Miễn học phí, học sinh trường công sẽ tăng mạnh?
Tiếp tục chương trình kỳ họp, chiều 22/5, đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ về các dự thảo Nghị quyết liên quan đến miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông; về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lan. Ảnh: Như Ý
Đồng tình cao với việc ban hành nghị quyết, GS. Nguyễn Thị Lan - Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cho rằng, chính sách này được ban hành không chỉ có ý nghĩa về giáo dục mà còn gián tiếp hỗ trợ thực hiện chiến lược dân số quốc gia.
Hà Nội đang nghiên cứu miễn phí bữa ăn trưa cho học sinh
Tại phiên thảo luận, ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Chủ tịch HĐND thành phố Hà Nội, cho biết - ngoài chính sách miễn học phí, Tổng Bí thư Tô Lâm đã giao thêm cho thành phố tiếp tục nghiên cứu miễn phí, hỗ trợ bữa ăn cho học sinh. Theo ông Tuấn, UBND thành phố Hà Nội đang nghiên cứu để báo cáo Thành ủy, HĐND thành phố về vấn đề này. Đây là chủ trương rất nhân văn, ý nghĩa và với Hà Nội rất trách nhiệm trong thực hiện. Thời gian qua, Hà Nội rất quan tâm đến vấn đề giáo dục, không chỉ trên địa bàn mà còn hỗ trợ các địa phương khác.
Tuy nhiên, đại biểu băn khoăn, khi miễn học phí ở các trường công lập có thể khiến lượng học sinh chuyển từ trường tư sang trường công tăng mạnh, dẫn đến nguy cơ quá tải trường công. Bà Lan đề nghị bổ sung quy định hoặc giao Chính phủ xây dựng kế hoạch đầu tư đồng bộ về cơ sở vật chất, biên chế giáo viên, để đảm bảo chất lượng đào tạo đồng đều thực sự.
Về nguồn kinh phí thực hiện, nữ đại biểu đồng thuận với việc bố trí từ ngân sách nhà nước.
Tuy nhiên, cần đánh giá kỹ khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, đặc biệt với các tỉnh chưa tự cân đối được ngân sách.
Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, các chính sách này không chỉ xóa bỏ rào cản tài chính cho người học mà còn bảo đảm sự công bằng giữa trường công và trường tư, giữa khu vực đô thị và nông thôn, giữa học sinh chính quy và không chính quy.
Theo tờ trình, tổng chi phí ngân sách cần bổ sung khoảng 8.200 tỷ đồng mỗi năm, trong đó Hà Nội, với quy mô dân số lớn, mật độ trường học cao, chắc chắn là địa phương chịu áp lực lớn về ngân sách. Tuy nhiên, ông Sơn khẳng định, đây là khoản đầu tư ‘đúng, trúng và đáng’.
Không chỉ miễn phí, theo đại biểu, người dân kỳ vọng trường lớp phải tốt hơn, thầy cô yên tâm giảng dạy, và nội dung chương trình phù hợp với năng lực học sinh. Đồng thời, cần rà soát việc phân bổ ngân sách theo vùng, tránh tình trạng cào bằng gây áp lực quá tải lên ngân sách cấp tỉnh, cấp xã/phường.
“Hà Nội là Thủ đô, nơi có điều kiện thuận lợi hơn các địa phương, cần đi đầu trong việc tổ chức triển khai thí điểm hiệu quả chính sách này”, ông Sơn kỳ vọng.
Cần ngăn chặn các loại 'phí khác'
Cũng tại phiên thảo luận, đại biểu Trương Xuân Cừ (đoàn Hà Nội) đặt vấn đề, ngoài học phí, làm thế nào để các trường công lập hạn chế tối đa mức đóng các loại phí khác? Theo ông, các trường ở Hà Nội hiện nay đang duy trì không ít các loại "phí khác".
“Nhà nước đã cơ bản lo được những vấn đề lớn như miễn học phí, vậy đừng vì những vấn đề khác mà ảnh hưởng đến chính sách ưu việt của mình", ông Cừ nêu vấn đề.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Như Ý
Chia sẻ trước lo lắng về việc học sinh sẽ chuyển từ trường tư sang trường công, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn lý giải, tỷ lệ trường công chiếm con số rất cao.
“Đối với các trường ngoài công lập ở khu vực Thủ đô, các trường cũng chịu khó đầu tư, có uy tín. Có nhiều trường trong quá trình tuyển sinh hàng năm hồ sơ xếp hàng cũng hơi nhiều”, Bộ trưởng Sơn nói.
Theo ông, ngành giáo dục Thủ đô, từ năm 2024 trở lại đây đã làm một việc rất quan trọng là tuyển sinh bằng hình thức trực tuyến, không có xếp hàng, đổ cửa như trước. Đây cũng là tiến bộ của giáo dục Thủ đô. Qua các con số cho thấy, số lượng tuyển sinh vào các trường tư vẫn áp lực không kém trường công và cũng rất đông.
"Lo ngại của đại biểu cũng phải nghĩ đến, nhưng không phải quá lo lắng. Bởi, các trường tư trên địa bàn Hà Nội cũng đã khẳng định được vị trí, thương hiệu của mình và cũng rất nỗ lực. Thực tế tuyển sinh những năm qua cho thấy lo lắng này không phải lớn lắm”, Bộ trưởng nói.
Về hỗ trợ học phí, Bộ trưởng nói, HĐND các tỉnh, thành phố sẽ xác định mức hỗ trợ cụ thể cho các trường ngoài công lập tương đương với trường công lập. Việc hỗ trợ sẽ theo hình thức cấp trực tiếp cho người học. Phương án này cũng phù hợp trong điều kiện chuyển đổi số hiện nay.
Cũng theo ông Sơn, Bộ Giáo dục đang khẩn trương trình Thủ tướng một nghị định thay thế Nghị định 81, trong tháng 6 tới sẽ hoàn thành, sau khi Nghị quyết của Quốc hội được ban hành, nghị định này cũng ban hành ngay để triển khai thực hiện.
Về vấn đề dạy thêm, học thêm, Bộ trưởng cho biết, phiên chất vấn tới đây cũng sẽ có nội dung này. Trong trường học có 3 đối tượng: học sinh yếu, học sinh giỏi và đối tượng chuẩn bị ôn thi tốt nghiệp, thông tư 29 đã nêu rõ không thu học phí.
Cùng với đó, Bộ Giáo dục sẽ chuẩn bị phương án tổ chức buổi dạy thứ 2 trong nhà trường, không thu học phí từ người học. "Bộ Giáo dục đang triển khai phương án để triển khai bắt đầu từ năm học mới này. Với các quy định như vậy sẽ hướng đến giáo dục công lập không thu học phí”, Bộ trưởng cho hay.
Cũng theo Bộ trưởng, Luật Giáo dục quy định, chi phí cho giáo dục tối thiểu phải đạt 20% ngân sách. Trong đó, chi cho lương giáo viên trong toàn hệ thống chiếm xấp xỉ 18% trong số 20% đó. Vì thế, cũng có ý kiến e ngại, 20% chi ngân sách cho giáo dục sẽ không đủ, nên việc này phải tính toán cho thực sự khả thi.
Luân Dũng