Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: 'Phá băng' thể chế, khơi thông nguồn lực nhân tài

6 giờ trướcBài gốc

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng chỉ ra nút thắt cần tháo gỡ để khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và nguồn nhân lực chất lượng cao thực sự trở thành động lực tăng trưởng 8% trong năm 2025. (Ảnh: Đức Trung/Vietnam+)

"Thể chế là điểm nghẽn lớn nhất! Phải 'phá băng' ngay trong quý 1," Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã thẳng thắn chỉ ra nút thắt cần tháo gỡ để khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và nguồn nhân lực chất lượng cao thực sự trở thành động lực tăng trưởng 8% trong năm 2025.

Tại Hội nghị Phát triển Khoa học, Công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Nhân lực chất lượng cao thúc đẩy tăng trưởng kinh tế diễn ra ngày 11/2, Bộ trưởng đã đề xuất 5 nhiệm vụ trọng tâm, tập trung vào gỡ bỏ rào cản, thu hút đầu tư và phát triển nguồn nhân lực, mở ra lộ trình hiện thực hóa khát vọng đưa Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới.

Đưa đất nước phát triển bứt phá

Hội nghị được tổ chức trong bối cảnh Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 03 của Chính phủ đã xác định rõ vai trò đột phá của khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Để cụ thể hóa các chủ trương này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tổng hợp ý kiến từ các cơ quan liên quan và đưa ra đánh giá toàn diện về tầm quan trọng của các yếu tố này đối với sự phát triển kinh tế Việt Nam.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, đây là cuộc cách mạng sâu sắc, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực với mục tiêu cao nhất là tăng trưởng kinh tế, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới," Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định.

Nhấn mạnh ba luận điểm chính về vai trò của khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và nguồn nhân lực chất lượng cao. Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh đây là những nhân tố quyết định trong việc nâng cao năng suất lao động, tối ưu hóa nguồn lực, phát triển các ngành kinh tế mũi nhọn và tạo ra các sản phẩm, dịch vụ có giá trị gia tăng cao.

Ba nhân tố này đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, bền vững, theo chiều sâu, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên công nghệ, tạo tiền đề cho những bứt phá mạnh mẽ để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao trong thời gian dài.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh đây là ba nhân tố quyết định trong việc nâng cao năng suất lao động, tối ưu hóa nguồn lực, phát triển các ngành kinh tế mũi nhọn và tạo ra các sản phẩm, dịch vụ có giá trị gia tăng cao. (Ảnh: Đức Trung/Vietnam+)

Hơn thế nữa, việc phát triển mạnh mẽ khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo là yêu cầu tất yếu để nâng cao vị thế quốc gia, chủ động tham gia vào các chuỗi giá trị toàn cầu và từng bước khẳng định vai trò của Việt Nam trong nền kinh tế thế giới.

"Để tạo ra những chuyển biến, kết quả trong phát triển khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo, cần một nguồn nhân lực chất lượng cao dồi dào, có kỹ năng hiện đại, tư duy sáng tạo và khả năng làm việc cường độ cao. Đây sẽ là yếu tố then chốt, sống còn, quyết định sự thành công của cuộc cách mạng toàn diện, sâu sắc, thực hiện mục tiêu đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới," Bộ trưởng khẳng định.

Báo cáo tại hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã điểm lại những kết quả nổi bật. Dưới sự chỉ đạo của Đảng, Chính phủ và Quốc hội, các Bộ, ngành đã đẩy mạnh việc hoàn thiện cơ chế, chính sách cho khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo thông qua các luật và nghị quyết đặc thù. Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo dự kiến trình Quốc hội tháng 5/2025, cùng với nghị quyết đặc thù về khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo trình Quốc hội ngay tại kỳ họp bất thường trong tháng 2/2025.

Bên cạnh đó, việc triển khai rộng rãi Đề án 06 đã giúp đẩy nhanh quá trình xây dựng hạ tầng số, phục vụ cho chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Các thành tựu khoa học-công nghệ hiện đại cũng được ứng dụng hiệu quả trong các ngành kinh tế trọng điểm, như nông nghiệp, y tế, quốc phòng, an ninh. Song song với đó, Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về ngành công nghiệp bán dẫn và ban hành chiến lược phát triển ngành, chương trình phát triển nguồn nhân lực bán dẫn. Việt Nam cũng được Hoa Kỳ chọn là một trong 6 quốc gia tham gia Đạo luật Chips để phát triển chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu. Đặc biệt, nhiều tập đoàn lớn đã tăng cường hợp tác nghiên cứu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tại Việt Nam.

Trên nền tảng đó, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ mối liên kết giữa các chủ thể hệ sinh thái với vai trò dẫn dắt của Trung tâm đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC). Theo đó, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam liên tục tăng hạng, đạt vị trí thứ 44/133 quốc gia, vùng lãnh thổ năm 2024. Đến nay, Việt Nam đã hình thành và phát triển nguồn nhân lực có năng lực chuyên môn cao với nhiều nhà khoa học được thế giới công nhận. Các mô hình liên kết 3 nhà hiệu quả đã xuất hiện, như mô hình phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn. Hợp tác quốc tế trong phát triển nguồn nhân lực được triển khai rộng khắp.

"Những kết quả nêu trên cho thấy những nỗ lực và quyết tâm cao của Việt Nam trong việc thúc đẩy khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đã mang lại những kết quả tích cực, được cộng đồng, đối tác quốc tế đánh giá cao. Hình ảnh, vị thế về khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo của Việt Nam ngày càng được ghi nhận trên các diễn đàn thế giới," Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Năm nhiệm vụ trọng tâm

Tuy nhiên, vị Tư lệnh ngành Kế hoạch và Đầu tư cũng chỉ ra những hạn chế, bất cập cần giải quyết để đạt được những thành tựu lớn hơn. Trong đó, thể chế, chính sách chưa theo kịp và đổi mới, đáp ứng nhu cầu phát triển, phù hợp với thông lệ quốc tế. Thêm vào đó, tiềm lực phát triển khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo còn hạn chế cả về số lượng và chất lượng nguồn nhân lực. Trong khi, hạ tầng còn yếu kém đồng thời tổ chức khoa học, công nghệ công lập chưa phát triển đúng tầm. Đặc biệt, đầu tư cho khoa học-công nghệ còn thấp so với nhu cầu thực tế, trong đó đầu tư dành cho nghiên cứu phát triển, đổi mới sáng tạo khá hạn hẹp và phân tán.

Để khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo, nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành động lực thúc đẩy mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề xuất năm nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, tập trung rà soát đồng thời loại bỏ "điểm nghẽn" thể chế ngay trong quý 1 đối với các Nghị định và quý 2 đối với các Luật. Nếu cần thiết, giao cơ quan chủ trì xây dựng Nghị quyết 03/NQ-CP phối hợp các Bộ ngành rà soát, cập nhật, bổ sung, điều chỉnh yêu cầu tiến độ của các nhiệm vụ có tính cấp bách, cần làm ngay. Cụ thể như cơ chế, chính sách khơi thông nguồn lực tài chính ngân sách Nhà nước, giao quyền tự chủ đối với tài sản công, viện trợ, tài trợ cho khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo, thu hút, đào tạo nhân tài, nhân lực chất lượng cao.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh nhiệm vụ trọng tâm đầu tiên là tập trung rà soát đồng thời loại bỏ "điểm nghẽn" thể chế ngay trong quý 1 đối với các Nghị định và quý 2 đối với các Luật. (Ảnh: Vietnam+)

Thứ hai là xác định các dự án trọng tâm về khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo. Trong đó, các dự án cần gắn với mục tiêu tăng trưởng của ngành, lĩnh vực, địa phương và vùng có thế mạnh.

Thứ ba là nhân rộng mô hình thu hút FDI như thu hút Tập đoàn NVIDIA. Cụ thể là tập trung vào dự án đầu tư đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao, dẫn dắt doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Bổ sung quy định về thủ tục đầu tư đặc biệt, tạo "luồng xanh" cho việc triển khai dự án và sử dụng hiệu quả Quỹ hỗ trợ đầu tư.

Thứ tư là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và trước mắt là tập trung vào giáo dục đại học, đào tạo ngắn hạn. Thực hiện thí điểm xây dựng và triển khai cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các cơ sở giáo dục đại học theo gói cam kết đầu ra (KPI) với chính sách học bổng toàn phần cho học viên sau đại học và yêu cầu phải có doanh nghiệp đồng hành.

Thứ năm là đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp. Cụ thể là thúc đẩy kết nối sâu rộng tầm khu vực và quốc tế về khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo. Phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cho các lĩnh vực trọng tâm để thu hút mọi nguồn lực, trong đó có nhân tài người Việt trên toàn thế giới tham gia vào các ngành, lĩnh vực công nghệ cao. Khuyến khích, tạo mọi điều kiện cho thế hệ trẻ tham gia học các ngành STEM.

Để hiện thực hóa các giải pháp trên, Bộ trưởng đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao các Bộ, địa phương và cơ quan liên quan cụ thể hóa và tổ chức triển khai ngay trong quý 1 và 2 các nhiệm vụ cụ thể.

"Với tinh thần quyết liệt, mạnh mẽ của NQ 57-NQ/TW, cùng với các chỉ đạo cụ thể, trực tiếp của NQ 03/NQ-CP, chúng ta cần hết sức khẩn trương, tích cực triển khai, cụ thể hóa các nhiệm vụ được giao, mang đúng tinh thần 'đột phá, cách mạng' nhằm khơi thông mọi nguồn lực và cơ chế cần thiết cho khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo. Tôi tin tưởng rằng với sự đồng lòng, chủ động, quyết tâm của các cơ quan bộ, ngành, địa phương, viện/trường, doanh nghiệp, chúng ta sẽ cùng nhau triển khai thành công các kế hoạch, nhiệm vụ đề ra," Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh./.

(Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/bo-truong-nguyen-chi-dung-pha-bang-the-che-khoi-thong-nguon-luc-nhan-tai-post1011772.vnp