Bỏ thi tốt nghiệp THCS: Cần lộ trình chính sách rõ ràng

8 giờ trướcBài gốc

Giảm áp lực, mở đường cho cải cách hệ thống?

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Nguyễn Kim Sơn cho biết, đa số ý kiến đều ủng hộ việc bỏ kỳ thi và cấp bằng tốt nghiệp Trung học cơ sở (THCS). Trong khi đó, kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT) vẫn được đánh giá là cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

Ông lý giải, việc sửa đổi đồng thời 3 luật về giáo dục là một cuộc cải cách thể chế lớn, mở đường để hệ thống giáo dục đáp ứng yêu cầu mới. 3 luật hiện hành điều chỉnh các cấp học khác nhau nhưng lại có nhiều điểm giao thoa như phân luồng sau THCS - THPT, liên thông giữa các bậc học, chuẩn đầu ra hay khung trình độ quốc gia. Nếu tiếp tục sửa riêng rẽ, sẽ dễ dẫn tới mâu thuẫn, chồng chéo.

Mục tiêu của việc sửa luật là xây dựng hệ thống giáo dục mở, linh hoạt, tạo điều kiện học tập suốt đời, giúp học sinh có thể liên thông giữa phổ thông - nghề nghiệp - đại học dễ dàng hơn.

Việc bỏ kỳ thi và bằng tốt nghiệp THCS chỉ có ý nghĩa khi đi kèm với giải pháp phân luồng rõ ràng, nâng chất lượng đào tạo nghề

Nhiều phụ huynh bày tỏ sự đồng tình, cho rằng việc bỏ kỳ thi tốt nghiệp THCS sẽ giảm gánh nặng không cần thiết cho học sinh, đồng thời khuyến khích học thật, thi thật trong suốt quá trình học. Chị Nguyễn Hải Yến (Hà Nội) cho rằng: “Nên thay kỳ thi bằng việc siết chặt kiểm tra định kỳ để đánh giá thực chất năng lực. Khi bỏ kỳ thi tốt nghiệp, học sinh có thêm thời gian nghỉ ngơi và chuẩn bị cho kỳ thi vào lớp 10, tránh tình trạng “thi chồng thi” gây áp lực”.

Tuy nhiên, anh Phạm Minh Quân (Hà Nội) bày tỏ băn khoăn về tính minh bạch nếu bỏ kỳ thi này. Hiện nay, kỳ thi phản ánh khá chính xác chất lượng giáo dục. Nếu để các trường tự thi, tự chấm thì khó đảm bảo khách quan, nguy cơ “mua điểm” để có học bạ đẹp là có thật. Còn phụ huynh Thúy Hà thì cho rằng, nếu xét học bạ mà không có kỳ thi chung, học sinh gia đình khó khăn sẽ chịu thiệt thòi khi cạnh tranh vào trường tốt.

Em Trần Đức Hoàng, học sinh lớp 9 tại Hà Nội, chia sẻ: “Nếu không phải thi tốt nghiệp thì em thấy nhẹ nhõm hơn, nhưng em cũng lo là nếu không có kỳ thi chung, mỗi trường đánh giá một kiểu thì có thể sẽ không công bằng với học sinh ở các nơi khác. Hơn nữa, cần có lộ trình học nghề rõ ràng để chúng em có thể chọn hướng đi phù hợp”.

Một số ý kiến còn cho rằng, có thể cân nhắc bỏ cả kỳ thi tốt nghiệp THPT, thay bằng xét học bạ kết hợp định hướng nghề nghiệp rõ ràng. Học sinh không có nguyện vọng học đại học có thể nhận bằng dựa trên kết quả học tập để đăng ký học nghề hoặc trung cấp; còn những em muốn thi đại học sẽ tập trung cho kỳ thi tuyển sinh riêng.

Từ bỏ kỳ thi đến phân luồng thực chất sau lớp 9

Ở góc nhìn dài hạn, nhiều ý kiến cho rằng, bỏ bằng THCS sẽ góp phần thúc đẩy phân luồng học nghề sau lớp 9, điều mà hệ thống giáo dục Việt Nam còn chậm thực hiện. Một phụ huynh đề xuất nên coi 9 năm học là chương trình cơ bản; sau đó học sinh có thể lựa chọn học tiếp 2 - 3 năm để vào đại học, hoặc chuyển sang học nghề có tích hợp kiến thức chuyên môn tương đương. Cách làm này giúp cân bằng lực lượng lao động, giảm áp lực đại học và tạo cơ hội bình đẳng cho học sinh.

Chị Lê Thị Kim Chi (phụ huynh học sinh lớp 9, Thành phố Hồ Chí Minh) bày tỏ sự đồng tình: “Tôi thấy bỏ bằng tốt nghiệp sẽ giúp các con bớt áp lực. Nhiều gia đình hiện nay phải đầu tư rất lớn cho kỳ thi này dù thực ra nó không quyết định nhiều. Nếu có lộ trình học nghề rõ ràng, các con có thể chọn hướng đi phù hợp mà không phải chạy theo bằng cấp”.

Các chuyên gia giáo dục nhận định, việc bỏ kỳ thi và bằng tốt nghiệp THCS chỉ có ý nghĩa khi đi kèm với giải pháp phân luồng rõ ràng, tránh tình trạng “bỏ thi nhưng không có đường đi tiếp”.

Tiến sĩ Lê Viết Khuyến, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam cho rằng, điểm nghẽn lớn nằm ở hệ thống giáo dục nghề chưa đủ sức hấp dẫn. Nếu bỏ kỳ thi, cần có đánh giá thay thế để đảm bảo chất lượng đầu ra, đồng thời xây dựng lộ trình học tập rõ ràng cho học sinh học nghề, không dừng lại ở trung cấp mà có thể tiếp tục học liên thông lên cao đẳng, đại học nếu có năng lực và nhu cầu.

PGS.TS Trần Thành Nam (Đại học Giáo dục - ĐHQGHN) nhấn mạnh, không thể phân luồng hiệu quả nếu xã hội vẫn còn định kiến “học nghề là kém”. Cần truyền thông mạnh mẽ để thay đổi nhận thức, đưa các câu chuyện thành công từ học sinh học nghề trở thành hình mẫu tích cực. Khi phụ huynh và học sinh thấy được giá trị thực tiễn, việc phân luồng mới bền vững.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy cho rằng việc bỏ bằng tốt nghiệp THCS sẽ tránh được tâm lý “có bằng là đủ”, vốn khiến không ít học sinh dừng lại sau lớp 9 thay vì tiếp tục học lên hoặc học nghề. Ông nhấn mạnh, tâm lý bằng cấp hình thức đang tạo ra “nút thắt” trong phân luồng. Dù vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đề nghị cần cân nhắc kỹ lưỡng việc bỏ bằng tốt nghiệp THCS. Bằng tốt nghiệp THCS hiện là minh chứng cho việc hoàn thành giai đoạn giáo dục cơ bản, đồng thời là tiêu chí bắt buộc để dự thi vào lớp 10. Đầu năm ngoái, Bộ GD&ĐT đã bỏ xếp loại học lực trên bằng cấp này nhằm giảm áp lực thành tích.

Nhiều phụ huynh cho rằng, cải cách giáo dục là cần thiết nhưng phải có lộ trình rõ ràng, song hành đổi mới đánh giá và đầu tư mạnh cho giáo viên, giáo dục nghề để học sinh có nhiều lựa chọn thực chất.

Chủ trương bỏ kỳ thi và bằng tốt nghiệp THCS được kỳ vọng sẽ giảm áp lực, mở ra nhiều hướng đi mới cho học sinh sau lớp 9, đặc biệt là con đường học nghề. Tuy nhiên, để cải cách này phát huy hiệu quả, cần một chiến lược đồng bộ: đổi mới đánh giá, bảo đảm công bằng, nâng chất lượng đào tạo nghề và thay đổi nhận thức xã hội.

"Nhiều quốc gia như Mỹ, Canada, Anh, Australia, Phần Lan không cấp bằng tốt nghiệp THCS mà chỉ dùng xác nhận của hiệu trưởng để xét học tiếp lên bậc cao hơn. Ở Việt Nam, chính sách phổ cập giáo dục đến hết lớp 9 đã đạt gần 100% học sinh hoàn thành chương trình, nên việc đổi từ "bằng" sang "xác nhận" sẽ không ảnh hưởng quyền lợi học sinh, ngược lại còn giảm thủ tục và chi phí" - Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn.

Thu Hằng/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/xa-hoi/bo-thi-tot-nghiep-thcs-can-lo-trinh-chinh-sach-ro-rang-post1234506.vov