Quốc hội chiều nay thảo luận về dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc.
Phát biểu làm rõ ý kiến của một số đại biểu Quốc hội, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Quốc phòng cho biết, năm 2012 Việt Nam bắt đầu đi thực địa để xây dựng lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Đến năm 2014, 2 sĩ quan đầu tiên của Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc là Trung tá Mạc Đức Trọng và Trung tá Trần Nam Ngạn làm nhiệm vụ tại Nam Sudan.
Đến năm 2018, Việt Nam cử lực lượng quân y, đến năm 2022 lực lượng công binh tham gia ở 3 phái bộ thuộc Cộng hòa Trung Phi và Nam Sudan.
Nam Sudan là một trong những quốc gia non trẻ nhất thế giới, tách ra khỏi Sudan sau nhiều năm nội chiến. Bộ trưởng Quốc phòng kể về những khó khăn trong cơ sở hạ tầng, vật chất của quốc gia này, ngay cả cuộc sống của người dân giữa thủ đô Juba của Nam Sudan cũng rất khó khăn.
Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Quốc phòng phát biểu chiều nay. Ảnh: Quốc hội
"Chúng ta quyết định đăng ký tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình là thể hiện trách nhiệm của chúng ta khi là thành viên Liên Hợp Quốc. Chúng ta xác định 'đi muộn nhưng không thể đi sau'", Đại tướng Phan Văn Giang nêu rõ.
Việt Nam đã cử hơn 1.000 lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia. Đến tháng 9 này, Quân đội Việt Nam sẽ cử lực lượng Quân y thuộc Bệnh viện dã chiến cấp 2 lần thứ 7, còn Đội Công binh là lần thứ 6, "chúng ta tham gia rất tích cực".
Việt Nam đã cử nhiều nữ quân nhân tham gia, có nữ quân nhân đi 2 lần và hoàn toàn tự nguyện xung phong.
Bộ trưởng Quốc phòng cho biết, các nước thành viên trong phái bộ Liên Hợp Quốc làm việc theo sự phân công của phái bộ. Tuy nhiên chiến sĩ gìn giữ hòa bình Việt Nam còn chủ động làm công tác dân vận, xây trường học, dạy học, giúp đỡ người dân, thời điểm dịch Covid-19 còn may khẩu trang tặng người dân... Bộ trưởng chia sẻ, đây là những công việc ngoài nhiệm vụ được giao và lực lượng các nước khác cơ bản không tham gia. Với Việt Nam, cả công binh, quân y đều tham gia. Những việc làm này để làm niềm tin, ấn tượng rất sâu sắc với người dân địa phương.
"Đồng chí Mạc Đức Trọng đã 3 lần đi thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình. Khi về, đồng chí báo cáo lại với tôi là chỉ tiếc chưa làm nốt được ngôi nhà cho cô giáo, mặc dù các đồng chí đã có vật liệu. Vật liệu là những thùng gỗ, hòm gỗ đựng đồ của lực lượng Việt Nam vận chuyển sang. Đó là nguyên liệu chính để làm nhà", Bộ trưởng dẫn chứng về những khó khăn, vất vả của người dân sở tại và sự trăn trở của bộ đội Việt Nam.
Một số đại biểu đề xuất chính sách với lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình, Bộ trưởng cho biết sẽ tiếp thu, bổ sung. Ông bày tỏ cảm kích, ghi nhận, tình cảm của các đại biểu Quốc hội dành cho lực lượng gìn giữ hòa bình.
Bộ trưởng chia sẻ về những khó khăn khi tham gia nhiệm vụ, như thời gian đầu lực lượng quân y khi sang thực địa, khám cho người dân ở đó mới biết họ bị rất nhiều bệnh. Nếu khám thì rất dễ bị lây nhiễm trong khi trước đây chưa có chính sách, quy định cho những rủi ro này. Bộ trưởng nhấn mạnh sự cần thiết của việc ban hành luật.
"Đặc biệt là các nữ quân nhân, sau khi hoàn thành nhiệm vụ trở về đã được thăng quân hàm trước niên hạn, được ưu tiên sắp xếp công việc. Có nữ quân nhân về tham gia Ban Chấp hành Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, hiện đồng chí này giữ cương vị Phó Trưởng ban Phụ nữ Quân đội... Có nữ sĩ quan rất trẻ khi đi là đại úy về được thăng thiếu tá trước niên hạn...", Bộ trưởng dẫn chứng.
Ông cho biết các sĩ quan tham gia lực lượng phải trải qua rất nhiều vất vả, cơ bản đều bị sốt rét, chịu thời tiết và khí hậu rất khắc nghiệt.
Liên Hợp Quốc đã đề nghị Việt Nam cử thêm lực lượng khác tham gia, vì vậy xây dựng luật này nhằm thể chế hóa việc cử thêm lực lượng dân sự tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình. Tuy nhiên, Bộ trưởng cho biết, một nhiệm kỳ của mỗi sĩ quan chỉ kéo dài trong hai năm, dù có làm tốt cũng chỉ thực hiện trong thời gian quy định, "những người được kéo dài đến năm thứ 3 thì không nhiều. Sĩ quan Việt Nam cơ bản thực hiện nhiệm vụ hết 2 năm, đây là sự cố gắng rất lớn của lực lượng vũ trang".
Đến nay, Việt Nam cũng đã giúp nước bạn trong đó có Lào để có lực lượng gìn giữ hòa bình.
Về ngân sách, Bộ trưởng Phan Văn Giang cho biết, ngân sách nhà nước bảo đảm cho công tác huấn luyện, mua sắm trang bị trong nước. Khi quân nhân bước chân ra khỏi đất nước, toàn bộ chi phí và chế độ, chính sách sẽ do Liên Hợp Quốc bảo đảm.
Với những chính sách vượt trội, ưu tiên cho phụ nữ khi tham gia gìn giữ hòa bình mà đại biểu Quốc hội đề xuất, Bộ trưởng một lần nữa khẳng định sẽ tiếp thu để hoàn thiện dự thảo luật: “Phải nói rằng lực lượng này ở trong nước vất vả một, thì ở nước ngoài phải vất vả bảy, tám, có khi đến mười".
Trần Thường