Bộ trưởng Bộ Xây dựng: Đặt người dân ở vị trí trung tâm trong phát triển đô thị thông minh

16 giờ trướcBài gốc

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đánh giá, phát triển đô thị thông minh đem lại nhiều lợi ích, đồng thời có nhiều nội dung rất mới mẻ, chưa có tiền lệ. Ảnh: Thu Hằng/Bnews/vnanet.vn

Cùng với nguồn lực và thể chế cho phát triển đô thị thông minh, một trong những vấn đề quan trọng cần hướng tới là đặt người dân ở vị trí trung tâm trong phát triển đô thị thông minh – Bộ trưởng Trần Hồng Minh nêu vấn đề tại hội nghị kổng kết Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018–2025, định hướng đến năm 2030. Sự kiện diễn ra tại Hà Nội ngày 13/6, do Bộ Xây dựng và Bộ Khoa học Công nghệ đồng tổ chức thu hút hội nghị tổng kết Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018–2025, định hướng đến năm 2030.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh khẳng định, với tầm nhìn chiến lược trong kỷ nguyên Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Đảng và Nhà nước ta đã kiên định mục tiêu đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển hướng sang phát triển xanh, thông minh và bền vững. Do đó, năm 2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 950/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018–2025, định hướng đến năm 2030” đặt dấu mốc đầu tiên cho phát triển đô thị thông minh bền vững trên cả nước.

Đến nay, sau gần 7 năm triển khai, Đề án đã đạt được những kết quả ban đầu đáng ghi nhận, góp phần đưa ra những nội dung cơ bản phù hợp với phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam bao gồm quy hoạch đô thị thông minh, Xây dựng và quản lý đô thị thông minh, cung cấp các tiện ích đô thị thông minh cho các tổ chức, cá nhân trong đô thị với Cơ sở nền tảng là Hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị và hệ thống hạ tầng ICT...Nhận thức về sự cần thiết phát triển đô thị thông minh đã thống nhất từ Trung ương tới địa phương, từ đó từng bước triển khai phát triển. Ở Trung ương, Bộ Xây dựng cùng với các bộ, ngành đã xây dựng và ban hành hướng dẫn, tiêu chí và khung tiêu chí về phát triển đô thị thông minh.Nhiều tỉnh, thành phố đã ban hành đề án, kế hoạch phát triển đô thị thông minh riêng; nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực như giao thông, y tế, giáo dục đã bắt đầu mang lại những tiện ích thiết thực cho người dân và doanh nghiệp. Phát triển đô thị thông minh gắn kết mạnh mẽ với quá trình chuyển đổi số quốc gia. Đặc biệt, hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 71/NQ-CP của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển đô thị thông minh như một nội dung then chốt trong tiến trình phát triển đất nước – Bộ trưởng nhấn mạnh.

Hội nghị tổng kết Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018–2025, định hướng đến năm 2030. Ảnh: Thu Hằng/Bnews/vnanet.vn

Bộ trưởng Trần Hồng Minh đánh giá, phát triển đô thị thông minh đem lại nhiều lợi ích, đồng thời có nhiều nội dung rất mới mẻ, chưa có tiền lệ, tuy nhiên vẫn còn những vướng mắc. Do đó, cần thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn, vướng mắc, bất cập, những điểm nghẽn trong quá trình phát triển đô thị thông minh ở Việt Nam. Từ đó giải đáp nhưng vấn đề lớn đang đặt ra như: cơ sở phương hướng để thực hiện, mô hình triển khai, tính hiệu quả và thực chất. Đáng chú ý là việc các ứng dụng thông minh trong giải quyết những vấn đề bức xúc nhất của người dân; liên thông và chia sẻ dữ liệu thì đâu là cơ chế để dữ liệu thực sự trở thành tài sản chung, phục vụ phát triển chung…
Đánh giá về kết quả thực hiện Đề án, ông Trần Quốc Thái - Cục trưởng Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng) cho biết, nhiều địa phương đã ban hành và tổ chức triển khai đề án hoặc kế hoạch phát triển đô thị thông minh với những cách làm linh hoạt, sáng tạo như Thừa Thiên Huế, Bình Dương, Đà Nẵng, Quảng Ninh, TP. Hồ Chí Minh..., triển khai ở nhiều lĩnh vực ưu tiên như: Trung tâm điều hành thông minh (IOC), dữ liệu nền tảng GIS, y tế, giáo dục, giao thông, cấp nước, chiếu sáng, và đặc biệt là dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân ngày càng hiệu quả.
Việc phát triển đô thị thông minh đã ghi nhận những lợi ích thiết thực cho toàn xã hội, người dân - doanh nghiệp - nhà nước. Đối với người dân, được tiếp cận với các tiện ích thông minh, thông tin minh bạch về quy hoạch, y tế, giao thông, giáo dục. Còn đối với doanh nghiệp, giúp mở ra cơ hội đầu tư, kinh doanh minh bạch, hiệu quả hơn nhờ hạ tầng dữ liệu mở, các chính sách mới của nhà nước giúp thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đối với nhà nước là tạo ra công cụ đột phá giúp điều hành, quản lý hiệu quả, ra quyết định nhanh và chính xác hơn.
Tuy nhiên, theo ông Thái, phát triển đô thị thông minh vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc về dữ liệu, nguồn nhân lực, thể chế. Cùng đó, việc liên kết, kết nối tư nhân, chia sẻ kinh nghiệm, sự tham gia của các thành phần kinh tế trong xây dựng đô thị thông minh còn hạn chế; triển khai đô thị thông minh còn riêng lẻ, manh mún, thiếu tính kết nối, đồng bộ, phần lớn thí điểm, chưa có nhiều kinh nghiệm thực tế; khó khăn trong quá trình thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp...
Nguyên nhân là do việc triển khai đô thị thông minh chưa có nhiều thực tiễn tốt để làm cơ sở ban hành văn bản quy phạm pháp luật riêng cho xây dựng đô thị thông minh. Do vậy, việc ban hành các hành lang pháp lý, công cụ để quản lý phát triển đô thị thông minh còn hạn chế.
Ngoài ra, chi phí đầu tư lớn, phụ thuộc nhiều vào ngân sách; chưa có đủ đơn giá, định mức; chưa có các chính sách cụ thể hỗ trợ, khuyến khích phát triển đô thị thông minh. Phát triển đô thị thông minh vẫn là vấn đề rất mới và không dễ tiếp cận, cần thêm thời gian để nghiên cứu, tìm hiểu thực hiện thí điểm và áp dụng.

Ông Trần Quốc Thái - Cục trưởng Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng) cho biết, nhiều địa phương phát triển đô thị thông minh với những cách làm linh hoạt, sáng tạo. Ảnh: Thu Hằng/Bnews/vnanet.vn

Phát triển đô thị thông minh có tính chất liên ngành, liên quan tới nhiều lĩnh vực; nhiều yếu tố ảnh hưởng. Các nền tảng công nghệ chưa tương thích, khối lượng cơ sở dữ liệu lớn từ nhiều bộ ngành, địa phương; năng lực và cơ sở hạ tầng kỹ thuật, thông tin… chưa đáp ứng, chưa đồng bộ...

Kế thừa các nhiệm vụ, giải pháp tại Đề án 950 và những kinh nghiệm thực tế triển khai thực hiện trên cả nước cũng như quốc tế, trong bối cảnh mới, Bộ Xây dựng đề xuất 7 nhóm nhiệm vụ giải pháp chủ yếu cho giai đoạn 2025-2030 như: đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống pháp luật, hoàn thiện các mô hình, kiến trúc hệ thống dữ liệu, công nghệ, cơ sở hạ tầng, tiêu chuẩn, quy chuẩn của các lĩnh vực hỗ trợ phát triển đô thị thông minh, có sự phối hợp, liên thông, chia sẻ dữ liệu; xây dựng cơ sở dữ liệu đô thị dùng chung; lấy người dân làm trung tâm, đẩy mạnh cung cấp các dịch vụ đô thị thông minh thiết yếu, khuyến khích người dân tham gia quản trị, góp ý chính sách và giám sát chất lượng phục vụ; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tranh thủ nguồn lực bên ngoài để phát triển đô thị thông minh; đẩy mạnh hợp tác công tư trong phát triển đô thị thông minh, hoàn thiện cơ chế huy động nguồn lực xã hội hóa…
Theo ông Đinh Hoàng Long – Cục chuyển đổi số quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ), hiện cần một tư duy đổi mới và cách tiếp cận đột phá. Phát triển đô thị thông minh về bản chất chính là chuyển đổi số trong quy mô đô thị. Cốt lõi không còn là chạy theo công nghệ, lắp đặt cảm biến hay camera mà là tổ chức, vận hành đô thị hiệu quả hơn dựa trên dữ liệu số và công nghệ số với sự tham gia chặt chẽ của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, nhằm nâng cao chất lượng sống, tối ưu nguồn lực và thúc đẩy phát triển bền vững trong các lĩnh vực môi trường, năng lượng, giao thông,…
Như vậy, vấn đề nằm ở thể chế, tổ chức, mục tiêu quản trị đô thị, còn công nghệ chỉ là công cụ thực hiện. Do đó, thời gian tới, cần trung vào một số nhiệm vụ cấp bách như sớm ban hành Nghị định của Chính phủ về quản lý, phát triển đô thị thông minh. Đây là khung pháp lý tối quan trọng để thống nhất nhận thức, quy định rõ vai trò, trách nhiệm và các cơ chế về đầu tư, hợp tác công-tư, thử nghiệm có kiểm soát (sandbox)
Cùng đó, triển khai các Trung tâm IOC cấp tỉnh theo mô hình nền tảng số quốc gia, không phải mỗi tỉnh một phần mềm riêng lẻ. Chính phủ nên xem xét giao cho một số doanh nghiệp công nghệ lớn của Việt Nam làm chủ đạo thực hiện để có sự thi đua, cạnh tranh về chất lượng. Các địa phương có thể thuê dịch vụ, không nhất thiết phải đầu tư nhưng yêu cầu phải có API mở để các địa phương chủ động thuê phát triển thêm các ứng dụng theo nhu cầu ngoài các ứng dụng cơ bản, tránh nền tảng này trở thành khép kín, độc quyền. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ ban hành hợp đồng mẫu cho loại hình thế dịch vụ này – ông Long đề xuất.
Ngoài ra, cần xây dựng một Chiến lược quốc gia mới về đô thị thông minh, kế thừa kết quả đạt được từ Đề án 950 với lộ trình rõ ràng, đi từ thí điểm đến nhân rộng. Ví dụ, có thể bắt đầu thí điểm công nghệ bản sao số (digital twin) ở quy mô phường/xã tại 6 thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2025 để đo lường, mô phỏng, dự báo và rút kinh nghiệm, trước khi nhân rộng từ năm 2026.

Thu Hằng/Bnews/vnanet.vn

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/bo-truong-bo-xay-dung-dat-nguoi-dan-o-vi-tri-trung-tam-trong-phat-trien-do-thi-thong-minh/383847.html