Ảnh minh họa.
Thông tin về tình hình tội phạm mua bán người thuộc phạm vi, chức năng quản lý, Bộ Y tế cho biết đây là loại tội phạm có độ ẩn cao và có khả năng xảy ra trên tất cả các địa bàn từ khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, vùng đồng bào dân tộc ít người đến các khu đô thị, khu công nghiệp và thành phố lớn.
Tội phạm mua bán người còn xảy ra trên các lĩnh vực như cho nhận con nuôi, kết hôn có yếu tố nước ngoài, cho, hiến tạng, mang thai hộ, du lịch, chữa bệnh, thăm thân, môi giới tìm kiếm việc làm.
Theo Bộ Y tế, Việt Nam không những là nơi xuất phát tội phạm nguồn mà còn là địa bàn trung chuyển mua bán người từ một số nước trong khu vực đi nước thứ ba. Mua bán người ở nước ta xảy ra dưới hai dạng. Thứ nhất, mua bán trong nước, với các hình thức như lừa bán nạn nhân từ nông thôn ra thành thị, bán vào nhà hàng, quán karaoke, cafe trá hình hoặc massage ở các khu du lịch, khu công nghiệp hoặc ven tuyến quốc lộ để tổ chức hoạt động mại dâm, cưỡng bức lao động trên tàu cá hoạt động trên biển.
Thứ hai, mua bán người ra nước ngoài, tập trung chủ yếu qua các tuyến biên giới trên đất liền giữa Việt Nam với Trung Quốc, Campuchia, Lào, số ít mua bán người sang Thái Lan, Malaysia, Nga bằng đường bộ, đường không và đường biển.
Tội phạm mua bán người đã được Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định tại Điều 150 (tội mua bán người) và Điều 151 (tội mua bán người dưới 16 tuổi), đã khắc phục được một số bất cập, hạn chế của Bộ luật Hình sự năm 1999; đáp ứng tốt hơn yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn và công tác đấu tranh phòng, chống các tội phạm liên quan đến mua bán người, mua bán người dưới 16 tuổi.
Đồng thời, đáp ứng với yêu cầu của hội nhập quốc tế, cụ thể là Nghị định thư về phòng ngừa, trấn áp và trừng trị việc buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.
Để triển khai thi hành Bộ luật Hình sự năm 2015 và Nghị quyết số 41/2017/QH14 ngày 20/6/2017 của Quốc hội, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết số 02/2019/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Điều 150 về tội mua bán người và Điều 151 tội mua bán người dưới 16 tuổi của Bộ luật Hình sự.
Nghị quyết cũng hướng dẫn việc truy cứu trách nhiệm hình sự trong một số trường hợp cụ thể, như trường hợp sử dụng thủ đoạn môi giới hôn nhân với người nước ngoài, trường hợp sử dụng thủ đoạn đưa người đi lao động nước ngoài, trường hợp người phạm tội đã lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân, trường hợp sử dụng thủ đoạn môi giới nuôi con nuôi và trường hợp có nhiều hành vi phạm tội.
Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017 và năm 2025) đã quy định các hành vi mua bán người được quy định các hành vi cấu thành tôi phạm tăng khả năng phát hiện xử lý nạn nhân bị mua bán, tạo cơ sở pháp lý quan trong cho công tác hỗ trợ nạn nhân bị mua bán.
Nhật Dương