Bộ Xây dựng vừa có ý kiến góp ý đối với Đề án hình thành khu phi thuế quan và trung tâm logistics hàng không tại sân bay Long Thành do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đề xuất.
Cần cụ thể hóa nhiều nội dung
Bộ Xây dựng đánh giá cao ý tưởng của ACV với mong muốn tận dụng lợi thế của Long Thành để thu hút đầu tư, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, bộ lưu ý việc hình thành khu phi thuế quan hoặc khu thương mại tự do phải tuân theo trình tự, thủ tục, quy mô và thẩm quyền do pháp luật quy định.
Bộ đề nghị ACV căn cứ chủng loại, nhu cầu vận tải hàng hóa hàng không, vai trò của sân bay Long Thành để xác định rõ mục tiêu, làm cơ sở đề xuất mô hình phát triển phù hợp. Đồng thời, ACV cần rà soát, hoàn thiện nội dung đề án, cụ thể hóa nhiệm vụ, xây dựng kế hoạch và lộ trình triển khai.
Về trung tâm logistics hàng không, Bộ Xây dựng nhấn mạnh quy hoạch hệ thống sân bay cả nước và sân bay Long Thành đều xác định nơi đây sẽ trở thành trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế. Long Thành đã được bố trí quỹ đất để phát triển trung tâm logistics vận tải hàng hóa.
Thêm vào đó, Thủ tướng giao ACV đầu tư các kho giao nhận hàng hóa số 1-4, còn Bộ Xây dựng phụ trách kho số 5-8. Hiện Vietnam Airlines được chọn làm nhà đầu tư các kho này. Do đó, đề án của ACV có ảnh hưởng đến phương án đầu tư tổ hợp dịch vụ hàng không của Vietnam Airlines tại Long Thành. Bộ đề nghị ACV phối hợp với Vietnam Airlines để bảo đảm thực hiện đúng chủ trương, chỉ đạo của Bộ Chính trị và Thủ tướng.
Dự án sân bay Long Thành đang dần về đích. Ảnh: ACV
Đối với khu phi thuế quan, Bộ Xây dựng nói thủ tục cấp phép thuộc phạm vi quản lý của Bộ Tài chính, vì vậy ACV cần báo cáo, xin ý kiến hướng dẫn của cơ quan này.
Bộ cũng lưu ý, đề án hiện chỉ xác định khu vực 136 ha là trung tâm logistics kết hợp khu phi thuế quan nhưng chưa làm rõ phạm vi công trình theo quy hoạch Long Thành đã đáp ứng yêu cầu hay chưa. Ngoài ra, đề án chưa phân tích, chỉ rõ các hạng mục cần đầu tư để đạt mục tiêu. Do đó, ACV cần bổ sung nghiên cứu, đồng thời xem xét phương án tái bố trí công trình trong quy hoạch Long Thành để khai thác phù hợp.
Về nguồn lực, Bộ Xây dựng nhận xét đề án mới phân tích chung về mục tiêu, kết quả, chưa đưa ra kế hoạch, quy mô đầu tư cụ thể hay phương án huy động vốn.
"Vì vậy, ACV xây dựng kế hoạch đầu tư theo từng giai đoạn, xác định cơ quan thực hiện, hình thức đầu tư, nguồn vốn và khả năng cân đối vốn..." - Bộ Xây dựng nhấn mạnh.
Định hướng khu thương mại tự do
Bộ Xây dựng cũng cho rằng khu thương mại tự do là mô hình mới, đang được nhiều quốc gia áp dụng nhằm thử nghiệm cơ chế, chính sách vượt trội trong một không gian xác định trước khi nhân rộng. Các khu này thường đặt ở vị trí chiến lược, có lợi thế về thương mại, chi phí sản xuất, nhân lực, logistics và môi trường đầu tư.
Tại Việt Nam, Quốc hội có nghị quyết thí điểm khu thương mại tự do ở Đà Nẵng và Hải Phòng. Hiện Bộ Tài chính đang hoàn thiện đề án khu thương mại tự do để trình Bộ Chính trị, làm cơ sở xây dựng quy định pháp luật.
Sân bay Long Thành là cảng hàng không lớn nhất cả nước. Ảnh: ACV
Riêng tại Đồng Nai, UBND tỉnh đang nghiên cứu, đề xuất hình thành khu thương mại tự do gần Long Thành, kết nối với cảng Phước An. Tuy nhiên, đề án của ACV chưa đề cập tính đồng bộ với phương án này.
Bộ Xây dựng đề nghị ACV làm việc với UBND tỉnh Đồng Nai để xác định phạm vi, quy mô, lộ trình hình thành khu thương mại tự do; đồng thời phối hợp Bộ Tài chính để làm rõ điều kiện, thủ tục, thẩm quyền quyết định thành lập.
Kỳ vọng từ trung tâm logistics Long Thành
Đại diện ACV cho biết trung tâm logistics hàng không kết hợp khu phi thuế quan dự kiến nằm ở phía Tây Nam sân bay Long Thành, trên diện tích 136 ha thuộc tổng diện tích 5.000 ha đã được giải phóng mặt bằng từ năm 2011 cho chức năng logistics.
Trung tâm gồm hai cấu phần: Hạ tầng logistics (kho bãi, công trình) và khu phi thuế quan (các chính sách đột phá về thuế, hải quan). ACV kỳ vọng đây sẽ là yếu tố then chốt để Long Thành trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa hàng không của ASEAN.
Theo ước tính, khi đi vào vận hành đầy đủ, trung tâm có thể đóng góp 0,7% GDP vùng Đông Nam Bộ và 1-2% kim ngạch xuất khẩu cả nước mỗi năm. Tổ hợp này cũng giúp tăng giá trị xuất nhập khẩu hàng không thêm 15-20%/năm, tạo khoảng 15.000 việc làm.
Tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 450 triệu USD (tương đương 11.800 tỉ đồng). ACV đề xuất làm chủ đầu tư dự án, phát triển hạ tầng, xây dựng cơ chế chính sách trình cấp có thẩm quyền. Ngoài ACV, các hãng hàng không và doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực cũng được khuyến khích tham gia, liên kết đầu tư.
Tiến độ thi công sân bay Long Thành
Sân bay Long Thành là dự án trọng điểm quốc gia với diện tích 5.000 ha, tổng vốn gần 337.000 tỉ đồng. Đến nay, đường cất hạ cánh số 1 và hệ thống đường lăn đã hoàn thiện; nhà ga hành khách cơ bản xong phần mái, lắp kính trong tháng 9; đài kiểm soát không lưu và các tòa nhà điều hành cũng bước vào giai đoạn hoàn thiện.
Hiện công trường huy động gần 14.000 kỹ sư, công nhân và khoảng 3.000 thiết bị, tổ chức hàng trăm mũi thi công, phấn đấu cơ bản hoàn thành vào cuối năm 2025.
VIẾT LONG