Chiều 25/11, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, giải trình, làm rõ ý kiến của các đại biểu Quốc hội về dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh mục tiêu của dự luật là hoàn thiện cơ sở pháp lý, giải quyết các vướng mắc thực tiễn, đồng thời thể chế hóa quan điểm tinh gọn bộ máy của Đảng và Nhà nước.
Cụ thể, nhiệm vụ quản lý nhà nước về cai nghiện và quản lý sau cai nghiện đã được chuyển từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sang Bộ Công an và hoàn thiện phân cấp, phân quyền, đảm bảo phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.
Quang cảnh phiên thảo luận chiều 25/11
Liên quan đến đề xuất áp dụng giám sát điện tử đối với người sử dụng trái phép chất ma túy và người cai nghiện tại cộng đồng, Bộ trưởng Lương Tam Quang cho biết, ngành công nghiệp an ninh đã nghiên cứu, chế tạo thiết bị vừa có chức năng giám sát, vừa theo dõi sức khỏe. Nếu Quốc hội thông qua các quy định về đối tượng và thẩm quyền áp dụng trong luật, Chính phủ sẽ quy định chi tiết để triển khai thiết bị này vào thực tiễn, giúp nâng cao hiệu quả quản lý.
Về vấn đề quản lý người nghiện trong thời gian chờ làm thủ tục đưa đi cai nghiện bắt buộc, cơ quan soạn thảo sẽ phối hợp chỉnh lý dự luật theo hướng bổ sung quy định quản lý tại cơ sở công lập hoặc trường giáo dưỡng. Thẩm quyền quyết định sẽ được giao cho Trưởng Công an cấp xã, và thời gian quản lý này được tính trừ vào tổng thời gian cai nghiện bắt buộc. Đối với thời hạn cai nghiện, Bộ trưởng Lương Tam Quang đề nghị giữ nguyên quy định trong dự thảo (24 tháng đối với người cai nghiện lần đầu và 36 tháng đối với lần thứ hai trở lên).
Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an phát biểu tại hội trường Quốc hội
Lý giải về điều này, Bộ trưởng Lương Tam Quang cho rằng quy định về khung thời gian tối thiểu - tối đa trong Luật năm 2021 đã dẫn đến việc áp dụng thiếu thống nhất và tùy nghi tại các địa phương. Hơn nữa, cơ quan y tế hiện chỉ xác định được tình trạng nghiện chứ không phân định được mức độ nặng nhẹ. Đặc biệt, xu hướng chuyển dịch sang ma túy tổng hợp khiến người nghiện thường xuyên rơi vào trạng thái loạn thần, mất kiểm soát hành vi, gây ra nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng. Do đó, cần áp dụng đầy đủ quy trình cai nghiện để hạn chế tối đa tình trạng tái nghiện.
Về quy định đưa người từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi đi cai nghiện bắt buộc mà nhiều đại biểu quan tâm, Bộ trưởng cho biết, theo thống kê, cả nước hiện có 239 trường hợp trong độ tuổi này đang cai nghiện. Tiếp thu ý kiến đại biểu về tính nhân văn và sự thuận tiện cho gia đình thăm nuôi, cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu chỉnh lý theo hướng linh hoạt: người chưa thành niên có thể cai nghiện tại trường giáo dưỡng hoặc cơ sở cai nghiện công lập "trong trường hợp phải đủ điều kiện".
Bày tỏ trăn trở khi người sau cai nghiện gặp rất nhiều khó khăn trong tìm kiếm việc làm, dẫn đến nguy cơ tái nghiện cao, Đại tướng Lương Tam Quang đề nghị Nhà nước cần có các chính sách nghiên cứu sâu hơn để hỗ trợ sinh kế, đảm bảo lao động trị liệu hiệu quả cho nhóm đối tượng này. Đồng thời, dự luật cũng sẽ rà soát các quy định về ưu đãi thuế, tiền thuê đất để khuyến khích tư nhân tham gia xã hội hóa công tác cai nghiện. "Mục tiêu xây dựng luật này, chúng tôi muốn hướng tới một xã hội không có ma túy, không có người nghiện. Nếu đã nghiện thì việc cai nghiện phải thực sự hiệu quả, không để tái nghiện, nhằm bảo đảm an ninh, an toàn cho xã hội", Đại tướng Lương Tam Quang khẳng định.
Các Đại biểu Quốc hội tại hội trường
Tại phiên thảo luận về dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), Bộ Công an cũng đã trình chiếu video giới thiệu về thiết bị giám sát người nghiện ma túy. Biện pháp này sẽ giải quyết bài toán giám sát người nghiện ma túy và người bị quản lý sau cai nghiện ma túy một cách toàn diện.
Vòng đeo tay thông minh do người Việt Nam làm chủ hoàn toàn về công nghệ và bảo mật dữ liệu. Được sản xuất với kích thước nhỏ gọn, tích hợp hệ thống cảm biến sinh học hiện đại, định vị GPS. Vật liệu sản xuất an toàn, chống tháo gỡ, chống cháy nổ, chống nước, chống va đập, hoạt động bền bỉ trong mọi môi trường làm việc. Mọi hành vi cố tình tháo bỏ hoặc phá hoại thiết bị sẽ bị xử lý theo đúng quy định của pháp luật.
Quốc hội xem video hình ảnh giới thiệu thiết giám sát điện tử người nghiện ma túy và người bị quản lý sau cai nghiện ma túy do Bộ Công an thực hiện
Hệ thống giám sát vị trí theo thời gian thực 24/7 giúp lực lượng chức năng quản lý cư trú và di biến động của các đối tượng, đặc biệt là đối tượng không có nơi cư trú ổn định. Mọi hành vi rời khỏi nơi cư trú, đi đến các điểm nóng về ma túy đều được cảnh báo tức thời tới lực lượng chức năng.
Đặc biệt, dữ liệu phân tích còn hỗ trợ cơ quan chức năng sớm phát hiện dấu hiệu tụ tập bất thường và khoanh vùng các địa điểm nghi vấn dễ hình thành điểm tổ chức chứa chấp sử dụng trái phép chất ma túy.
Tính năng chấm điểm tuân thủ giúp phân loại đối tượng, giúp giảm tải áp lực giám sát thủ công cho cán bộ cơ sở một cách có hiệu quả. Không dừng lại ở chức năng giám sát, đây thực sự là một giải pháp giúp lực lượng chức năng có thể phát hiện hành vi sử dụng trái phép chất ma túy của đối tượng. Nhờ ứng dụng trí tuệ nhân tạo, giúp phân tích mức độ căng thẳng và trạng thái tâm lý người đeo.
Hệ thống có thể tự phát hiện các dấu hiệu bất thường như sốc thuốc và lập tức gửi đến cơ quan chức năng. Yếu tố tâm lý và sự nhân văn cũng được đặc biệt chú trọng với thiết kế đa dạng màu sắc, kiểu dáng hiện đại, người đeo sẽ cảm thấy thoải mái, tự tin khi giao tiếp, đi làm và tham gia các hoạt động xã hội.
Cơ chế sạc kẹp thông minh, người dùng có thể vừa sạc vừa làm việc, kể cả những công việc lao động chân tay hay tiếp xúc với nước và bụi bẩn mà không cần tháo thiết bị, giúp quá trình giám sát và thu thập dữ liệu luôn được duy trì liên tục, không bị gián đoạn
Thông qua ứng dụng trên điện thoại, người đeo có thể tự theo dõi được các chỉ số sức khỏe của mình, tạo thêm động lực tinh thần để sống tích cực và tuân thủ các quy định của pháp luật, nỗ lực đóng góp giá trị cho cộng đồng xã hội.
Hiện nay với khoảng 300.000 người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy và người bị quản lý sau cai nghiện ma túy, Bộ Công an xác định có khoảng 100.000 đối tượng sẽ áp dụng biện pháp giám sát điện tử sau khi Luật Phòng, chống ma túy sửa đổi có hiệu lực thi hành.
Việc áp dụng biện pháp giám sát điện tử sẽ góp phần giải quyết được 3 vấn đề trong phòng chống ma túy đó là: giảm cung, giảm cầu và giảm tác hại của ma túy. Qua đó góp phần kéo giảm tội phạm hình sự hàng năm, mang lại hiệu quả kép cho cộng đồng xã hội, vừa đảm bảo an sinh xã hội, vừa giữ vững an ninh trật tự.
Trà My