Bộ Y tế thông tin mới nhất về bệnh Chikugunya do muỗi truyền

4 giờ trướcBài gốc

Những ngày qua, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đưa ra lời kêu gọi hành động nhằm ngăn chặn sự tái diễn của đại dịch virus Chikungunya do muỗi truyền. Tính từ đầu năm 2025 đến nay, thế giới đã ghi nhận khoảng 240.000 ca mắc chikungunya và 90 ca tử vong tại ít nhất 16 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Trong cuộc trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) Võ Hải Sơn đã thông tin về tình hình dịch bệnh trên thế giới, nguy cơ bệnh xâm nhập vào Việt Nam.

Ông Võ Hải Sơn - Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh. Ảnh: BYT

- Xin ông cho biết, hiện Việt Nam đang cập nhật và theo dõi tình hình dịch bệnh Chikungunya trên thế giới, đặc biệt là những diễn biến mới tại Trung Quốc (nhất là tỉnh Quảng Đông), ra sao và mức độ quan tâm của chúng ta đối với diễn biến này như thế nào?

Ông Võ Hải Sơn: Bệnh Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do virus Chikungunya (CHIKV) gây ra, bệnh không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết). Muỗi chủ yếu đốt vào ban ngày và có thể đạt đỉnh điểm hoạt động vào sáng sớm và chiều muộn.

Theo thông tin của WHO, bệnh Chikungunya được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1952 tại Tanzania (thuộc khu vực Đông Phi). Ngày 22/7/2025, WHO đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya với các đợt bùng phát lớn được báo cáo tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte. Các đợt bùng phát này hiện đã lan sang một số khu vực của châu Phi, Nam Á, châu Âu.

Theo thông báo của Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, đợt bùng phát Chikungunya tỉnh Quảng Đông đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc bệnh Chikungunya trong nửa đầu năm 2025. Đây là đợt bùng phát dịch lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực này. Tất cả các trường hợp được báo cáo đều ở mức độ nhẹ, không có trường hợp nghiêm trọng hoặc tử vong được báo cáo.

Theo thông tin trên báo chí, Singapore có báo cáo ghi nhận trường hợp bệnh: Từ đầu năm đến ngày 2/8, ghi nhận 17 ca mắc sốt do virus Chikungunya, nhiều hơn gấp đôi so với 8 ca cùng kỳ năm 2024; ít nhất 13 trường hợp từng đi tới những vùng đang bùng phát dịch ở nước ngoài.

Cục Phòng bệnh đang phối hợp chặt chẽ với WHO và các Cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện Điều lệ y tế quốc tế teo dõi tình hình dịch bệnh và chia sẻ thông tin tình hình dịch bệnh, các biện pháp phòng chống để kịp thời báo cáo và đề xuất các biện pháp phòng, chống dịch bệnh phù hợp, hiệu quả.

- Trong thời gian gần đây, Việt Nam đã ghi nhận ca bệnh Chikungunya nào hay chưa và hệ thống giám sát y tế tại các cửa khẩu, sân bay, đặc biệt đối với hành khách đến từ vùng dịch đang được triển khai, vận hành như thế nào để đảm bảo an toàn cho cộng đồng, thưa ông?

Ông Võ Hải Sơn: Hiện, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm ở nước ta chưa ghi nhận báo cáo trường hợp bệnh Chikungunya từ các địa phương. Tuy nhiên, dịch bệnh Chikungunya đang có xu hướng gia tăng tại một số quốc gia trong khu vực, đặc biệt tại Trung Quốc. Trong khi đó, muỗi Aedes truyền bệnh cũng đã lưu hành tại nhiều địa phương ở nước ta; do đó, có nguy cơ cao dịch bệnh xâm nhập vào nước ta thông qua người nhập cảnh mang mầm bệnh và lây lan ra cộng đồng.

Để chủ động ngăn chặn, phòng chống không để dịch bệnh lan truyền, bùng phát vào nước ta, Cục Phòng bệnh đã chỉ đạo Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế các tỉnh, thành phố/Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các tỉnh, thành phố tăng cường kiểm dịch y tế tại cửa khẩu nhằm phát hiện kịp thời các trường hợp nghi ngờ, mắc bệnh, mang véc tơ truyền bệnh để quản lý, xử lý ngay tại cửa khẩu.

Tổ chức giám sát muỗi truyền bệnh, thực hiện xử lý diệt muỗi và loại bỏ loăng quăng/bọ gậy tại khu vực cửa khẩu và cộng đồng dân cư khu vực biên giới và xây dựng kế hoạch phòng chống dịch bệnh Chikungunya tại các cửa khẩu; sẵn sàng nhân lực, vật tư, hóa chất, thiết bị, phương tiện để đáp ứng kịp thời trong trường hợp có dịch xảy ra.

Virus Chikungunya lây truyền qua muỗi nhiễm bệnh, có thể gây sốt và đau khớp. Ảnh minh họa

- Từ những thông tin cập nhật và dữ liệu giám sát, Bộ Y tế nhận định ra sao về nguyên nhân dẫn đến việc Chikungunya gia tăng hoặc bùng phát tại Trung Quốc và một số quốc gia khác, cũng như những yếu tố khiến bệnh có thể lan rộng?

Ông Võ Hải Sơn: Tháng 7/2025, WHO đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn được báo cáo tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte, các đợt bùng phát này hiện đã lan sang một số khu vực của châu Phi, Nam Á, châu Âu. Thông tin từ một số quốc gia, bệnh Chikungunya đã ghi nhận sự gia tăng tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, Singapore.

Bệnh Chikungunya không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes. Hiện đang là mùa mưa của nhiều nước khu vực Bắc bán cầu tạo môi trường lý tưởng cho muỗi phát triển, dẫn đến sự gia tăng mật độ muỗi làm lây lan virus nhanh chóng. Đồng thời, sự gia tăng đi lại giữa các nước vào mùa hè là điều kiện thuận lợi làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh sang những khu vực, địa phương, quốc gia khác.

- Bộ Y tế đánh giá thế nào về nguy cơ Chikungunya xâm nhập và lây lan tại Việt Nam, những kịch bản ứng phó nào đã được chuẩn bị để giảm thiểu rủi ro này, thưa ông?

Ông Võ Hải Sơn: Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng, tuy nhiên, do muỗi Aedes (véc tơ truyền bệnh) đang vào thời kỳ cao điểm có mật độ muỗi cao tại nhiều địa phương và thời điểm mùa hè nhiều khách du lịch đi và đến Việt Nam, nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh Chikungunya xâm nhập vào Việt Nam và lây lan nhanh trong cộng đồng dân cư.

Nhằm chủ động kiểm soát, phòng chống dịch, Bộ Y tế đã ban hành công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố đề nghị triển khai tăng cường giám sát dịch ngay tại cửa khẩu, các cơ sở y tế và cộng đồng nhằm phát hiện sớm ca bệnh nghi ngờ, đặc biệt tại những khu vực có người trở về từ vùng có dịch;

Tổ chức điều tra, xử lý triệt để các ổ dịch, không để lây lan, giám sát muỗi, véc tơ truyền bệnh tại các khu vực cửa khẩu và tại cộng đồng theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Tổ chức tốt việc thu dung điều trị bệnh nhân, khai thác tiền sử bệnh, khám và điều trị kịp thời; đồng thời có kế hoạch phân cấp chuyên môn, tránh tình trạng quá tải bệnh viện.

Triển khai công tác phòng, chống dịch bệnh Chikungunya kết hợp với phòng chống sốt xuất huyết thông qua chiến dịch diệt lăng quăng/bọ gậy, đảm bảo tất cả các hộ gia đình tại vùng có dịch và có nguy cơ phải được kiểm tra, giám sát các bể, dụng cụ chứa nước, các vật dụng, đồ phế thải, nơi sinh sản của muỗi để tiến hành các hình thức tiêu diệt bọ gậy.

Cùng với đó, đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe trên các phương tiện thông tin đại chúng; rà soát, chuẩn bị đầy đủ nguồn lực phòng chống dịch bệnh, đảm bảo khả năng ứng phó kịp thời khi dịch xảy ra.

- Ông đánh giá như thế nào về mức độ của bệnh Chikungunya đối với sức khỏe người mắc và đối với cộng đồng?

Ông Võ Hải Sơn: Bệnh Chikungunya đã ghi nhận đầu tiên vào năm 1952. Bệnh không lây truyền trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua vết đốt của muỗi Aedes (loại muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết). Hầu hết các triệu chứng thường tự khỏi và kéo dài từ 2 - 7 ngày nhưng cũng có thể kéo dài hàng tuần ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Hiện nay, dịch bệnh Chikungunya đang có xu hướng gia tăng tại một số quốc gia trong khu vực, đặc biệt tại Trung Quốc. Nước ta có sự giao lưu thương mại, du lịch nhiều với các quốc gia trên thế giới nên nguy cơ dịch bệnh xâm nhập vào nước ta. Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng, tuy nhiên do muỗi Aedes lưu hành tại nhiều địa phương, nên Việt Nam chúng ta luôn tồn tại nguy cơ dịch bệnh xâm nhập.

Chikungunya là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút Chikungunya gây ra, lây chủ yếu qua muỗi vằn (Aedes aegypti và Aedes albopictus) cũng là trung gian truyền sốt xuất huyết Dengue và Zika. Bệnh được phát hiện lần đầu năm 1952 tại Tanzania (châu Phi), ban đầu chủ yếu lưu hành ở châu Á và châu Phi, nhưng vài thập kỷ gần đây đã lan rộng ra hơn 110 quốc gia và vùng lãnh thổ, ghi nhận ở mọi châu lục.

Nguyên Thảo

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/bo-y-te-thong-tin-moi-nhat-ve-benh-chikugunya-do-muoi-truyen-414697.html