Bổ sung nguyên tắc dẫn độ bảo đảm quyền con người, quyền công dân

4 giờ trướcBài gốc

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Ngắn gọn, phân định rõ thẩm quyền

Đa số ĐBQH tán thành việc ban hành Luật Dẫn độ, Luật Chuyển người đang chấp hành án phạt tù, Luật Tương trợ tư pháp về hình sự và Luật Tương trợ tư pháp về dân sự

Theo ĐBQH Nguyễn Hải Dũng (Ninh Bình), các điểm ưu việt của 4 dự thảo Luật là rất ngắn gọn; đã phân định thẩm quyền về trình tự thủ tục rất rõ ràng, dễ thực hiện; nguồn kinh phí cho các hoạt động phối hợp giữa các cơ quan nhà nước Việt Nam rất cụ thể. Đặc biệt đại biểu Nguyễn Hải Dũng rất đồng tình về quy định miễn hợp pháp hóa lãnh sự trong 4 dự thảo Luật; nhấn mạnh, việc xử lý các tình huống trong các dự thảo Luật đã thể hiện sự linh hoạt trong ứng xử của chúng ta đối với nước ngoài.

ĐBQH Nguyễn Hải Dũng (Ninh Bình) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Bày tỏ tán thành cao với sự cần thiết ban hành Luật Dẫn độ, ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng (TP. Hồ Chí Minh) nêu rõ, đây là một bước tiến quan trọng trong tiến trình hoàn thiện thể chế pháp lý về hợp tác tư pháp quốc tế khi lần đầu tiên hoạt động dẫn độ được điều chỉnh bởi một đạo luật độc lập, có tính khoa học thay vì chỉ là một chương trong Luật Tương trợ tư pháp hiện hành.

ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng (TP. Hồ Chí Minh) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, các loại tội phạm theo đó tìm cách lẩn trốn đến các quốc gia mà ở đó khoảng trống pháp lý hoặc quy định pháp luật có lợi cho người phạm tội nhằm thoát tội. Do đó, ĐBQH Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) cho rằng, việc xây dựng dự án Luật Dẫn độ nhằm tăng cường hợp tác quốc tế chặt chẽ và đáp ứng yêu cầu phòng chống tội phạm trong tình hình mới.

ĐBQH Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Về dẫn độ được thực hiện trên cơ sở các nguyên tắc quy định tại Khoản 2, Điều 4 dự thảo Luật quy định: a) Tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng và các bên cùng có lợi; phù hợp với Hiến pháp, pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; b) Trường hợp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước ngoài không cùng là thành viên của điều ước quốc tế về dẫn độ thì việc dẫn độ được thực hiện theo nguyên tắc có đi có lại nhưng không trái pháp luật Việt Nam, phù hợp với pháp luật quốc tế và tập quán quốc tế.

Tuy nhiên đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị, cần xem xét, bổ sung thêm nguyên tắc bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Đây không chỉ là yêu cầu chính trị pháp lý mà còn là chuẩn mực quốc tế mà Việt Nam đang thực hiện theo Hiến pháp năm 2013. Nguyên tắc nhân đạo cần được hiến định trong Luật Dẫn độ để khẳng định hợp tác tư pháp quốc tế của Việt Nam là hợp tác có điều kiện, có giới hạn và lấy con người làm trung tâm.

Cùng quan điểm này, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị, bổ sung một điểm vào khoản 2, Điều 4 như sau: không thực hiện dẫn độ trong trường hợp có căn cứ xác định người bị yêu cầu dẫn độ có nguy cơ bị tra tấn hoặc bị trừng phạt vô nhân đạo hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, xử lý vì lý do chính trị, tôn giáo, dân tộc.

Quy định về nguyên tắc thẩm quyền giữ người trong trường hợp khẩn cấp

ĐBQH Vũ Huy Khánh (TP. Hồ Chí Minh) thống nhất với quy định về giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ (Điều 33), cho rằng, điều này bảo đảm đồng bộ với quy định tại Điều 506a của Bộ luật Tố tụng hình sự mới được bổ sung theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2025 và phù hợp với tính chất của việc giữ người trong trường hợp này.

ĐBQH Vũ Huy Khánh (TP. Hồ Chí Minh) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Về hai trường hợp giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ, đại biểu Vũ Huy Khánh cho rằng, thẩm quyền giữ người trong trường hợp khẩn cấp có liên quan đến quyền con người. Do đó, cần phải quy định có tính chất khái quát, nguyên tắc về những cơ quan nào, nhóm cơ quan nào có thẩm quyền giữ người.

Về nơi giữ người trong trường hợp khẩn cấp, hiện nay trong dự thảo Luật đang thể hiện là nơi giữ người trong trường hợp này là cơ sở lưu trú người nước ngoài chờ xuất cảnh theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Đại biểu Vũ Huy Khánh cho rằng, quy định như vậy là "hơi cứng", bởi cơ sở lưu trú cho người nước ngoài theo quy định pháp luật Việt Nam hiện nay chỉ có một số cơ sở theo quy định tại Nghị định số 142/2021/NĐ-CP về quy định hình thức xử phạt trục xuất, biện pháp tạm giữ người, áp giải người vi phạm theo thủ tục hành chính và quản lý người nước ngoài vi phạm pháp luật Việt Nam trong thời gian làm thủ tục trục xuất, nhưng chỉ có ở một số khu vực chứ không phải có ở tất cả các địa phương trên toàn quốc. Trong khi thực tế, tình huống phát sinh yêu cầu giữ người này có thể xảy ra ở bất cứ đâu và cần phải thực hiện ngay.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Do vậy, đại biểu đề nghị, nên quy định là đối tượng này sẽ được giữ tại cơ sở lưu trú theo quy định của pháp luật Việt Nam, bao gồm cả cơ sở lưu trú theo Nghị định số 142 đã có hoặc trong một số trường hợp khẩn cấp cần thực hiện nay thì có thể cơ sở lưu trú khác. Cơ quan công an có trách nhiệm phải bảo đảm an toàn tuyệt đối cho những đối tượng này trong thời gian bị giữ. Nội dung này nên tách thành một khoản và giao cho Bộ trưởng Bộ Công an quy định chi tiết.

Phát biểu kết luận nội dung làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phối hợp chặt chẽ với Chính phủ, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các cơ quan có liên quan để chỉ đạo, tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội để tiếp tục hoàn chỉnh các dự thảo Luật với chất lượng cao nhất, đúng tinh thần của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

T. Trung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/bo-sung-nguyen-tac-dan-do-bao-dam-quyen-con-nguoi-quyen-cong-dan-10393116.html