Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: 2025 là năm đặc biệt, thể chế tiệm cận các nước tiên tiến

3 giờ trướcBài gốc

Một năm đặc biệt, thể chế tiệm cận các nước tiên tiến

Tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 của Bộ Khoa học và Công nghệ, diễn ra sáng 26/12, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng năm 2025 là năm kết thúc một giai đoạn 5 năm. Đất nước bước sang một trang mới để hiện thực hóa khát vọng hùng cường.

Năm 2025 cũng là mốc 40 năm sau Đổi mới. Việt Nam từ một nước nghèo đã trở thành quốc gia có thu nhập trung bình cao. Đây là một năm đặc biệt, một năm có thể nói là bằng mấy chục năm đổi mới thể chế. Chỉ trong một năm, thể chế Việt Nam về cơ bản đã được hiện đại hóa, tiệm cận với các nước tiên tiến.

Đây là năm xoay trụ phát triển, thay đổi tư duy phát triển, kết thúc logic của mô hình phát triển cũ. Trước đây, khi đất nước còn nghèo, thiếu vốn, thiếu công nghệ, chúng ta phải dựa vào vốn đầu tư, đầu tư công, lao động giá rẻ, mở cửa thu hút FDI và đẩy mạnh xuất khẩu. Nhưng nay, các yếu tố đó đã dần chạm trần.

"Con đường phát triển buộc phải chuyển sang dựa trên năng suất tổng hợp, hàm lượng công nghệ, khả năng tự chủ và sức bật của doanh nghiệp Việt Nam – tức là dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số", Bộ trưởng Hùng nói.

Năm 2025 đánh dấu thời điểm 3 trụ cột khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số chính thức hội tụ trong một chỉnh thể thống nhất. Trên phương diện lý luận, đổi mới sáng tạo chỉ thực sự được xác lập đầy đủ vào năm 2025, trong khi chuyển đổi số cũng lần đầu tiên được khẳng định ở tầm lý luận vào tháng 12/2025.

Việc bộ 3 này được nâng tầm thông qua Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, cùng các luận cứ lý luận đi kèm, đồng thời được giao cho một bộ thống nhất quản lý, đã thể hiện rõ tuyên bố chiến lược của Đảng: phát triển đất nước trong giai đoạn tới chủ yếu dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

"Trong một năm có quá nhiều thay đổi như vậy, việc lựa chọn nội dung để nói trong một buổi tổng kết là điều không dễ, nhất là với cương vị Bộ trưởng", ông Nguyễn Mạnh Hùng bày tỏ.

Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 của Bộ Khoa học và Công nghệ diễn ra sáng 26/12.

Chuyển từ vai trò kết nối sang vai trò kiến tạo không gian phát triển số

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng thay đổi bao giờ cũng bắt đầu từ nhận thức, mà nhận thức thì bắt đầu từ các khái niệm. Trong 5 năm qua, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Khoa học và Công nghệ, nay hợp nhất thành một bộ - đã hình thành và lan tỏa một hệ thống khái niệm mới, qua đó từng bước làm thay đổi căn bản cách chúng ta tư duy về ngành, về vai trò của Nhà nước và về con đường phát triển của đất nước trong kỷ nguyên số và kỷ nguyên tri thức.

Từ hạ tầng viễn thông sang hạ tầng số đã mở ra không gian phát triển mới. Hạ tầng số không chỉ là mạng, mà bao gồm hạ tầng dữ liệu, hạ tầng điện toán đám mây, hạ tầng tri thức AI, hạ tầng định danh và tin cậy số. Sự thay đổi này đã đưa ngành từ vai trò “làm kết nối” sang vai trò kiến tạo không gian phát triển số cho toàn xã hội và nền kinh tế.

Từ bưu chính truyền thống sang hạ tầng logistics quốc gia trên nền tảng số. Bưu chính trở thành kết cấu hạ tầng logistics của nền kinh tế số, bảo đảm dòng chảy vật chất song hành với dòng chảy dữ liệu, qua đó giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Từ ứng dụng công nghệ thông tin sang nền tảng số đã thay đổi cách tạo ra giá trị. Nền tảng số cho phép kết nối nhiều chủ thể, tạo hiệu ứng lan tỏa và quy mô, chuyển từ mỗi nơi một hệ thống sang chia sẻ, kết nối, tái sử dụng và mở rộng.

Từ nghiên cứu khoa học sang đổi mới sáng tạo đã làm thay đổi logic phát triển. Đổi mới sáng tạo đặt trọng tâm vào tạo ra giá trị mới, giải quyết vấn đề thực tiễn và đóng góp cho tăng trưởng, nối “cái trên trời” với “cái dưới đất”.

Từ quản lý đề tài sang tạo giá trị và thúc đẩy tăng trưởng. Khoa học và công nghệ phải trở thành động lực tăng năng suất, nâng cao năng lực cạnh tranh và tự chủ công nghệ.

Từ tin học hóa sang chuyển đổi số đã làm thay đổi mô hình vận hành. Đây là sự chuyển từ số hóa cái đang có sang tạo ra cái mới trên nền tảng số.

Từ chính phủ điện tử sang chính phủ số đã làm thay đổi vai trò của Nhà nước. Nhà nước vận hành dựa trên dữ liệu, ra quyết định dựa trên bằng chứng, phục vụ người dân một cách chủ động và cá nhân hóa.

Từ công nghiệp công nghệ thông tin và truyền thông sang kinh tế số đã mở rộng vai trò của ngành, trở thành hạ tầng và động lực cho mọi lĩnh vực.

Từ quản lý tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, sở hữu trí tuệ và năng lượng nguyên tử sang kiến tạo phát triển, hình thành hạ tầng chất lượng quốc gia, hạ tầng lưu thông tri thức và các nền tảng công nghệ lõi cho phát triển dài hạn.

Những kết quả bước đầu đạt được trong năm 2025 đã khẳng định rõ vai trò trụ cột của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong sự phát triển của đất nước, đồng thời tạo dựng nền tảng vững chắc về thể chế, hạ tầng, nguồn lực và cách thức tổ chức thực hiện cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

Hoàn thiện hệ thống thể chế pháp luật

Báo cáo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương cho biết năm 2025 chứng kiến việc Ngành KH&CN đã có những đổi mới căn bản trong tư duy xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế pháp luật.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương.

Triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế trong ngành khoa học và công nghệ đã có bước chuyển căn bản: từ quản lý sang kiến tạo, dẫn dắt. Thể là đột phá của đột phá, là điều kiện tiên quyết để khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành động lực tăng trưởng thực chất.

Chỉ trong vòng 10 tháng sau hợp nhất, Bộ KH&CN đã tham mưu Chính phủ, trình Quốc hội ban hành 10 Luật và 1 Nghị quyết. Bên cạnh đó, Bộ đã tham mưu, trình Chính phủ ban hành 23 Nghị định, 16 Nghị quyết, 41 Quyết định, 1 Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ. Bộ cũng ban hành 50 Thông tư để hướng dẫn thi hành, kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn về cơ chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Các văn bản này đã hình thành khung pháp lý bao trùm đầy đủ các trụ cột chiến lược về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, bưu chính, viễn thông, chuyển đổi số, công nghiệp công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ cao, năng lượng nguyên tử, tiêu chuẩn – quy chuẩn, chất lượng, chuyển giao công nghệ và sở hữu trí tuệ.

Anh Lê

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/bo-truong-nguyen-manh-hung-2025-la-nam-dac-biet-the-che-tiem-can-cac-nuoc-tien-tien-post193025.html