Ngựa quen đường cũ
Ở tuổi 23, đối tượng Bùi Văn Sơn, trú tại tổ dân phố Trường Thọ Đông A, phường Trương Quang Trọng, không có nghề nghiệp ổn định. Hoàn cảnh gia đình không khá giả, cha mẹ làm thợ hồ quần quật cả ngày vẫn không đủ tiền trang trải trong gia đình. Vài năm trước, Sơn theo bạn bè ăn chơi và nghiện ma túy. Công an phường răn đe, xử lý và Sơn thực hiện cai nghiện tự nguyện tại nhà. Sau đó, Sơn chấp hành quản lý sau cai nghiện tại địa phương.
Trong thời gian này, Sơn lại theo bạn bè sử dụng ma túy. Đầu tháng 9/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh) đã ban hành quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam Bùi Văn Sơn, người thuộc diện đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy mà tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, vi phạm điểm b, khoản 1, điều 256a, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự.
“Bạn bè rủ nên tôi không kiềm lại được, nghĩ sử dụng lại một lần rồi thôi, nhưng sau đó vẫn tham gia. Tôi cũng không nghĩ sẽ bị bắt, bị khởi tố khi sử dụng ma túy như thế này”, Sơn nói trong nước mắt.
Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh) thực hiện lệnh khởi tố, bắt giam của đối với đối tượng Bùi Văn Sơn.
Còn đối tượng Nguyễn Tuấn Phát (30 tuổi), ở thôn Diêm Điền, xã Đông Sơn đã có vợ và 2 con nhưng “chứng nào tật nấy”, tái sử dụng ma túy nhiều lần. Đầu năm 2025, sau khi cai nghiện tự nguyện tại cơ sở cai nghiện tỉnh trở về địa phương, chấp hành quản lý sau cai nghiện ma túy, Phát lại tái nghiện. Vừa qua, sau khi sử dụng ma túy, Phát qua địa bàn xã Tịnh Khê chơi với nhóm bạn. Công an xã Tịnh Khê phát hiện, nghi vấn đối tượng và kiểm tra cho thấy Phát dương tính với ma túy.
Đại úy Nguyễn Trung Chính - Trưởng Công an xã Tịnh Khê cho biết, thực hiện chỉ đạo của Công an tỉnh về việc triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, Công an xã đã khẩn trương triển khai các biện pháp nắm tình hình, rà soát, quản lý chặt chẽ các đối tượng nghiện và sau cai nghiện trên địa bàn.
Tăng cường công tác kiểm tra, quản lý địa bàn, chủ động phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm liên quan đến ma túy. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, các tổ chức hội, đoàn thể đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật, nâng cao nhận thức phòng, chống ma túy trong nhân dân, nhất là trong thanh thiếu niên.
Xử lý tận gốc
Trước đây, tội sử dụng trái phép chất ma túy được quy định tại Điều 199 Bộ luật Hình sự năm 1999. Tuy nhiên, Bộ Luật hình sự năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017) đã phi hình sự hóa đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy. Kể từ đó, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt không đủ tính răn đe (phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền 1- 2 triệu đồng). Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025, hành vi này sẽ bị xử lý hình sự.
Điều 256a quy định phạt tù 2 - 3 năm đối với những người sử dụng trái phép chất ma túy thuộc một trong 4 trường hợp: Đang trong thời hạn cai nghiện ma túy hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế; đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy; đang trong thời hạn 2 năm kể từ ngày hết thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy và trong thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; đang trong thời hạn 2 năm kể từ khi tự ý chấm dứt cai nghiện ma túy tự nguyện hoặc điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế.
Như vậy, theo quy định của luật, xử lý hình sự đối với những người đang trong quá trình cai nghiện hoặc vừa kết thúc quá trình cai nghiện ma túy mà tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy. Quy định mới này đã tạo hành lang pháp lý quan trọng để lực lượng công an cơ sở kịp thời đấu tranh, xử lý hành vi tái sử dụng trái phép chất ma túy của những người đã qua cai nghiện. Đây là biện pháp mạnh nhằm nâng cao tính răn đe, giảm tỷ lệ tái nghiện, góp phần bảo đảm an ninh, trật tự tại địa phương.
“Công an các đơn vị, địa phương trong tỉnh đã và đang đẩy mạnh tuyên truyền, chủ động quản lý, thu thập, củng cố hồ sơ, tài liệu xử lý các đối tượng về tội “Sử dụng trái phép chất ma túy”. Cùng với đó, công an các đơn vị, địa phương triển khai các biện pháp nắm chắc tình hình, tăng cường công tác kiểm tra tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự, cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú để phát hiện, xử lý các đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy”, Trung tá Trần Thanh Tùng cho biết.
Mới đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh) đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với 35 đối tượng về các tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, tàng trữ trái phép chất ma túy, mua bán trái phép chất ma túy và chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma túy tại quán karaoke Venus, ở phường Nghĩa Lộ.
Phạt tù từ 2 - 5 năm
Ngày 25/6/2025, Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Hình sự (Luật số 86/2025/QH15), bổ sung Điều 256a Bộ luật Hình sự về tội “Sử dụng trái phép chất ma túy”. Theo đó, từ ngày 1/7/2025, người sử dụng trái phép chất ma túy trong một số trường hợp cụ thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù từ 2 - 5 năm.
Từ ngày 1/7/2025 đến nay, toàn tỉnh có 16 đối tượng bị xử lý hình sự về tội sử dụng trái phép chất ma túy theo Điều 256a.
Ngày 18/9/2025, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 2618/UBND-NC triển khai cao điểm thực hiện mục tiêu 20% xã, phường, đặc khu không ma túy năm 2025 và giải quyết triệt để tình trạng sót, lọt người sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn tỉnh. Mục tiêu là chủ động phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn ma túy từ sớm, từ xa, từ địa bàn cơ sở, xây dựng xã, phường, đặc khu thành “pháo đài” và “mỗi người dân là một chiến sĩ, mỗi gia đình là một pháo đài” trong công tác phòng, chống ma túy.
Kiên quyết không để hình thành các điểm, tụ điểm về tội phạm, tệ nạn ma túy trên địa bàn xã, phường, đặc khu. Kiềm chế sự gia tăng của tội phạm và tệ nạn ma túy; phấn đấu thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng ít nhất 20% xã, phường, đặc khu không ma túy trong năm 2025.
Bài, ảnh: THÀNH SỰ