Bỏ thuế khoán, tạo công bằng

một giờ trướcBài gốc

Cán bộ Thuế cơ sở 6, Thuế tỉnh Thái Nguyên hướng dẫn hộ kinh doanh ở phường Bắc Kạn đăng ký kê khai. Ảnh: T.L

Trong nhiều thập kỷ, thuế khoán là công cụ quản lý phù hợp với trình độ kế toán và thói quen kinh doanh truyền thống. Việc ấn định mức doanh thu và số thuế phải nộp cho cả năm giúp đơn giản hóa thủ tục, giảm chi phí cho cả cơ quan thuế và người nộp thuế. Nhờ sự tiện lợi này, hàng triệu hộ kinh doanh nhỏ lẻ được đưa vào diện quản lý.

Tuy nhiên, chính sự đơn giản lại tạo ra bất cập ngày càng lớn khi kinh tế chuyển sang mô hình hiện đại và số hóa. Khoảng cách giữa doanh thu thực tế của nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt những hộ làm ăn tốt và doanh thu khoán ngày càng nới rộng. Điều này gây thiếu công bằng với doanh nghiệp phải tuân thủ nghiêm chế độ kế toán và khiến ngân sách thất thu. Tính chủ quan trong ấn định doanh thu cũng tạo kẽ hở cho hành vi thiếu minh bạch, làm giảm niềm tin vào công tác quản lý thuế.

Chuyển sang cơ chế tự kê khai theo doanh thu thực tế là bước đi phù hợp xu thế hiện đại hóa quản lý thuế. Bản chất của thay đổi này là chuyển quyền và trách nhiệm sang người nộp thuế. Chủ hộ kinh doanh phải tự chứng minh thu nhập, tự chịu trách nhiệm về mức thuế nộp. Cách tiếp cận này tạo sân chơi công bằng hơn, bảo đảm nguyên tắc “thu nhập đến đâu, nghĩa vụ đến đó”.

Về lâu dài, đây là động lực để hộ kinh doanh nâng cao tính chuyên nghiệp, quản lý sổ sách và hóa đơn bài bản hơn. Khi có nền tảng quản trị tốt, họ có điều kiện phát triển bền vững và từng bước chuyển đổi thành doanh nghiệp siêu nhỏ. Ngành thuế cũng có được dữ liệu xác thực hơn về quy mô khu vực kinh tế cá thể, phục vụ hiệu quả cho điều hành vĩ mô và hoạch định chính sách.

Thách thức lớn nhất khi thực hiện tự kê khai không nằm ở kỹ thuật mà ở tâm lý. Hàng triệu hộ kinh doanh đã quen với sự đơn giản của thuế khoán sẽ phải đối mặt với yêu cầu ghi chép sổ sách đầy đủ, lưu trữ và xuất trình hóa đơn điện tử.

Đây là bước chuyển từ thói quen “ước tính” sang quản lý dựa trên dữ liệu, đòi hỏi sự thay đổi tư duy. Vì thế, quá trình này cần đi kèm hướng dẫn cụ thể và hỗ trợ công nghệ để người nộp thuế không cảm thấy bị “quá tải”, đồng thời tạo môi trường tuân thủ thuận lợi hơn.

Việc xóa bỏ thuế khoán từ năm 2026 vì thế mang tính lịch sử. Quyết sách này thể hiện quyết tâm xây dựng hệ thống thuế hiện đại và minh bạch hơn.

Những xáo trộn ban đầu là khó tránh, nhưng nếu đi kèm lộ trình rõ ràng, hỗ trợ công nghệ và đào tạo phù hợp, sự thay đổi sẽ tạo chuyển biến căn bản trong quản lý thuế và hoạt động của hàng triệu hộ kinh doanh. Trật tự mới này, khi vận hành ổn định, sẽ góp phần củng cố nền tảng cho tăng trưởng và phát triển bền vững của nền kinh tế.

Khánh Chi

Nguồn Thái Nguyên : https://baothainguyen.vn/kinh-te/202511/bo-thue-khoan-tao-cong-bang-4254346/