Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright tổ chức họp báo bên lề Hội nghị chung của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế tại Vienna vào ngày 15/9. Nguồn: The Japan Times
“Tôi nghĩ rằng những cuộc thử nghiệm mà chúng ta đang nói đến hiện nay là các thử nghiệm hệ thống”, ông Wright nói trong cuộc phỏng vấn với Fox News. “Đây không phải là các vụ nổ hạt nhân. Đây là những gì chúng tôi gọi là các vụ nổ phi tới hạn”.
Theo ông Wright, người đứng đầu cơ quan chịu trách nhiệm thử nghiệm vũ khí hạt nhân của Mỹ, các cuộc thử nghiệm này sẽ bao gồm việc kiểm tra tất cả các bộ phận khác của vũ khí hạt nhân để đảm bảo chúng hoạt động tốt và có thể kích hoạt một vụ nổ hạt nhân khi cần thiết.
Các thử nghiệm sẽ được tiến hành trên các hệ thống mới nhằm đảm bảo các loại vũ khí hạt nhân thay thế có chất lượng vượt trội so với các thế hệ trước, ông Wright cho biết.
Xác nhận trên của vị quan chức nước Mỹ đã phần nào làm rõ thông tin sau những đồn đoán về kế hoạch nối lại các vụ nổ thử nghiệm hạt nhân của Mỹ, vốn đã bị ngừng 3 thập kỷ. Tổng thống Donald Trump, ngay trước cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào ngày 30/10 cho biết, ông đã ra lệnh cho quân đội Mỹ ngay lập tức khởi động lại quy trình thử nghiệm vũ khí hạt nhân sau 33 năm tạm dừng. Động thái này được xem là thông điệp gửi tới các cường quốc hạt nhân đối thủ là Trung Quốc và Nga.
Ông Trump tái khẳng định phát biểu này vào ngày 31/10, nhưng không trả lời trực tiếp khi được hỏi liệu kế hoạch đó có bao gồm các vụ thử hạt nhân ngầm dưới lòng đất - hình thức phổ biến trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh hay không.
Bộ trưởng Wright cho biết, Mỹ từng tiến hành các vụ nổ thử nghiệm hạt nhân trong thập niên 1960, 1970 và 1980 và đã thu thập được nhiều dữ liệu, phép đo chi tiết về các vụ nổ đó.
“Với khả năng khoa học và tính toán hiện nay, chúng ta có thể mô phỏng cực kỳ chính xác điều gì sẽ xảy ra trong một vụ nổ hạt nhân”, ông Wright nói. “Giờ đây, chúng ta mô phỏng lại các điều kiện tạo ra vụ nổ đó, và khi thay đổi thiết kế bom, chúng ta sẽ biết chúng tạo ra điều gì”.
Lệnh của ông Trump đã gây ra sự nhầm lẫn, khi một số chuyên gia cảnh báo rằng động thái này có thể làm gia tăng cuộc chạy đua vũ trang, điều có thể mang lại lợi thế cho Trung Quốc, đặc biệt trong bối cảnh các nỗ lực kiểm soát vũ khí quốc tế đang lung lay.
Phát biểu của Tổng thống Mỹ rằng việc thử nghiệm sẽ bắt đầu “ngay lập tức” đã vấp phải phản ứng nhanh chóng từ cả Trung Quốc và Nga.
Bắc Kinh bày tỏ hy vọng rằng Washington sẽ tôn trọng các nghĩa vụ của mình theo Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT) và “thực hiện các hành động cụ thể để bảo vệ hệ thống giải trừ và không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu”.
Trong khi đó, Nga, quốc gia từ lâu cũng không tiến hành các vụ nổ hạt nhân nhưng gần đây đã thử nghiệm tên lửa hành trình Burevestnik và thiết bị không người lái dưới nước Poseidon có khả năng mang đầu đạn hạt nhân khẳng định rằng, những hoạt động này không cấu thành việc thử nghiệm vũ khí hạt nhân trực tiếp.
Quỳnh Vũ