Đại diện của Israel tại Eurovision năm 2025. Ảnh: Ynetnews
Theo AP ngày 5/12, ít nhất bốn đài truyền hình công cộng ở Ireland, Hà Lan, Tây Ban Nha và Slovenia đã tuyên bố không tham gia Eurovision 2026 sau khi Liên minh Phát thanh châu Âu (EBU) cho phép Israel góp mặt, đẩy cuộc thi âm nhạc lớn nhất châu Âu vào một cuộc khủng hoảng hiếm thấy. Quyết định được đưa ra chỉ vài giờ sau cuộc họp của hội đồng EBU, trong bối cảnh nhiều thành viên phản đối sự tham gia của Israel vì chiến sự kéo dài tại Dải Gaza.
Trong cuộc họp này, các thành viên EBU thống nhất siết chặt quy định chấm điểm nhằm đáp lại cáo buộc Israel thao túng phiếu bầu trong kỳ thi năm 2025. Tuy nhiên, khối không xem xét việc loại bất kỳ đài truyền hình nào khỏi cuộc thi. Eurovision, vốn thu hút hơn 100 triệu khán giả mỗi năm và được coi là lễ hội âm nhạc phi chính trị, đã liên tục đối mặt với biểu tình cùng tranh cãi về Gaza trong hai mùa gần đây.
Chuyên gia về Eurovision, ông Dean Vuletic, cho rằng đây là một trong những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất mà EBU từng trải qua. Ông nhận định cuộc thi kỷ niệm 70 năm tại Vienna vào tháng 5 tới sẽ chứng kiến làn sóng tẩy chay lớn nhất trong lịch sử, khi nhiều quốc gia khác có thể tiếp tục rút lui. Đài RUV của Iceland dự kiến họp tuần tới để quyết định việc tham dự sau khi hội đồng quản trị cơ quan này đề xuất loại Israel khỏi danh sách.
EBU xác nhận bốn đài RTVE (Tây Ban Nha), AVROTROS (Hà Lan), RTÉ (Ireland) và RTVSLO (Slovenia) đã công bố rút lui. Danh sách quốc gia tham dự sẽ được hoàn tất trước dịp Giáng sinh.
Trong khi đó, Tổng thống Israel Isaac Herzog bày tỏ hài lòng khi nước này tiếp tục có mặt tại Eurovision, kỳ vọng cuộc thi duy trì tinh thần văn hóa và tình hữu nghị xuyên biên giới. Áo, nước chủ nhà kỳ thi năm 2026, cùng Đức, Thụy Sỹ và Luxembourg được cho là ủng hộ sự tham gia của Israel.
Truyền hình Hà Lan cho rằng việc Israel góp mặt không còn phù hợp. Trong khi đó, đài RTVE của Tây Ban Nha nhận định tình hình Gaza và việc Israel sử dụng Eurovision cho mục đích chính trị khiến cuộc thi ngày càng khó duy trì tính trung lập. RTÉ thì nhấn mạnh việc Ireland không thể chấp nhận khi thương vong dân sự tại Gaza tăng cao và cuộc khủng hoảng nhân đạo tiếp diễn.
Một số đài truyền hình châu Âu cũng viện dẫn những rủi ro đối với nhà báo tại Gaza và chính sách hạn chế tiếp cận truyền thông quốc tế của Israel như một lý do để phản đối. Đài KAN của Israel phủ nhận mọi cáo buộc chiến dịch gây ảnh hưởng phiếu bầu trong kỳ thi năm 2025 ở Basel, nơi thí sinh Yuval Raphael giành vị trí thứ hai.
Eurovision từng nhiều lần bị cuốn vào các sự kiện quốc tế, trong đó Nga bị loại năm 2022 sau cuộc tấn công Ukraine. Tuy nhiên, cuộc chiến Gaza được đánh giá là thách thức lớn nhất đối với tính phi chính trị mà EBU nỗ lực duy trì.
Làn sóng rút lui cũng gây áp lực tài chính lên Eurovision. Tây Ban Nha là một trong năm thị trường đóng góp lớn nhất cho cuộc thi, còn Ireland là quốc gia cùng Thụy Điển nắm giữ kỷ lục bảy lần vô địch. Tranh cãi về sự tham gia của Israel còn phủ bóng lên sự trở lại của Bulgaria, Moldova và Romania sau thời gian vắng mặt vì khó khăn tài chính và nghệ thuật.
Theo ông Vuletic, Eurovision 2026 sẽ là một trong những kỳ thi mang tính chính trị nhất từ trước tới nay. Sự kiện đáng lẽ trở thành lễ kỷ niệm rực rỡ 70 năm của một biểu tượng văn hóa châu Âu, nhưng đang bị bao phủ bởi tranh cãi và chia rẽ.
Hải Trần/Báo Tin tức và Dân tộc