Tăng trưởng cao dù đối mặt nhiều khó khăn, bất lợi
11 tháng năm 2025 ghi dấu một giai đoạn đầy biến động khi thiên tai liên tiếp xảy ra trên phạm vi cả nước. Theo Cục Quản lý đê điều và phòng chống thiên tai, tổng thiệt hại do bão lũ đến ngày 24-11 ước tính hơn 85.000 tỷ đồng, mức đặc biệt nghiêm trọng trong nhiều năm gần đây. Mưa bão, lũ quét, sạt lở không chỉ gây tổn thất về người và tài sản, mà còn làm gián đoạn sản xuất, phá hủy hạ tầng, tạo áp lực lên tăng trưởng quý cuối năm. Cùng với đó, nền kinh tế nước ta còn chịu những tác động không thuận lợi từ những biến động sâu sắc, khó lường từ bên ngoài. Đó là các cuộc xung đột quân sự quy mô lớn, những biến động bởi chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, cuộc chiến thương mại…
Xuất khẩu đạt mức kỷ lục là một động lực quan trọng giúp nền kinh tế tăng trưởng cao trong 11 tháng đầu năm 2025
Thế nhưng, vượt lên tất cả những khó khăn nghiêm trọng đó, nền kinh tế vẫn duy trì đà phục hồi mạnh mẽ. Đến ngày 15-11, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đã đạt 801 tỷ USD, tăng hơn 17% so với cùng kỳ năm 2024, tương đương hơn 117 tỷ USD - một con số thể hiện sức bật ấn tượng trong bối cảnh thương mại toàn cầu còn nhiều trở ngại, bất trắc. Đặc biệt, xuất khẩu nhiều ngành hàng chủ lực tiếp tục tăng trưởng hai chữ số, giữ vai trò động lực chính của kinh tế Việt Nam năm 2025.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê. Nhìn nhận: “Thành công trong xuất khẩu là bài học quý giá về việc chuyển dịch sang chế biến sâu, xây dựng thương hiệu và đáp ứng các tiêu chuẩn xanh. Tuy nhiên, xuất khẩu vẫn phụ thuộc lớn vào khu vực FDI (đầu tư trực tiếp nước ngoài) và nhóm hàng điện tử, máy tính, tiềm ẩn rủi ro “bẫy gia công” khi giá trị gia tăng nội địa còn thấp”. Nhận định này phản ánh xu hướng thực tế: xuất khẩu tăng mạnh song giá trị thu về của khu vực doanh nghiệp trong nước vẫn chưa tương xứng, đòi hỏi cải thiện năng lực cạnh tranh và thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ.
Bên cạnh ngoại thương, các trụ cột lớn của nền kinh tế cũng đồng loạt khởi sắc. Khu vực công nghiệp, xây dựng tăng trưởng mạnh nhờ sự phục hồi đơn hàng toàn cầu, dòng vốn đầu tư tiếp tục dịch chuyển vào Việt Nam. Khu vực dịch vụ, đặc biệt là du lịch, ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, đóng góp quan trọng vào giải quyết việc làm và tạo nguồn thu ngân sách. Môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, tỷ giá linh hoạt, lạm phát được kiểm soát là các yếu tố giúp củng cố thêm niềm tin thị trường.
Những tín hiệu tích cực đó khiến nhiều tổ chức quốc tế liên tục nâng dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Ngân hàng UOB (Singapore) trong báo cáo công bố ngày 10-11 vừa qua đã dự báo Việt Nam sẽ tăng trưởng 7,7% trong năm 2025, cao hơn mức 7,5% trước đó. Ông Suan Teck Kin, Giám đốc Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu của UOB, nhấn mạnh rằng Việt Nam hiện là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất ASEAN, với động lực chính đến từ sản xuất và xuất khẩu. Ông cũng nhận định: “Triển vọng đến cuối năm 2025 vẫn tích cực nhờ vào kết quả hoạt động mạnh mẽ trong 3 quý đầu năm, đặc biệt là ở lĩnh vực xuất khẩu. Hiện tại, Việt Nam là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất ASEAN”.
Nhìn tổng thể, dù có những gam màu tối do thiên tai và rủi ro kinh tế toàn cầu, nhưng bức tranh kinh tế 11 tháng đầu năm 2025 của Việt Nam vẫn nổi bật bởi sự bền bỉ, tốc độ phục hồi mạnh mẽ và khả năng duy trì đà tăng trưởng cao.
Thách thức phía trước và yêu cầu hành động
Những tháng cuối năm cũng đặt ra hàng loạt sức ép đối với mục tiêu tăng trưởng 8% của cả năm 2025. Thiên tai nặng nề không chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới sản xuất, mà còn gây biến động cục bộ về giá cả, làm tăng nhu cầu chi ngân sách cho khắc phục hậu quả và hỗ trợ sinh kế, qua đó đòi hỏi sự điều hành linh hoạt và hiệu quả.
Để chủ động ứng phó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 380/NQ-CP ngày 25-11-2025, chỉ đạo các bộ ngành và địa phương khẩn trương khôi phục sản xuất, ổn định đời sống nhân dân vùng bị ảnh hưởng, đồng thời tái cơ cấu lại sản xuất, tổ chức lại dân cư tại các khu vực xung yếu, nâng cao năng lực phòng chống thiên tai. Đây không chỉ là nhiệm vụ trước mắt mà còn là giải pháp bền vững để giảm thiểu rủi ro và bảo đảm ổn định xã hội.
Trong cùng thời điểm, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký Công điện 220/CĐ-TTg yêu cầu đẩy mạnh cắt giảm thủ tục hành chính, loại bỏ các quy định rườm rà như yêu cầu nộp hồ sơ gốc, ký nhận trực tiếp hay giải quyết thủ tục theo địa giới hành chính. Việc thúc đẩy dịch vụ công trực tuyến toàn trình luôn được xem là chìa khóa để giảm chi phí cho doanh nghiệp, tăng hiệu quả điều hành và cải thiện môi trường kinh doanh, yếu tố đặc biệt quan trọng trong bối cảnh cạnh tranh thu hút đầu tư ngày càng gay gắt.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để nền kinh tế bứt phá trong năm 2026 với mục tiêu tăng trưởng hai chữ số, Việt Nam cần tập trung mạnh hơn vào việc tạo dư địa tăng trưởng mới. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm cho rằng, những động lực như kinh tế số, kinh tế xanh, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, kinh tế tuần hoàn hay mô hình thử nghiệm sandbox phải được đẩy nhanh. Việc sớm vận hành Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP.HCM và TP Đà Nẵng, cùng phát triển các khu thương mại tự do thế hệ mới, sẽ mở ra cơ hội thu hút dòng vốn chất lượng cao, tăng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Ngoài ra, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, một trong những động lực tăng trưởng quan trọng, phải được duy trì tốc độ cao. Các dự án kéo dài nhiều năm cần được rà soát, tháo gỡ vướng mắc để tránh lãng phí nguồn lực và tạo tác động lan tỏa cho nền kinh tế. Đồng thời, khu vực nông nghiệp, lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của thiên tai, cần được hỗ trợ nhanh để phục hồi sản xuất, đảm bảo nguồn cung thực phẩm trong dịp Tết và giữ ổn định giá cả.
Việc kiểm soát tín dụng, quản lý chặt chẽ thị trường tài chính và ngân hàng cũng là yêu cầu cấp thiết để tránh rủi ro nợ xấu hay dòng vốn chảy vào các lĩnh vực rủi ro cao. Song song đó, cần nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy chuyển đổi số trong doanh nghiệp, phát triển kinh tế xanh, bền vững để phù hợp với tiêu chuẩn của các thị trường lớn như Mỹ, Liên minh châu Âu (EU).
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn cho rằng, phối hợp chặt chẽ và chia sẻ thông tin minh bạch sẽ là chìa khóa đưa sản phẩm Việt Nam vươn xa, góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo. Đây không chỉ là yêu cầu đối với từng bộ ngành, mà còn là nhiệm vụ chung của toàn bộ hệ thống kinh tế. Bức tranh kinh tế Việt Nam 11 tháng năm 2025 là sự đan xen giữa những thách thức lớn và thành tựu đáng tự hào. Trong bối cảnh thiên tai khốc liệt và một thế giới nhiều biến động phức tạp, khó lường, Việt Nam vẫn giữ được ổn định vĩ mô, tăng trưởng cao, xuất khẩu lập kỷ lục và được cộng đồng quốc tế đánh giá là điểm sáng của khu vực.
Những con số biết nói về kinh tế trong 11 tháng đầu năm 2025 phản ánh một nền kinh tế có sức chống chịu lớn, đang đi đúng hướng và sẵn sàng cho những mục tiêu cao hơn trong năm 2026. Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội và vượt qua thách thức, Việt Nam cần tiếp tục cải cách mạnh mẽ, thúc đẩy động lực tăng trưởng mới, nâng cao năng lực tự chủ kinh tế và phát triển bền vững. Nếu duy trì quyết tâm và sự đồng lòng của Chính phủ, doanh nghiệp và người dân, kế hoạch tăng trưởng hơn 8% trong năm 2025 hoàn toàn khả thi và mục tiêu tăng trưởng hai con số từ năm 2026 là khả thi, thực tế.
HOÀNG HÀ