Bồi dưỡng học sinh giỏi và những buồn vui của người thầy

3 ngày trướcBài gốc

Trong các phong trào thi đua mà ngành giáo dục các địa phương phát động, triển khai đến các trường học, có lẽ việc bồi dưỡng học sinh giỏi là vất vả và nặng nề nhất. Phong trào này không chỉ thời gian kéo dài trong nhiều tháng trời mà thông thường cũng để lại cho giáo viên bồi dưỡng và một số học sinh tham gia đội tuyển có nhiều buồn vui, trăn trở sau khi cấp tổ chức thông báo kết quả.

Vẫn biết, đã gọi là thi sẽ có học sinh đậu, học sinh rớt nhưng nhiều học sinh rớt trong kỳ thi học sinh giỏi không hẳn là các em có học lực không tốt mà do tỉ lệ đậu mỗi kỳ thi thường lấy khá khiêm tốn. Thành ra, hơn một nửa số lượng học sinh tham gia kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh… rớt.

Những học sinh đạt giải và giáo viên có học sinh đạt giải tất nhiên sẽ vui vẻ, phấn khởi nhưng nếu như học sinh rớt và giáo viên ôn thi những học sinh này cũng buồn dai dẳng. Thậm chí, trong đội tuyển mà giáo viên vừa ôn thi xong có em đậu, em rớt thì giáo viên cũng không có trọn được niềm vui khi chạm vào những ánh mắt buồn của học trò mỗi khi đứng trên bục giảng.

Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa. Ảnh: Phương Linh

Những niềm vui không trọn vẹn sau mỗi kỳ thi

Nếu như giáo viên tham gia thi giáo viên dạy giỏi, giáo viên chủ nhiệm giỏi các cấp thì cũng chỉ chuẩn bị trong vòng vài ngày cả phần giải pháp và tiết thực hành; thi viết sáng kiến kinh nghiệm cũng vài ngày là hoàn thành. Các phong trào khác cũng chỉ gói gọn trong vài ngày là kết thúc.

Thế nhưng, giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi thường trải qua một quá trình lâu dài từ khâu phát hiện, động viên học sinh tham gia rồi thầy trò ôn luyện với nhau trong nhiều tháng trời. Thậm chí, có những trường hợp bồi dưỡng, chuẩn bị cho học sinh từ các lớp dưới rất kỳ công.

Tuy nhiên, nếu như một số phong trào, hội thi khác dễ đậu, không lấy theo tỉ lệ thì kỳ thi học sinh giỏi cấp nào tổ chức cũng lấy theo một tỉ lệ nhất định được cấp tổ chức đề ra.

Người viết bài đã có 15 năm được nhà trường phân công ôn thi học sinh giỏi và thông thường, mỗi kỳ thi đi qua, bản thân tôi luôn có cảm xúc buồn vui lẫn lộn. Vui vì năm nào cũng có học sinh đạt giải từ cấp huyện trở lên nhưng có những năm, một số em rớt từ vòng huyện.

Thực tế cho thấy, kỳ thi học sinh giỏi thường lấy tỉ lệ khá thấp nên trong số học trò mà bản thân tôi bồi dưỡng có năm đậu hết ở kỳ thi cấp huyện nhưng đa phần mỗi năm sẽ có một vài em rớt; hoặc có năm đậu hết cấp huyện, có một số em lọt vào đội tuyển thi cấp tỉnh nhưng khi thi cấp tỉnh thì thường có những em không đạt giải, thậm chí rớt hết. Niềm vui vì thế mà chưa mấy năm ôn thi được trọn vẹn.

Năm học 2024-2025 này, môn tôi dạy có 6 em tham gia đội tuyển để ôn thi học sinh giỏi, đến khi thi cấp huyện có 5 học sinh đạt giải, trong đó 2 em đạt điểm cao nhất huyện nhưng vẫn có 1 em không đạt giải.

Trớ trêu, em không đạt giải lại là học sinh học tập, ôn luyện khá tích cực, là một trong những em mà bản thân tôi đánh giá cao nhất và sau khi thi cấp huyện vẫn thể hiện được sự lạc quan về bài thi của mình.

Thế nên, sau khi phòng giáo dục thông báo điểm thi, em học sinh không đạt giải buồn lắm vì em là học sinh duy nhất trong đội tuyển không vượt qua được vòng huyện. Trong khi, em này là học sinh chính khóa mà bản thân tôi đang dạy.

Những ngày lên lớp sau khi phòng giáo dục và đào tạo công bố kết quả, nhìn về phía em, nhìn về đôi mắt buồn ấy, bản thân tôi luôn cảm thấy có lỗi với học trò. Em trầm lặng hơn, tôi động viên nhưng có lẽ từ trong sâu thẳm của lòng mình, em vẫn khó chấp nhận được sự thật.

Đến khi thi cấp tỉnh, đội tuyển tôi ôn thi có 3 học sinh tham gia và kết quả có 2 em đạt giải.

Mặc dù đã có 2/3 em đạt giải, trong khi tỉnh chỉ lấy tỉ lệ trên 30% tổng số thí sinh dự thi/ môn nhưng thấy học sinh không đạt giải buồn, bản thân người giáo viên ôn thi không khỏi nghĩ suy và thương cảm cho học trò của mình.

Có những học sinh không vượt qua được cú sốc trượt học sinh giỏi

15 năm ôn thi học sinh giỏi cấp trung học cơ sở, bản thân người viết bài đã có rất nhiều học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp huyện. Nhiều em đã trưởng thành và nuôi dưỡng được đam mê của mình khi tham gia ôn thi học sinh giỏi để định hướng nghề nghiệp cho tương lai.

Nhưng…có một học sinh đã không vượt qua được cú sốc khi trượt học sinh giỏi.

Năm học 2022-2023 có một học sinh tham gia đội tuyển và em này rất đam mê môn học. Em có dự định ôn thi học sinh giỏi để cuối năm thi vào lớp chuyên của trường trung học phổ thông chuyên. Nhưng, trớ trêu em đã trượt khi tham gia kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện.

Khi có kết quả, em rất buồn và bỏ luôn ý định thi vào trường chuyên, chỉ thi vào trường không chuyên gần nhà. Mặc dù em đã đậu tuyển sinh 10 nhưng chỉ học được vài tháng đầu lớp 10 thì bỏ học…mặc dù kinh tế gia đình không khó khăn.

Việc bỏ học để đi làm có lẽ còn có những nguyên nhân khác nữa nhưng việc một nữ sinh từng tham gia đội tuyển và thi học sinh giỏi ở cấp trung học cơ sở mà bỏ học ở đầu lớp 10 là một điều khiến cho giáo viên ôn thi tâm tư, trăn trở.

Thực tế cho thấy, ở cái tuổi 15, 16 đang phát triển về mọi mặt, có những em sẽ dễ dàng vượt qua được nỗi buồn nhưng cũng có những em luôn đau đáu nghĩ về thất bại của mình rồi buông xuôi, mặc cảm và bỏ bê việc học hành.

Trong tâm tâm của mỗi thầy cô khi đảm nhận ôn thi học sinh giỏi, có lẽ điều mà giáo viên mong mỏi nhất là thấy học trò thành công để nuôi dưỡng đam mê, ước mơ cho tương lai bằng chính môn các em đã tham gia thi học sinh giỏi hoặc một ngành học có liên quan đến môn học đó.

Khi thầy cô thấy học trò không đạt được nguyện vọng, chắc chắn thầy cô cũng sẽ buồn nhưng đó là nỗi buồn của người lớn, từng trải nên cũng dễ dàng khuây khỏa. Hơn nữa, còn có những niềm vui đan xen là có học sinh đạt giải vì đội tuyển thường có nhiều em tham gia.

Nhưng, với một số em học trò tham gia đội tuyển thì khác. Các em thi học sinh giỏi văn hóa thường là những em yêu thích môn học và nhiệm vụ chính của các em là học hành nên có lẽ tất cả niềm vui, nỗi buồn đều dành cho kết quả học tập và kỳ thi.

Bởi vậy, khi kết quả không đạt được như mong muốn khiến nhiều em suy sụp, buồn bã trong một thời gian nhất định, có những em nỗi buồn còn bủa vây, đeo bám mãi không thôi.

Song, có lẽ thầy cô tham gia bồi dưỡng cho các em cũng chỉ biết động viên, khích lệ tinh thần để các em nhanh chóng quên đi nỗi buồn và hướng đến những kỳ thi còn quan trọng hơn ở phía trước…

Vẫn biết, thi cử- nhất là thi học sinh giỏi văn hóa thường rất khó khăn và vất vả khi thầy trò cùng nhau ôn luyện nhiều tháng trời và khi thi thì tỉ lệ giải cấp huyện, cấp tỉnh ở nhiều địa phương cũng chỉ thường dao động ở mức 30-40% số lượng thí sinh dự thi. Thế nhưng, khi thấy học trò không đạt giải, thấy các em buồn thì trong thâm tâm của thầy cô cũng luôn áy náy, buồn theo.

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

HƯƠNG GIANG

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/boi-duong-hoc-sinh-gioi-va-nhung-buon-vui-cua-nguoi-thay-post250170.gd