Hộ kinh doanh có thể tự tính doanh thu, chi phí, không nhất thiết phải thuê kế toán chuyên nghiệp.
Không bắt buộc thuê kế toán chuyên trách
Theo Luật Quản lý thuế 2019 và các văn bản hướng dẫn hiện hành, hộ kinh doanh không bắt buộc phải có kế toán trưởng hay nhân sự kế toán chuyên trách như doanh nghiệp. Hộ kinh doanh cũng không phải lập báo cáo tài chính phức tạp.
Trả lời băn khoăn về việc "liệu bỏ thuế khoán sang kê khai có quá sức với người dân?", đại diện Bộ Tài chính khẳng định công thức tính thuế đối với phương pháp kê khai rất trực quan:
Thuế phải nộp = Doanh thu thực tế x Thuế suất (theo ngành nghề)
Với công thức này, cộng với sự hỗ trợ của các ứng dụng quản lý thuế điện tử (như eTax Mobile), chủ hộ hoàn toàn có thể tự thực hiện việc ghi chép và nộp thuế mà không nhất thiết phải thuê đơn vị dịch vụ kế toán bên ngoài.
Việc thuê nhân sự chuyên nghiệp chỉ thực sự cần thiết đối với các hộ có quy mô lớn, hoạt động phức tạp hoặc muốn quản trị tài chính chuyên sâu.
Đáng chú ý, cơ quan chức năng đang nghiên cứu đề xuất cách tính thuế mới dựa trên lợi nhuận (Doanh thu - Chi phí) thay vì doanh thu thuần túy, nhằm phản ánh đúng thực tế thu nhập.
Dù phương pháp này đòi hỏi việc tập hợp chi phí đầu vào chặt chẽ hơn, nhưng với sự phổ cập của hóa đơn điện tử, việc tự tính toán lợi nhuận vẫn nằm trong khả năng của đa số chủ hộ.
Đề xuất mới: Giảm mạnh số lượng sổ kế toán (Từ 7 xuống còn tối đa 4)
Để hiện thực hóa mục tiêu đơn giản hóa thủ tục, Bộ Tài chính đang xây dựng Dự thảo Thông tư hướng dẫn chế độ kế toán cho hộ kinh doanh (thay thế Thông tư 88/2021/TT-BTC).
Điểm đột phá của dự thảo này là việc cắt giảm số lượng sổ sách kế toán từ 7 loại xuống còn tối đa 4 loại, phân hóa rõ rệt theo quy mô doanh thu.
Cụ thể, dự thảo phân loại hộ kinh doanh thành 3 nhóm với yêu cầu sổ sách khác nhau:
1. Nhóm 1: Hộ nhỏ (Doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm)
Đây là nhóm được ưu đãi tối đa về thủ tục hành chính. Hộ kinh doanh chỉ cần sử dụng 01 sổ duy nhất: Sổ chi tiết doanh thu bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ (Mẫu S1A-HKD).
2. Nhóm 2: Hộ vừa (Doanh thu từ 200 triệu đến 3 tỷ đồng/năm)
Tùy thuộc vào phương pháp tính thuế lựa chọn, nhóm này sẽ áp dụng từ 1 – 2 sổ:
- Nếu tính thuế trên Doanh thu: Chỉ cần dùng sổ chi tiết doanh thu (Mẫu S2A-HKD).
- Nếu tính thuế GTGT khấu trừ & Thuế TNCN theo tỷ lệ doanh thu: Dùng sổ Doanh thu (S2A-HKD) và bổ sung thêm Sổ theo dõi nghĩa vụ thuế GTGT (Mẫu S2B-HKD).
3. Nhóm 3: Hộ lớn (Doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm)
Đây là nhóm tiệm cận với mô hình doanh nghiệp siêu nhỏ, cần quản lý chặt chẽ hơn. Số lượng sổ áp dụng từ 2 – 4 sổ:
- Trường hợp cơ bản: Dùng Sổ chi tiết doanh thu (S2A-HKD) và Sổ chi tiết doanh thu, chi phí (S3A-HKD).
- Trường hợp tính thuế phức tạp (GTGT khấu trừ & TNCN trên thu nhập): Phải sử dụng đủ bộ 4 sổ gồm: Sổ theo dõi nghĩa vụ thuế (S2B-HKD), Sổ doanh thu chi phí (S3A-HKD), Sổ chi tiết vật liệu/hàng hóa (S3B-HKD) và Sổ chi tiết tiền mặt (S3C-HKD).
Động thái này cho thấy nỗ lực của cơ quan quản lý trong việc "may đo" chính sách, đảm bảo hộ kinh doanh nhỏ lẻ không bị "ngợp" bởi sổ sách, trong khi hộ kinh doanh lớn có đủ công cụ để minh bạch hóa dòng tiền, chuẩn bị tiền đề phát triển lên doanh nghiệp.
Hoàng Đông