Đẩy trách nhiệm giải quyết tranh chấp đất cho cấp xã
Khu đất rộng hơn 4400m2 thuộc thửa số 547, tờ bản đồ số 57 xã Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh vốn được gia đình bà Nguyễn Thị Bận (SN 1945, ngụ tại nhà C8/20 ấp 3, xã Vĩnh Lộc B) canh tác sản xuất nông nghiệp từ trước năm 1975. Sau năm 1975, khi nhà nước thực hiện chủ trương hợp tác hóa thì gia đình bà Bận đưa diện tích trên vào Tập đoàn 14 (sau đó đổi tên là Hợp tác xã Tiền Phong). Đến năm 1990, Hợp tác xã Tiền Phong giải thể nên gia đình bà Bận được nhận lại đất để tiếp tục canh tác. Từ năm 2000, khu đất bị nhiễm phèn nên gia đình bà Bận chỉ trồng và thu lợi từ cây bình bát, dừa nước...
Năm 2002, gia đình bà Bận tiến hành kê khai đăng ký đề nghị cấp quyền sử dụng đất thì phát sinh tranh chấp với vợ chồng ông Nguyễn Văn Sồ (SN 1965), bà Nguyễn Thị Tư (SN 1964- cùng ngụ tại C8/11 ấp 3, xã Vĩnh Lộc B).
Cho rằng vợ chồng ông Sồ không có tài liệu chứng minh nguồn gốc đất, cũng không trực tiếp canh tác đất, bà Bận có đơn đề nghị chính quyền địa phương giải quyết tranh chấp để công nhận quyền sử dụng đất cho gia đình mình. Ngày 17/11/2005, UBND xã Vĩnh Lộc B tổ chức buổi hòa giải giữa các bên và lâp biên bản đề nghị các bên giữ nguyên hiện trạng khu đất, chờ kết quả giải quyết của UBND huyện Bình Chánh.
Ngày 28/11/2006, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Bình Chánh có Công văn số 4586/UB-TNMT trả lời bà Bận là vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của TAND huyện Bình Chánh, đề nghị giữ nguyên hiện trạng khu đất cho đến khi vụ việc được giải quyết đúng quy định pháp luật.
Hiện trạng khu đất mà bà Bận đã có tranh chấp từ năm 2002.
Vào năm 2010, khi biết vợ chồng ông Sồ đang làm thủ tục cấp GCNQSDĐ, bà Bận tiếp tục có đơn gửi UBND huyện Bình Chánh đề nghị không giải quyết thủ tục cho vợ chồng ông Sồ, đồng thời gửi đơn khởi kiện đến TAND huyện Bình Chánh.
Ngày 1/7/2010, TAND huyện Bình Chánh có quyết định thụ lý vụ án, nhưng sau đó đã “đình chỉ giải quyết vụ án” với lý do: khu đất mà bà Bận khởi kiện chưa được cấp GCNQSDĐ và không có các loại giấy tờ theo quy định tại Điều 50 Luật Đất đai 2003 nên vụ án không thuộc thẩm quyền của TAND huyện Bình Chánh.
Vì vậy, ngày 21/3/2011, bà Bận tiếp tục có gửi UBND huyện Bình Chánh đề nghị giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, UBND huyện Bình Chánh không giải quyết vụ việc mà lại có Công văn số 1309/UBND (6/9/2011) đề nghị bà Bận nộp đơn giải quyết tranh chấp tại UBND xã Vĩnh Lộc B.
Theo bà Bân, việc “đẩy” trách nhiệm giải quyết tranh chấp đất về UBND xã Vĩnh Lộc B như trên là sai thẩm quyền. Trong khi đó, gia đình bà cũng không nhận được Công văn số 1309/UBND nêu trên. Còn UBND huyện Bình Chánh thì không cung cấp được chứng cứ thể hiện đã giao Công văn trên cho bà Bận.
Trong khi tranh chấp đất chưa được cơ quan có thẩm quyền giải quyết dứt điểm thì ngày 15/11/2016, UBND huyện Bình Chánh đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CH009085, công nhận quyền sử dụng của vợ chồng ông Sồ đối với khu đất rộng 4425,2m2, thuộc thửa số 547, tờ bản đồ số 57 xã Vĩnh Lộc B- tức là khu đất mà bà Bận từng có đơn đề nghị giải quết tranh chấp.
Ngoài việc cấp GCNQSDĐ khi đất đang có tranh chấp, gia đình bà Bận còn phát hiện một dấu hiệu sai phạm nữa trong vụ việc này là việc, ông Sổ đã bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự từ năm 2014 nhưng một năm sau vẫn đứng đơn (điểm chỉ trong đơn) gửi chính quyền đề nghị được cấp GCNQSDĐ.
Tòa sơ thẩm tuyên hủy Quyết định cấp GCNQSDĐ
Trước diễn biến này, bà Bận đã làm đơn khởi kiện vụ án hành chính, đề nghị TAND TP. Hồ Chí Minh hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do UBND huyện Bình Chánh cấp cho vợ chồng ông Sồ, hủy bỏ việc cập nhận biến động chuyển nhượng cho ông Huỳnh Văn Nhớ.
Xử sơ thẩm vụ kiện trong các ngày 9/8/2023, 5/9/2023, 15/9/2023, TAND TP. Hồ Chí Minh đã có Bản án số 1753/2023/HC-ST, tuyên xử: chấp thuận yêu cầu khởi kiện của bà Bận về việc hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CH009085 do UBND huyện Bình Chánh cấp cho vợ chồng ông Sồ, hủy việc cập nhận biến động chuyển nhượng cho ông Huỳnh Văn Nhớ.
Đã hơn 80 tuổi, bà Bận đang chờ vụ việc giải quyết đúng quy định để đảm bảo quyền lợi của mình.
Theo HĐXX sơ thẩm, bà Bận đã gửi đơn tranh chấp đất liên tục đối với vợ chồng ông Sồ. Đây là trường hợp đất có tranh chấp và hồ sơ không hợp lệ nên việc UBND huyện Bình Chánh cấp GCNQSDĐ số CH009085 là không đúng quy định pháp luật.
Về quan điểm cho rằng, từ khi UBND huyện Bình Chánh ban hành Công văn số 1309/UBND (ngày 6/9/2011) đề nghị bà Bận nộp đơn tranh chấp tại UBND xã Vĩnh Lộc B nhưng đến khi UBND huyện Bình Chánh cấp GCNQSDĐ số CH009085 (ngày 15/11/2016), bà Bận đã không có đơn khiếu nại, không tiếp tục thực hiện việc tranh chấp, HĐXX nhận định, UBND huyện Bình Chánh không chứng minh được việc đã giao Công văn số 1309/UBND cho bà Bận. Nội dung Công văn số 1309/UBND cho thấy, Chủ tịch UBND huyện Bình Chánh chưa ban hành quyết định giải quyết đơn khiếu nại của bà Bận đúng theo quy định pháp luật tại thời điểm năm 2011. Ngoài ra, thay vì phải giải quyết tranh chấp đất thì UBND huyện Bình Chánh lại có Công văn số 1309/UBND, hướng dẫn bà Bận nộp đơn tranh chấp tại UBND xã Vĩnh Lộc B là không đúng quy định về thẩm quyền giải quyết khiếu nại được quy định tại Khoản 2 Điều 136 Luật Đất đai 2003.
Sau khi có Bản án sơ thẩm, VKSND TP. Hồ Chí Minh đã có kháng nghị đề nghị TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm, sửa bản án sơ thẩm theo hướng bác yêu cầu khởi kiện của bà Bận. Một trong nhiều lý do đưa ra là việc, từ thời điểm UBND huyện Bình Chánh ban hành Công văn số 1309/UBND (6/9/2011) đến ngày ngày UBND huyện Bình Chánh cấp GCNQSDĐ số CH009085 (15/11/2016), thì bà Bận không có đơn khiếu nại, không tiếp tục thực hiện việc tranh chấp nên đã hết thời hiệu giải quyết theo Điều 36 Luật Khiếu nại, Tố cáo năm 1998.
Trao đổi với PV, ông Võ Văn Đồng (nguyên Cục trưởng Cục Giải quyết khiếu nại và thanh tra khu vực 3, Thanh tra Chính phủ) nêu quy điểm, Điều 37 Luật Khiếu nại, Tố cáo năm 1998 quy định rõ: “Người giải quyết khiếu nại lần đầu phải ra quyết định giải quyết khiếu nại bằng văn bản và phải gửi quyết định này cho người khiếu nại, người có quyền, lợi ích liên quan; khi cần thiết thì công bố công khai quyết định giải quyết khiếu nại đối với người khiếu nại và người bị khiếu nại”.
Trong trường hợp này, việc UBND huyện Bình Chánh ban hành Công văn số 1309/UBND ngày 6/9/2011 gọi là “giải quyết đơn khiếu nại của bà Bận” là không tuân thủ đúng Điều 37 Luật Khiếu nại, Tố cáo năm 1998, dẫn đến việc tranh chấp đất vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Đó là chưa kể việc, Công văn nêu trên không có nội dung giải quyết tranh chấp đất.
Báo Công lý sẽ tiếp tục phản ánh diễn biến vụ tranh chấp.
Trung Nguyên