Xét tuyển học bạ: tiếp tục duy trì hay loại bỏ hoàn toàn?

2 giờ trướcBài gốc

Sinh viên Trường Đại học Hà Nội trong Lễ khai giảng năm học 2025 - 2026.

Cuộc khảo sát ý kiến của tất cả các cơ sở giáo dục đại học về việc giữ hay bỏ phương thức xét tuyển học bạ do Bộ GD&ĐT chủ trì tiếp tục tạo nên nhiều ý kiến trái chiều. Một số ý kiến cho rằng, đây là phương thức cần được loại bỏ vì dễ dẫn đến tình trạng mất công bằng, không bảo đảm chất lượng đầu vào; ngược lại, nhiều quan điểm cho biết, nên giữ phương thức này để tăng cơ hội cho thí sinh; điều cần làm là xiết chặt và nâng cao chất lượng dạy – học thực chất ở bậc phổ thông và hãy trao quyền quyết định cho các trường đại học.

Nhiều bất cập

GS.TS Nguyễn Tiến Thảo - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) cho biết, năm 2025 có 17 phương thức xét tuyển. Theo thống kê, tỷ lệ thí sinh sử dụng phương thức xét học bạ THPT chiếm 42,4%; xét bằng điểm thi tốt nghiệp THPT chiếm 39,1%; còn lại 18,5% theo các phương thức khác. Như vậy, suốt nhiều năm qua, đây là phương thức xét tuyển lớn, thu hút đông đảo thí sinh lựa chọn để mở cánh cửa bước tiếp vào các trường đại học.

Đặt vấn đề về việc duy trì hay loại bỏ phương thức xét tuyển bằng học bạ THPT, GS.TS Nguyễn Tiến Thảo cho rằng, đã đến lúc cần nhìn nhận một cách toàn diện: Có nên tiếp tục xét tuyển học bạ THPT trong thời gian tới hay không? Thực tế, trong mùa tuyển sinh 2025, nhiều trường đại học lớn đã “nói không” với phương thức xét tuyển này. Dự kiến, số trường bỏ hình thức xét học bạ có xu hướng gia tăng trong năm 2026.

GS.TS Nguyễn Đình Đức - Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) từng nhiều lần đề nghị bỏ phương thức xét tuyển đại học bằng học bạ. Ông cho rằng, để bảo đảm công bằng và nâng cao chất lượng đầu vào, cần sớm loại bỏ phương thức xét tuyển theo học bạ THPT trong tuyển sinh đại học chính quy. Kết quả học bạ thường thiếu chặt chẽ, tỷ lệ học sinh đạt loại xuất sắc và giỏi khá cao nhưng lại có sự khác biệt lớn giữa các trường THPT; trong khi đó, kỳ thi tốt nghiệp THPT được tổ chức trên một mặt bằng chung. Đối sánh giữa học bạ và kết quả thi cho thấy sự chênh lệch đáng kể.

Nhiều trường đại học có xu hướng không dùng phương thức xét tuyển học bạ.

Bày tỏ lo ngại về nguy cơ tiêu cực trong xét tuyển bằng học bạ, TS Lê Viết Khuyến - Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam cho rằng, chất lượng đào tạo giữa các cơ sở giáo dục chưa đồng đều, dẫn đến cách chấm điểm học sinh khác nhau. Điều này khiến việc xét tuyển bằng học bạ (nếu không đi kèm tiêu chí bổ trợ) khó bảo đảm công bằng. Theo ông, việc bỏ xét học bạ sẽ không làm giảm cơ hội vào đại học hay gây thiệt thòi cho thí sinh.

PGS.TS Nguyễn Đức Sơn - Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội ủng hộ phương án bỏ xét tuyển bằng học bạ và cho biết, thời gian qua, phương thức mà Trường Đại học Sư phạm Hà Nội tuyển sinh khá tốt là xét kết quả thi Đánh giá năng lực (SPT) do nhà trường tổ chức và xét điểm tốt nghiệp THPT. Qua các kỳ thi đó, có thể thấy rất rõ khả năng, cơ hội cũng như bảo đảm sự công bằng.

“Điểm học bạ tại các trường phổ thông khác nhau, của giáo viên khác nhau là không đồng nhất. Mặt khác, việc mỗi trường đại học quy đổi điểm học bạ theo cách riêng. Hai điểm trên dễ dẫn đến việc xét tuyển bằng học bạ không đảm bảo công bằng, khách quan. Đây cũng là một trong những lý do Bộ GD&ĐT có ý kiến đề xuất giảm hoặc dừng xét tuyển bằng học bạ”, PGS.TS Nguyễn Đức Sơn chia sẻ.

Vẫn nên cân nhắc kỹ

Ở góc nhìn khác, nhiều cơ sở giáo dục đại học ủng hộ duy trì xét tuyển học bạ THPT, song cũng chỉ ra cần chuẩn hóa, giới hạn chỉ tiêu và bổ sung các tiêu chí khác để bảo đảm công bằng, chất lượng.

PGS.TS Nguyễn Thanh Chương - Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Giao thông Vận tải cho rằng, cần có sự đánh giá kỹ lưỡng trước khi quyết định bỏ xét tuyển học bạ, bởi đây là kênh quan trọng, phản ánh kết quả học tập của học sinh trong suốt 3 năm THPT. Tùy từng ngành, trường có thể áp dụng cách điều chỉnh phù hợp. Với những ngành đặc thù như Kiến trúc, bắt buộc phải có môn năng khiếu; trong khi nhiều ngành khác, việc xét tuyển bằng học bạ vẫn khả thi. Thực tế hiện nay, nhiều trường vẫn dành một tỷ lệ nhỏ chỉ tiêu cho phương thức này nhằm mở rộng cơ hội cho thí sinh. Do đó, thay vì bỏ hẳn, cần có lộ trình điều chỉnh, bảo đảm cân bằng giữa các phương thức tuyển sinh và tạo thêm cơ hội học tập cho người học.

Sinh viên Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội.

Theo PGS.TS Chu Cẩm Thơ - Trưởng Ban Nghiên cứu - Đánh giá giáo dục, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, không nên vô hiệu hóa học bạ - một công cụ chủ lực trong dạy học và tuyển sinh. Bà phân tích: để giúp hệ thống giáo dục duy trì chất lượng, việc đánh giá quá trình học tập của người học có vai trò rất quan trọng. Tất cả các quốc gia, các trường học, mỗi giáo viên, … đều phải học cách thúc đẩy đánh giá sát với thực tiễn học tập nhất. Điều đó có nghĩa là, hồ sơ người học ngày càng minh bạch, ngày càng phản ánh đúng thực chất việc học đang diễn ra như thế nào. Những thay đổi gần đây trong đánh giá ở trường phổ thông đang đi theo xu hướng này.

Thừa nhận rằng việc đánh giá quá trình học tập còn rất nhiều hạn chế cũng như sự chênh lệch quá lớn nhưng không thể vì thế phủ nhận ý nghĩa của nó, PGS.TS Chu Cẩm Thơ cho rằng: nếu không dùng học bạ trong xét tuyển, sẽ dẫn đến tâm lý ứng thí, “thi gì học nấy” và chắc chắn xã hội sẽ bỏ lỡ việc học tập một cách thường xuyên mà chỉ tập trung vào học những gì để thi. Mặt khác, việc xét tuyển bằng học bạ không mâu thuẫn với tự chủ trong tuyển sinh của các trường đại học, các trường nghề, hay các phương thức xét tuyển khác.

“Đa dạng các phương thức tuyển sinh, sự chủ trong xây dựng công cụ tuyển sinh của xã hội cần được phát triển. Việc coi nhẹ chất lượng học bạ, không tìm cách để học bạ đúng với vị trí chức năng của nó sẽ càng làm chất lượng giáo dục đi xuống. Do đó, hãy bằng lương tâm, trách nhiệm để thực hiện việc dạy thực chất, học thực chất, thông tin trong học bạ ngày càng đầy đủ, minh bạch, phản ánh đúng năng lực người học”, PGS.TS Chu Cẩm Thơ cho biết, đồng thời nhấn mạnh, các trường đại học cần được tự chủ tuyển sinh, tự chịu trách nhiệm về đầu vào, đầu ra trước người học và toàn xã hội.

Còn thầy Vũ Khắc Ngọc - chuyên gia giáo dục tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI nêu quan điểm: nếu bỏ hoàn toàn hình thức xét tuyển bằng học bạ sẽ không phù hợp vì tuyển sinh chỉ dựa vào kỳ thi, việc đánh giá khó có thể toàn diện. Tuyển sinh thuộc quyền tự chủ của các trường đại học, các trường được quyền lựa chọn phương thức phù hợp với mục tiêu và chương trình đào tạo.

Nhiều chuyên gia đề xuất, nếu duy trì phương thức xét học bạ thì điểm học bạ chỉ nên đóng vai trò bổ trợ, kết hợp cùng điểm thi tốt nghiệp hoặc các kỳ thi riêng. Có như vậy mới giải quyết hài hòa vấn đề công bằng, chất lượng trong tuyển sinh mà vẫn tạo cơ hội cho người học.

Nam Du

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/xet-tuyen-hoc-ba-tiep-tuc-duy-tri-hay-loai-bo-hoan-toan.862449.html