Tại cuộc họp ngày 24/9, Cục Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp) trình bày dự thảo quy định nâng mức tiền đặt trước khi tham gia đấu giá quyền sử dụng đất từ tối đa 20% hiện nay lên 50% giá khởi điểm, mức tối thiểu giữ nguyên là 10%.
Bên cạnh đó, dự thảo cũng bổ sung chế tài đối với trường hợp trúng đấu giá nhưng không hoàn thành nghĩa vụ thanh toán, bao gồm cấm tham gia đấu giá từ 6 tháng đến 5 năm và buộc bồi thường toàn bộ chi phí phát sinh khi kết quả bị hủy.
Theo lý giải của Cục Bổ trợ tư pháp, nhiều địa phương thời gian qua xuất hiện tình trạng trả giá cao bất thường rồi bỏ cọc, thông đồng dìm giá hoặc tạo sóng ảo. Việc này gây nhiễu loạn thị trường bất động sản, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự và môi trường đầu tư kinh doanh.
Nguyên nhân chính được cho là mức giá khởi điểm thường thấp hơn giá thị trường, khiến tiền đặt trước thấp, thu hút nhiều nhà đầu tư đầu cơ. Thậm chí, có trường hợp giá trúng cao gấp 20 - 30 lần giá khởi điểm trong khi thời hạn thanh toán kéo dài, tạo điều kiện cho nhiều đối tượng tham gia chỉ để hưởng lợi chênh lệch.
Ảnh minh họa
Thực tế ghi nhận, từ tháng 8 năm ngoái đến giữa năm nay, đấu giá đất sôi động tại khu vực ven Hà Nội rồi lan ra các tỉnh lân cận, với nhiều khu đất trúng giá trên 100 triệu đồng/m². Không ít nhà đầu tư và môi giới nhanh chóng rao bán lại ngay sau đấu giá với mức chênh hàng trăm triệu đồng mỗi lô. Tuy nhiên, hiện tượng bỏ cọc ngày càng phổ biến, được giới chuyên gia nhận định là “chiêu cũ” nhưng hệ lụy lớn, khiến thị trường thiếu ổn định.
Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú đồng tình với việc nâng mức tiền đặt cọc tối đa lên 50%, coi đây là biện pháp răn đe mạnh vì người tham gia sẽ phải cân nhắc kỹ trước khi đưa ra mức giá cao.
Tuy vậy, ông cũng lưu ý cần cân nhắc kỹ quy định cấm tham gia đấu giá 6 tháng đến 5 năm, do Luật Đấu giá tài sản hiện hành mới chỉ áp dụng cấm đối với một số trường hợp liên quan đến dự án đầu tư và khai thác khoáng sản.
Ở góc nhìn khác, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu bày tỏ băn khoăn, cho rằng mức 50% có thể khiến các địa phương áp dụng trần, làm giảm số lượng người tham gia hoặc tạo cơ hội cho doanh nghiệp lớn thao túng thị trường.
Theo ông, nguyên nhân cốt lõi của tình trạng bỏ cọc là giá khởi điểm quá thấp, vì vậy cần điều chỉnh giá khởi điểm sát thị trường hơn. “Khi đó, mức đặt cọc 20% cũng đã là khoản tiền đủ lớn mà không ai dám bỏ”, ông nói.
Ông Hiếu cũng đề xuất trao quyền quyết định mức cọc cụ thể cho bên sở hữu tài sản, đồng thời bổ sung các chế tài dân sự như bồi thường thiệt hại và chi trả chi phí phát sinh để tăng trách nhiệm của người trúng.
Kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh yêu cầu rà soát toàn diện những khó khăn, vướng mắc thực tế, từ đó đưa ra giải pháp khả thi và công bằng. Ông nhấn mạnh cần bổ sung quy định về tiền đặt cọc, thời hạn nộp thuế, cơ chế bồi thường và xử lý dự án bất động sản.
Riêng đối với mức tiền đặt cọc, Bộ trưởng cho rằng nên để bên quản lý tài sản quyết định. Đồng thời, ông đề nghị quá trình xây dựng và hoàn thiện quy định phải tính toán đầy đủ những vấn đề phát sinh, có thể xem xét áp dụng sớm nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý thị trường.
TH