Bộ trưởng Tài chính: Nhiều dự án ODA chậm, thời gian làm thủ tục gấp đôi, gấp ba quốc tế

10 giờ trướcBài gốc

Phát biểu tại phiên họp tổ sáng ngày 3-11, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Luật Quản lý nợ công hiện hành đã đi vào cuộc sống, góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai cũng cho thấy nhiều khó khăn, bất cập cần khắc phục kịp thời.

“Đặc biệt, khi chúng ta triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Chính phủ nhận thấy cần phải rà soát, sửa đổi nhiều quy định của các luật liên quan. Theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, mọi vấn đề thể chế phải được Chính phủ chủ động tham mưu, trình Quốc hội xem xét trong năm nay để cơ bản hoàn thiện”, Bộ trưởng nói.

Doanh nghiệp được chủ động vay lại vốn ODA

Theo ông Thắng, dự thảo Luật Quản lý nợ công (sửa đổi) lần này có nhiều điểm mới đáng chú ý, trong đó quan trọng nhất là cơ chế cho vay lại vốn vay nước ngoài.

Một điểm đổi mới lớn là cho phép doanh nghiệp được trực tiếp đề xuất vay lại mà không phải thông qua bộ chủ quản như trước. Quy định này được kỳ vọng sẽ giúp các doanh nghiệp, đặc biệt là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước tăng tính chủ động, rút ngắn thời gian tiếp cận vốn.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: TRỌNG PHÚ

“Ngay cả các công ty con của doanh nghiệp 100% vốn nhà nước cũng được phép trực tiếp đề xuất vay lại. Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo cũng sẽ cân nhắc kỹ để bảo đảm vai trò, trách nhiệm của doanh nghiệp mẹ, tránh rủi ro phát sinh”, ông Thắng cho biết.

Theo Bộ trưởng, phần lớn các khoản vay ODA hiện nay đều dành cho các tập đoàn lớn như Dầu khí, Điện lực… có năng lực tài chính mạnh và chủ động về kế hoạch sản xuất kinh doanh. Vì vậy, nếu được trực tiếp tiếp cận vốn vay, các doanh nghiệp này sẽ linh hoạt hơn, giảm thủ tục nội bộ rườm rà.

Về ý kiến các đại biểu liên quan đến việc các công ty con của doanh nghiệp nhà nước 100% vốn được vay ODA, Bộ trưởng cho biết cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát, nghiên cứu kỹ để báo cáo bổ sung.

Đáng chú ý, dự thảo hiện chưa đề cập rõ trường hợp doanh nghiệp Nhà nước không nắm 100% vốn nhưng vẫn chi phối, như Vietnam Airlines. “Trong giai đoạn khó khăn, Nhà nước vẫn phải hỗ trợ Vietnam Airlines. Vậy tại sao doanh nghiệp như thế lại không được tiếp cận vốn ODA? Đây là điểm rất đáng xem xét”, ông Thắng nêu vấn đề.

Đối với đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt là các viện, trung tâm nghiên cứu, dự thảo luật lần này quy định rõ: Đơn vị chưa tự chủ tài chính sẽ được cấp phát từ ngân sách, còn đơn vị đã tự chủ thì phải vay lại và chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn.

Với chính quyền địa phương, Chính phủ sẽ ban hành nghị định riêng quy định cơ chế linh hoạt đối với từng nhóm. Trong đó nhóm địa phương khó khăn được cấp phát 100%. Nhóm trung bình cấp phát 70%, vay lại 30%. Nhóm có điều kiện hơn thì tỉ lệ cấp phát sẽ thấp hơn.

“Cơ chế này sẽ bảo đảm công bằng, khả thi, phù hợp với năng lực tài chính của từng địa phương”, ông Thắng khẳng định.

Một điểm cải cách quan trọng khác là việc hợp nhất chức năng giữa Bộ Tài chính với Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong quản lý vốn ODA.

“Trước đây, để xử lý một khoản vay ODA phải qua hai bộ, thời gian luân chuyển hồ sơ kéo dài. Nay, với việc sắp xếp lại tổ chức và điều chỉnh thể chế, công tác quản lý vốn vay sẽ thực hiện thống nhất, toàn diện, hiệu quả hơn”, ông Thắng cho biết.

Nhiều dự án ODA chậm, thủ tục gấp đôi quốc tế

Đề cập đến vốn ODA, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thẳng thắn nhìn nhận: “Thời gian qua, nguồn vốn này có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế, nhưng vẫn tồn tại không ít hạn chế”.

Nhiều địa phương, đặc biệt là những nơi khó khăn, ngại vay lại ODA do thủ tục phức tạp, kéo dài, trong khi phần vốn đối ứng từ ngân sách địa phương là gánh nặng lớn. Nhiều dự án khi ký hiệp định thì đã trôi qua một nửa thời gian hiệu lực, khiến tiến độ và hiệu quả sử dụng vốn bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Thực tế, có tình trạng dự án hết thời hạn hiệp định nhưng chưa giải ngân hết, phải đàm phán gia hạn hoặc dừng lại giữa chừng. “Đây là một tồn tại lớn trong quản lý vốn vay nước ngoài mà Bộ Tài chính đang quyết liệt khắc phục”, Bộ trưởng khẳng định.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: TRỌNG PHÚ

Theo thông tin từ các nhà tài trợ như Ngân hàng Thế giới, thời gian trung bình cho một khoản vay ODA chỉ khoảng 12 tháng, trong khi ở Việt Nam thường gấp đôi, thậm chí gấp ba. “Rõ ràng như vậy là rất bất cập”, ông nhấn mạnh.

Từ thực tế đó, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ sửa đổi Nghị định về quản lý ODA theo hướng rút ngắn thời gian xử lý. Mục tiêu là với dự án thông thường, toàn bộ thủ tục phải hoàn thành trong 12 tháng; các trường hợp phức tạp thì tối đa không quá 14 tháng.

Một trong những nguyên nhân khiến hiệu quả ODA chưa cao, theo Bộ trưởng Thắng, là công tác chuẩn bị dự án chưa kỹ lưỡng, hồ sơ tài chính chưa sát thực tế, dẫn đến phát sinh nhiều thủ tục trong quá trình triển khai.

“Chúng ta phải hiểu rằng vay ODA cũng là vay nợ, phải trả cả gốc và lãi. Do đó, mỗi dự án cần được đánh giá kỹ về hiệu quả tài chính, bảo đảm vay để phát triển, vay phải sinh lợi, không vay để tồn kho”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Quan điểm này cũng được thể chế hóa trong Nghị định mới và được tích hợp vào dự thảo Luật Quản lý nợ công (sửa đổi), bảo đảm việc quản lý nợ tập trung, thống nhất và hiệu quả hơn.

Bộ trưởng Tài chính dẫn chứng: “Nếu nhìn vào 10 quốc gia vay nợ lớn nhất thế giới, họ đều là những nền kinh tế phát triển. Dù tỉ lệ nợ công cao tới 150–200% GDP, họ vẫn ổn định vì các khoản vay đó mang lại hiệu quả thực chất, tạo giá trị gia tăng”.

TRỌNG PHÚ

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/bo-truong-tai-chinh-nhieu-du-an-oda-cham-thoi-gian-lam-thu-tuc-gap-doi-gap-ba-quoc-te-post879184.html