Nhiều thí sinh đăng ký nguyện vọng tràn lan
Một trong những thay đổi được đưa ra bàn thảo là giới hạn số lượng nguyện vọng đăng ký xét tuyển. Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), kỳ tuyển sinh năm 2025 ghi nhận gần 150.000 thí sinh đăng ký tổng cộng hơn 7,6 triệu nguyện vọng, tức trung bình mỗi thí sinh đăng ký hơn 50 nguyện vọng.
Sinh viên tình nguyện hỗ trợ thí sinh tra cứu phòng thi trong kỳ thi tuyển sinh đại học chính quy năm 2025.
Tình trạng đăng ký tràn lan này dẫn đến khối lượng dữ liệu khổng lồ cần xử lý, gây áp lực cho cả hệ thống kỹ thuật lẫn các trường đại học, đồng thời khiến thí sinh dễ rơi vào tình trạng hoang mang, thiếu cân nhắc khi lựa chọn ngành học.
Ngoài ra, công tác lọc ảo và xét tuyển năm 2025 cũng phát sinh một số sự cố kỹ thuật cục bộ tại một số cơ sở, ảnh hưởng đến quyền lợi của thí sinh. Dù sự cố được khắc phục kịp thời, Bộ GD&ĐT đánh giá hệ thống tuyển sinh cần tiếp tục được hoàn thiện cả về quy trình lẫn hạ tầng công nghệ.
Trước thực trạng trên, Bộ Giáo dục đề xuất ba phương án điều chỉnh: Giữ nguyên như hiện nay (không giới hạn nguyện vọng), giới hạn tối đa 10 nguyện vọng, hoặc giảm sâu xuống 5 nguyện vọng. Theo Bộ việc giới hạn này, nhằm giảm tải cho hệ thống, nâng cao hiệu quả xử lý dữ liệu và giúp thí sinh cân nhắc kỹ hơn trong việc lựa chọn ngành học.
Tuy nhiên, một số ý kiến lo ngại, việc giới hạn nguyện vọng có thể làm giảm quyền lựa chọn và cơ hội của thí sinh, nhất là với các em ở vùng sâu, vùng xa, thiếu thông tin. Thí sinh có thể dồn nguyện vọng vào các trường tốp trên, sẽ làm giảm cơ hội tiếp cận thí sinh phù hợp của các trường đại học địa phương hoặc đang xây dựng thương hiệu.
Thay vì áp dụng giới hạn cứng, nhiều chuyên gia đề xuất tăng cường hoạt động tư vấn hướng nghiệp tại các trường phổ thông, giúp học sinh hiểu rõ năng lực bản thân, xu hướng nghề nghiệp và nhu cầu thị trường lao động. Khi được định hướng đúng, thí sinh sẽ chủ động rút gọn và ưu tiên các nguyện vọng phù hợp, hạn chế tình trạng đăng ký "ảo".
Cân nhắc vai trò xét tuyển học bạ
Bên cạnh vấn đề giới hạn nguyện vọng, phương thức xét tuyển bằng học bạ cũng đang được Bộ xem xét điều chỉnh. Năm 2025, phương thức này chiếm tới hơn 42% tổng chỉ tiêu tuyển sinh, cho thấy mức độ phổ biến cao. Tuy nhiên, nhiều ý kiến lo ngại về tính công bằng khi tiêu chí đánh giá học lực tại các trường THPT còn chênh lệch, dẫn đến nguy cơ thiếu nhất quán trong xét tuyển.
Trên thực tế, một số trường đại học đã giảm hoặc ngừng hoàn toàn việc xét tuyển học bạ, thay vào đó là sử dụng điểm thi tốt nghiệp THPT, kỳ thi đánh giá năng lực hoặc kết hợp phỏng vấn. Mục tiêu là bảo đảm khách quan, đồng thời nâng cao chất lượng đầu vào.
Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu công bố phương thức tuyển sinh đại học năm 2026
Bộ Giáo dục và Đào tạo lấy ý kiến bỏ xét học bạ từ năm 2026
Tuy nhiên, không ít chuyên gia cho rằng học bạ vẫn là một kênh đánh giá quan trọng, phản ánh quá trình học tập của học sinh trong ba năm phổ thông. Đối với một số trường địa phương hoặc ngành đặc thù, đây là phương thức tạo điều kiện cho thí sinh có hoàn cảnh khó khăn, không thể tham dự các kỳ thi riêng.
Vì vậy, nhiều ý kiến đề xuất cần có lộ trình điều chỉnh hợp lý. Bộ có thể giảm dần tỷ lệ chỉ tiêu xét học bạ, nhưng vẫn nên duy trì phương thức này ở mức phù hợp để đảm bảo sự đa dạng trong tuyển sinh. Đồng thời, cần tăng cường công tác hậu kiểm, xác thực học bạ, hạn chế tình trạng nâng điểm thiếu trung thực, gây bất bình đẳng giữa các thí sinh.
Theo đại diện Bộ GD&ĐT, những điều chỉnh trong công tác tuyển sinh từ năm 2026 sẽ được nghiên cứu kỹ lưỡng, trên cơ sở lấy ý kiến rộng rãi từ các trường đại học, chuyên gia giáo dục và xã hội. Mục tiêu là xây dựng một hệ thống tuyển sinh công bằng, minh bạch, giảm áp lực cho học sinh, đồng thời tạo điều kiện để các cơ sở đào tạo tuyển được sinh viên phù hợp.
Dự kiến, các phương án chính thức sẽ được công bố trong năm 2025, để học sinh và nhà trường có đủ thời gian chuẩn bị.
Phượng Nguyễn