Quyết tâm mới, cách làm mới

2 giờ trướcBài gốc

Đây là lần đầu tiên TP đưa ra tiến độ cụ thể, thể hiện quyết tâm chuyển từ chủ trương sang hành động, giải tỏa tâm lý chờ đợi đã kéo dài nhiều năm.

Tiến độ rõ ràng - bước ngoặt trong quản lý đô thị

Con số thống kê cho thấy, TP Hà Nội hiện có khoảng 1.579 tòa chung cư cũ xây dựng trước năm 1994, phân bổ ở cả trung tâm lẫn vùng ven. Trong đó, hàng trăm công trình xuống cấp, đặc biệt có 7 tòa được xác định nguy hiểm cấp D, buộc phải di dời khẩn cấp. Nhiều khu tập thể lâu năm như Giảng Võ, Thành Công, Khương Thượng, Nguyễn Công Trứ… đã quá tải cả về hạ tầng và số lượng cư dân.

Chung cư cũ Thành Công, Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Trong nhiều năm qua, cải tạo chung cư cũ luôn được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Hà Nội, gắn với yêu cầu chỉnh trang, tái thiết không gian đô thị, nâng cao chất lượng sống cho hàng vạn hộ dân. Tuy nhiên, thực tế triển khai lại chưa đạt kỳ vọng. Không ít dự án vướng phải cảnh “kế hoạch treo”, kéo dài nhiều năm. Nguyên nhân bắt nguồn từ việc thiếu một cơ chế đồng bộ, tiến độ không được ấn định cụ thể, trong khi lợi ích giữa Nhà nước, DN và người dân chưa tìm được tiếng nói chung.

Kế hoạch hành động số 03/KH-BCĐ được ban hành trong bối cảnh đó đã mang ý nghĩa như một “cú hích”. Điểm quan trọng nhất chính là việc TP ấn định rõ tiến độ từ quý III đến quý IV năm 2025, toàn bộ công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch chi tiết, tổng mặt bằng cũng như đề án quy gom các khu chung cư cũ phải hoàn tất. Đây không chỉ là một mốc thời gian hành chính, mà là sự khẳng định quyết tâm của TP trong việc đưa công tác cải tạo đi vào thực chất.

Lần đầu tiên, thay vì chỉ dừng lại ở định hướng chung, kế hoạch đã “chốt” thời gian cụ thể. Điều này không chỉ tạo niềm tin cho người dân mà còn giúp bộ máy quản lý có căn cứ để giám sát, đánh giá trách nhiệm. Nói cách khác, việc đưa ra lộ trình rõ ràng đã biến cải tạo chung cư cũ từ một khẩu hiệu chính trị thành một chương trình hành động với tính cam kết cao.

Bước ngoặt này cũng thể hiện tư duy quản lý đô thị hiện đại, bởi thay vì để tiến độ phụ thuộc vào ý chí riêng lẻ của từng chủ đầu tư hay sự đồng thuận cục bộ, toàn bộ quá trình đã được đưa về một “đường ray” thống nhất. Mỗi khâu, từ lập quy hoạch đến phê duyệt, đều có hạn định và trách nhiệm rõ ràng. Điều này mở ra triển vọng khắc phục tình trạng dàn trải, trì trệ kéo dài nhiều năm qua.

Với cơ chế mới, Hà Nội đang cho thấy sự quyết liệt trong việc giải quyết những tồn tại lịch sử. Đây không chỉ là việc xây mới những khu nhà xuống cấp, mà còn là quá trình định hình lại bộ mặt đô thị, gắn với tầm nhìn phát triển Thủ đô văn minh, hiện đại, an toàn và bền vững.

Cải tạo chung cư cũ là bài toán khó. Việc xây dựng phải tuân thủ quy hoạch chung đã được phê duyệt, không được phá vỡ cấu trúc đô thị bằng các công trình cao tầng vượt chuẩn. Việc cân đối, hài hòa lợi ích phải nằm trong "khuôn khổ" của yêu cầu không gia tăng dân số trong khu vực nội đô, thậm chí là phải giảm đối với khu vực lõi.

KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam

Trưởng phòng Kinh tế hạ tầng đô thị phường Cửa Nam Nguyễn Hồng Dũng thông tin, trên địa bàn phường Cửa Nam hiện nay có khoảng 50 chung cư cũ. Hiện nay chúng tôi đang thực hiện các đề án cải tạo, chỉnh trang các chung cư cũ. Cụ thể, chúng tôi đang lập các đồ án, đề án quy gom các chung cư cũ trên địa bàn và mới với mục đích quy gom từ 44 - 50 chung cư còn 5 - 6 chung cư, trên cơ sở đạt được mục tiêu phát triển kinh tế và đồng thời cũng bảo đảm được tái định cư tại chỗ.

Không còn “chắp vá”, hướng tới quy hoạch đồng bộ

Một điểm khác biệt nổi bật của kế hoạch lần này là sự thay đổi cách tiếp cận. Thay vì tập trung vào từng tòa riêng lẻ, Hà Nội chủ trương quy hoạch theo cụm, theo khu, gắn với hạ tầng đồng bộ. Đây là sự điều chỉnh căn bản, khắc phục hạn chế kéo dài nhiều năm qua.

Trước đây, nhiều dự án cải tạo chỉ tập trung phá dỡ và xây dựng lại từng tòa nhà. Cách làm này có thể giải quyết trước mắt cho một số hộ dân nhưng lại tạo ra sự thiếu thống nhất về không gian, hạ tầng và dịch vụ đô thị. Hệ quả là nhiều khu vực sau cải tạo vẫn tồn tại cảnh “cũ - mới đan xen”, hạ tầng kỹ thuật không đồng bộ, gây áp lực lên giao thông, trường học, y tế và các tiện ích công cộng.

Kế hoạch 03/KH-BCĐ đặt ra yêu cầu quy hoạch tổng thể từng cụm, từng khu. Điều này có nghĩa, việc cải tạo không chỉ dừng lại ở việc thay thế những khối nhà cũ kỹ, mà còn là quá trình thiết kế lại toàn bộ không gian sống, với sự kết nối đồng bộ từ giao thông, cây xanh, bãi đỗ xe đến các công trình công cộng. Cách làm này hứa hẹn sẽ tạo nên những quần thể đô thị hiện đại, đồng bộ, thay thế cho hình ảnh “vá víu” manh mún trước kia.

Đáng chú ý, thời gian qua, cơ chế lấy ý kiến người dân cũng được siết chặt, bảo đảm tính dân chủ và đồng thuận. Đây là yếu tố then chốt bởi cải tạo chung cư cũ liên quan trực tiếp đến quyền lợi sinh sống của hàng vạn hộ dân. TP yêu cầu mọi phương án quy hoạch, thiết kế, bố trí tái định cư phải được công khai, minh bạch và lấy ý kiến rộng rãi, qua đó giảm thiểu mâu thuẫn, khiếu kiện và gia tăng tính khả thi của dự án.

Bên cạnh đó, một điểm mở công tác quy hoạch, cải tạo chung cư cũ là việc điều chỉnh chỉ tiêu xây dựng, trong đó có phương án tăng chiều cao công trình nếu phù hợp với quy hoạch và hạ tầng. Đây là sự linh hoạt cần thiết, vừa bảo đảm quyền lợi của người dân, vừa tạo động lực kinh tế cho DN tham gia dự án. Tuy nhiên, điều này cũng đòi hỏi sự kiểm soát chặt chẽ để không làm gia tăng áp lực dân số và hạ tầng, đồng thời giữ gìn cảnh quan đô thị.

Có thể nói, việc thay đổi tư duy từ “chắp vá” từng tòa riêng lẻ sang quy hoạch đồng bộ theo cụm, theo khu chính là chìa khóa để Hà Nội giải quyết triệt để những bất cập tồn tại lâu nay. Nếu được triển khai đúng tiến độ và đồng bộ, kế hoạch này sẽ không chỉ mang lại diện mạo mới cho các khu tập thể cũ, mà còn góp phần nâng cao chất lượng sống, tạo dựng hình ảnh Thủ đô văn minh, hiện đại, gắn kết cộng đồng.

Trong bối cảnh hiện nay, vai trò của cấp phường, nơi gần dân nhất trở nên cực kỳ quan trọng. Họ phải là "nhạc trưởng" tổ chức các buổi đối thoại công khai, trình bày rõ ràng phương án cải tạo, cam kết tiến độ tái định cư, công bố tiêu chuẩn nhà mới, giá đền bù. Khi người dân được lắng nghe, được thuyết phục bằng thông tin cụ thể và thực tế, họ sẽ không phản đối mà còn đồng hành.

KTS Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam

Có thể thấy, Cải tạo chung cư cũ là một trong những nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa phức tạp, gắn liền với lợi ích của Nhà nước, DN và người dân. Việc Hà Nội ban hành Kế hoạch hành động số 03/KH-BCĐ với tiến độ rõ ràng, cơ chế mới mẻ và cách tiếp cận đồng bộ đã tạo ra bước ngoặt quan trọng, khẳng định quyết tâm đưa chủ trương thành hiện thực.

Người dân Thủ đô đang kỳ vọng được sớm trở về những “mái ấm mới”, với không gian sống hiện đại, hạ tầng đồng bộ. Song đi cùng với đó vẫn còn những thách thức về tái định cư, đền bù, bảo đảm hạ tầng kỹ thuật - xã hội. Vượt qua những thách thức ấy chính là phép thử cho năng lực quản lý và tổ chức thực hiện của Hà Nội.

Điều quan trọng hơn cả, cải tạo chung cư cũ không chỉ đơn thuần là chuyện xây mới những khối nhà, mà còn là câu chuyện về tái thiết đô thị, về tầm nhìn và khát vọng xây dựng một Thủ đô hiện đại, bền vững, xứng tầm trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa của cả nước.

Lại Tấn

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/quyet-tam-moi-cach-lam-moi.859004.html