50% lượng khí thải sẽ không giúp chúng ta chặn đứng sự gia tăng nhiệt độ; nó chỉ làm chậm lại quá trình, phần nào trì hoãn, nhưng không thể ngăn thảm họa khí hậu"".

Theo ông, để ngăn chặn những tác động tồi tệ nhất, chúng ta phải hướng đến con số 0. Gates cho rằng hành trình đưa lượng phát thải ròng khí nhà kính về bằng 0 là một nhiệm vụ chưa từng có tiền lệ nhưng hoàn toàn khả thi nếu ba lực đẩy - công nghệ, chính sách và thị trường - cùng được huy động và phối hợp.

Gates chia giải pháp thành hai hướng lớn: giảm thiểu và thích nghi. Trong đó, giảm thiểu là ưu tiên cốt lõi, với mục tiêu cắt giảm hoàn toàn 51 tỷ tấn khí nhà kính mà thế giới đang thải ra mỗi năm.

Để đạt được điều này, ông kêu gọi các chính phủ, đặc biệt là ở các quốc gia phát triển, tăng gấp năm lần đầu tư công vào năng lượng sạch, đồng thời ban hành các chính sách định giá carbon. Song song đó là thúc đẩy đổi mới công nghệ, từ xe điện, vật liệu xây dựng không carbon, lưu trữ năng lượng cho đến thu hồi khí CO2.

Sách Thảm họa khí hậu của Bill Gates nhấn mạnh bất kỳ cá nhân nào cũng có thể hành động để giảm thiểu biến đổi khí hậu. Ảnh: Alphabooks.

Một phần quan trọng khác là xây dựng hạ tầng mới như đường truyền tải điện, trạm sạc, hệ thống lưu trữ hydro hay đường ống vận chuyển carbon. Gates đặc biệt nhấn mạnh không được né tránh các ngành khó giảm phát thải như xi măng, thép, hàng không và phân bón - những lĩnh vực đòi hỏi đầu tư nghiên cứu lâu dài và chính sách chuyên biệt để tạo đột phá.

Bên cạnh vai trò nhà nước, Gates dành riêng một phần để nói về trách nhiệm của từng cá nhân. Ông khuyến khích mọi người tiết kiệm điện, ăn ít thịt đỏ, dùng xe điện, ủng hộ sản phẩm xanh và quan trọng nhất là tham gia vào quá trình hoạch định chính sách thông qua bầu cử, vận động hoặc đối thoại trực tiếp với đại biểu dân cử.

Với nhóm dân cư dễ bị tổn thương nhất như nông dân ở các nước đang phát triển, thích nghi đóng vai trò sống còn. Điều này bao gồm việc phát triển giống cây trồng chịu hạn, cải thiện hạ tầng chống lũ, củng cố hệ thống y tế... Ông gọi đây là “lớp bảo vệ con người” cần được ưu tiên song song với công nghệ cao.

"Chúng ta sẽ cần có những đột phá trước năm 2050 và với những gì chúng ta đã biết về thời gian cần thiết để phát triển và triển khai các nguồn năng lượng mới, chúng ta cần bắt đầu ngay bây giờ", tỷ phú công nghệ kết luận.

Hạ Đan

Nguồn Znews : https://znews.vn/bill-gates-da-dung-post1573231.html