Bỏ cấp phép xây dựng phải tránh 'ngầm thu phí'

5 giờ trướcBài gốc

Doanh nghiệp, người dân hồ hởi

Sau 5 năm đi làm, vợ chồng anh Vũ Thành Trung (Thanh Trì, Hà Nội) gom góp mua được mảnh đất 70m2, dự tính sẽ xây nhà vào cuối năm nay. Nghe tin Bộ Xây dựng sẽ xem xét bãi bỏ giấy phép xây dựng với công trình riêng lẻ, đối với khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500 được phê duyệt thì có thể miễn cấp phép ngay khiến vợ chồng anh rất háo hức.

“Chúng tôi đang tìm hiểu xem đất của mình có thuộc khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500, nếu được thì mừng quá vì sẽ không phải mất thời gian, thủ tục xin cấp phép xây dựng. Kể cả nếu không thuộc trường hợp này, chủ trương cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục cấp phép xây dựng cũng sẽ khiến chúng tôi bớt đi mối lo thủ tục”, anh Trung chia sẻ.

Việc bỏ thủ tục cấp phép xây dựng sẽ tạo thuận lợi cho người dân. Ảnh: Đan Thanh

Ông Nguyễn Văn Học, Chủ tịch Hội Doanh nhân đất Võ Bình Định cũng bày tỏ vui mừng với thông tin sẽ đơn giản hóa, cắt bỏ thủ tục xây dựng cho người dân, doanh nghiệp. Ông cho biết, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp muốn xây dựng nhà xưởng trong khu công nghiệp phải chờ đợi nhiều tháng, thậm chí cả năm mới xong thủ tục cấp phép xây dựng. Điều này khiến doanh nghiệp không chỉ mất thời gian mà có khi còn mất đi cơ hội, bị đội chi phí do giá thành nguyên vật liệu tăng lên, chưa kể áp lực rủi ro thị trường, “có khi xin xong thủ tục xây dựng thì dự án còn bị lỗ”.

“Các dự án bây giờ đều làm quy hoạch hết rồi thì cần đơn giản hóa thủ tục tối đa cho doanh nghiệp. Nếu bỏ giấy phép xây dựng có thể giúp doanh nghiệp tiết kiệm tới 3 - 6 tháng cho quá trình chuẩn bị dự án, tổng chi phí đầu tư giảm 1 - 5%. Như thế sẽ tạo cú hích cho các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, thị trường bất động sản qua đó cũng sẽ đi lên”, ông Học tin tưởng, đồng thời đề xuất cần tổ chức tốt khâu hậu kiểm; ứng dụng tối đa công nghệ số để tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp cũng như chính cơ quan nhà nước trong công tác quản lý.

Việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tại Công điện số 78/CĐ-TTg ngày 29/5/2025. Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 5/2025, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy cho biết, đối với những văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực xây dựng, quy định cấp phép, Bộ sẽ rà soát, đánh giá, tổng kết, làm rõ việc bỏ cấp phép xây dựng thì có ảnh hưởng gì đến quyền lợi hợp pháp của người dân và doanh nghiệp khác không. Trước mắt, đối với khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500 được phê duyệt thì có thể miễn cấp phép xây dựng ngay.

Cơ chế hậu kiểm phải minh bạch

Tán thành với chủ trương, định hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng, trong đó có việc bỏ giấy phép xây dựng đối với các công trình nằm trong khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc thiết kế đô thị, các chuyên gia pháp lý cho rằng, đây là một trong những bước đột phá giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án, đồng thời vẫn bảo đảm công tác quản lý hiệu quả.

Theo Luật sư Trương Anh Tuấn, Giám đốc Công ty Luật Trường Sơn, việc bỏ cấp phép xây dựng với các công trình nhỏ lẻ sẽ tạo thuận lợi rất lớn cho người dân, doanh nghiệp. Vấn đề cần quan tâm là công tác hậu kiểm, bởi nếu trong trường hợp xảy ra sai sót chỉ 5 - 10cm, việc khắc phục hậu quả với hộ gia đình, cá nhân có thể là số tiền rất lớn với họ. Việc xử lý cũng cần phân định rõ giữa sai sót và sai phạm trong quá trình thực hiện; nếu cố tình sai phạm thì phải xử lý nghiêm minh để mang tính răn đe, giáo dục.

Việc bỏ thủ tục cấp phép xây dựng sẽ tạo thuận lợi cho người dân. Ảnh: Đan Thanh

Ông Tuấn đề nghị, cần có cơ chế phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước với người dân. Theo đó, cơ quan quản lý cần cung cấp thông tin, hỗ trợ người dân kịp thời; có thể thành lập đơn vị chuyên trách làm dịch vụ công để hỗ trợ người dân, giúp họ yên tâm xây dựng mà không lo sợ những rủi ro phát sinh sau này. Đặc biệt, cần đẩy nhanh thực hiện quy hoạch 1/500 và phải bảo đảm công khai quy hoạch này để người dân, doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận.

Luật sư Nguyễn Doãn Hùng, Giám đốc Công ty TNHH Luật HTC Việt Nam lưu ý, muốn bỏ giấy phép xây dựng, cơ chế thay thế phải rõ ràng và hiệu quả. Thay vì “xin - cho”, cần có cơ chế hậu kiểm minh bạch: người dân, doanh nghiệp chỉ cần nộp hồ sơ thông báo xây dựng (kèm thiết kế) và chịu trách nhiệm với nội dung kê khai. Cơ quan quản lý cần có quy trình kiểm tra nhanh, hậu kiểm định kỳ, tránh buông lỏng quản lý hoặc kiểm tra mang tính “gây khó”.

Cùng với đó, hệ thống quy hoạch và quy chuẩn kỹ thuật phải đầy đủ, công khai. Nếu không còn cấp phép, người dân phải có đủ thông tin để tự thiết kế đúng quy định: quy hoạch chi tiết, chiều cao tối đa, mật độ xây dựng, khoảng lùi, hệ số sử dụng đất… Những thông tin này cần được số hóa và công khai trực tuyến, dễ tiếp cận.

Cũng theo ông Hùng, trách nhiệm pháp lý phải rõ ràng. Người dân và đơn vị thiết kế/thi công phải chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu vi phạm quy chuẩn xây dựng, ảnh hưởng môi trường, hạ tầng, an toàn công trình. Cần có quy định về xử phạt nặng và nhanh với các hành vi xây dựng sai phép, không phép.

Về năng lực của cơ quan quản lý địa phương, phải nâng cao năng lực hậu kiểm, bảo đảm đủ nhân lực, thiết bị và cơ chế xử lý vi phạm; tránh tình trạng bỏ cấp phép nhưng vẫn “ngầm thu phí” hoặc gây phiền hà trong các khâu khác (kết nối điện, nước…).

Ngoài ra, cần phân loại đối tượng áp dụng. “Có thể áp dụng thí điểm hoặc giới hạn phạm vi, ví dụ, chỉ áp dụng với nhà ở riêng lẻ trong khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500. Với công trình lớn, đặc biệt (cao tầng, nhà máy…), vẫn nên giữ quy trình cấp phép đầy đủ”, Luật sư Nguyễn Doãn Hùng đề xuất.

Đan Thanh

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/bo-cap-phep-xay-dung-phai-tranh-ngam-thu-phi-10375460.html