Bộ Y tế: Người trở về từ vùng có dịch Chikungunya cần chủ động theo dõi sức khỏe trong 12 ngày

4 giờ trướcBài gốc

Thông tin với báo chí, ông Võ Hải Sơn - Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) cho biết, Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do vi rút Chikungunya (CHIKV) gây ra. Bệnh không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes – cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết. Muỗi chủ yếu đốt vào ban ngày, đạt đỉnh điểm hoạt động vào sáng sớm và chiều muộn. Căn bệnh này được ghi nhận lần đầu vào năm 1952 tại Tanzania (Đông Phi).

Theo đó, ngày 22/7/2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte, sau đó lan sang một số khu vực châu Phi, Nam Á và châu Âu.

Tại Trung Quốc, Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Đông thông báo trong nửa đầu năm 2025 đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc – đợt bùng phát lớn nhất từ trước tới nay ở khu vực này. Tất cả các ca đều ở mức độ nhẹ, chưa ghi nhận trường hợp nghiêm trọng hay tử vong. Singapore cũng báo cáo 17 ca mắc tính từ đầu năm đến ngày 2/8, gấp hơn hai lần so với cùng kỳ năm 2024; trong đó ít nhất 13 ca từng đi tới những vùng đang bùng phát dịch ở nước ngoài. “Cục Phòng bệnh đang phối hợp chặt chẽ với WHO và các Cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện Điều lệ y tế quốc tế teo dõi tình hình dịch bệnh và chia sẻ thông tin tình hình dịch bệnh, các biện pháp phòng chống để kịp thời báo cáo và đề xuất các biện pháp phòng, chống dịch bệnh phù hợp, hiệu quả” – đại diện Cục Phòng bệnh nhấn mạnh.

Tại Việt Nam, đến thời điểm hiện tại, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm chưa ghi nhận trường hợp mắc Chikungunya từ các địa phương. Tuy nhiên, theo Cục Phó Cục Phòng bệnh, dịch đang có xu hướng gia tăng tại một số quốc gia trong khu vực, đặc biệt tại Trung Quốc. Muỗi Aedes – véc tơ truyền bệnh – đã lưu hành tại nhiều địa phương trong nước. Do đó, nguy cơ dịch bệnh xâm nhập thông qua người nhập cảnh mang mầm bệnh và lan ra cộng đồng là hiện hữu.

Theo đó, để ngăn chặn, Cục đã chỉ đạo các Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật địa phương tăng cường kiểm dịch y tế tại cửa khẩu, kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp nghi ngờ, đồng thời giám sát muỗi truyền bệnh, diệt muỗi, loại bỏ lăng quăng/bọ gậy tại khu vực cửa khẩu và vùng biên giới.

Muỗi truyền bệnh chikungunya chủ yếu đốt vào ban ngày, có thể đạt đỉnh điểm hoạt động vào sáng sớm và chiều muộn. Ảnh: WHO

Về nguyên nhân khiến dịch bệnh gia tăng tại một số quốc gia, ông Sơn nhấn mạnh, “Bệnh Chikungunya không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết); hiện đang là mùa mưa của nhiều nước khu vực Bắc bán cầu tạo môi trường lý tưởng cho muỗi phát triển, dẫn đến sự gia tăng mật độ muỗi làm lây lan virus nhanh chóng; đồng thời sự gia tăng đi lại giữa các nước vào mùa hè là điều kiện thuận lợi làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh sang những khu vực, địa phương, quốc gia khác”.

Bộ Y tế đánh giá, dù chưa ghi nhận ca bệnh trong cộng đồng, Việt Nam đang đối mặt với nhiều yếu tố nguy cơ: mùa hè là thời điểm muỗi Aedes phát triển mạnh, lượng khách du lịch quốc tế tăng cao, đồng thời khả năng giao lưu thương mại – du lịch với các vùng dịch rất lớn.

Đồng thời, để chủ động ứng phó, Bộ đã gửi công văn tới UBND các tỉnh, thành phố, yêu cầu tăng cường giám sát tại cửa khẩu, cơ sở y tế và cộng đồng, đặc biệt ở khu vực có người trở về từ vùng dịch; tổ chức điều tra, xử lý triệt để các ổ dịch; giám sát mật độ muỗi, véc tơ truyền bệnh; thu dung điều trị bệnh nhân hợp lý để tránh quá tải bệnh viện; kết hợp phòng chống Chikungunya với sốt xuất huyết thông qua chiến dịch diệt lăng quăng/bọ gậy; đẩy mạnh truyền thông; chuẩn bị đầy đủ nhân lực, vật tư, hóa chất để ứng phó kịp thời khi dịch xảy ra.

Về mức độ ảnh hưởng, theo Cục Phòng bệnh, bệnh Chikungunya thường có triệu chứng từ nhẹ tới trung bình, hầu hết tự khỏi sau 2–7 ngày, nhưng đôi khi có thể kéo dài hàng tuần, gây mệt mỏi và ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt của người mắc. “Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng, tuy nhiên do muỗi Aedes (véc tơ truyền bệnh) lưu hành tại nhiều địa phương, nên Việt Nam chúng ta luôn tồn tại nguy cơ dịch bệnh xâm nhập” – đại diện Cục lưu ý.

Các triệu chứng điển hình của Chikungunya xuất hiện từ 4 đến 8 ngày (dao động 2–12 ngày) sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Bệnh đặc trưng bởi sốt cao khởi phát đột ngột, thường kèm đau khớp dữ dội; ngoài ra có thể cứng khớp, viêm khớp, đau đầu, mệt mỏi, phát ban. Các triệu chứng này khá giống với sốt xuất huyết dengue, song Chikungunya thường gây đau và sưng khớp rõ hơn, trong khi sốt xuất huyết lại có biểu hiện xuất huyết nhiều hơn. Người dân được khuyến cáo không tự ý chẩn đoán hoặc điều trị tại nhà; khi có dấu hiệu nghi ngờ, cần đến ngay cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.

Hiện nay, Bộ Y tế đã chỉ đạo Sở Y tế các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát, phát hiện sớm ca nghi ngờ và xử lý ngay từ ổ dịch đầu tiên. Các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur và bệnh viện tuyến trung ương được giao nhiệm vụ hướng dẫn chuyên môn, giám sát véc tơ truyền bệnh, hỗ trợ các địa phương có nguy cơ cao. Bộ cũng phối hợp chặt chẽ với WHO để cập nhật biện pháp giám sát và điều trị hiệu quả.

Đưa ra khuyến cáo với người dân, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh nhấn mạnh: những người trở về từ vùng dịch cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày; nếu có biểu hiện sốt, đau khớp, nổi ban… phải đến ngay cơ sở y tế. Tại cộng đồng, cần đậy kín dụng cụ chứa nước, diệt lăng quăng/bọ gậy hàng tuần, loại bỏ phế thải, ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt, phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất. Người dân khi đi công tác hoặc du lịch tới vùng dịch cần chủ động phòng tránh muỗi đốt và thông báo cho cơ quan y tế khi có triệu chứng nghi ngờ.

Việc phòng chống Chikungunya không thể tách rời khỏi công tác kiểm soát muỗi Aedes – cũng là tác nhân truyền bệnh sốt xuất huyết. Nếu cộng đồng cùng chủ động thực hiện các biện pháp vệ sinh môi trường, loại bỏ ổ bọ gậy, kết hợp giám sát chặt chẽ tại cửa khẩu và cơ sở y tế, chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát nguy cơ dịch xâm nhập và bùng phát.

Mỵ Châu - Thanh Mai

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/bo-y-te-nguoi-tro-ve-tu-vung-co-dich-chikungunya-can-chu-dong-theo-doi-suc-khoe-trong-12-ngay.html