Bước chuyển trong ứng phó thách thức già hóa dân số và nghịch lý sinh con ở Nhật Bản

10 giờ trướcBài gốc

Người dân di chuyển trên đường phố tại Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Theo báoThe Guardian (Anh), số trẻ sơ sinh ra đời từ nhóm dân cư người nhập cư tại Nhật đã tăng lên mức kỷ lục hơn 22.000 trẻ, cao hơn khoảng 3.000 trẻ so với năm trước và tăng 50% so với một thập kỷ trước. Đây được xem như một tín hiệu tích cực, song cũng đặt ra nhiều câu hỏi về bức tranh dân số và xã hội đang thay đổi tại đất nước này.

Điều đáng chú ý là trong khi số trẻ sinh ra từ phụ nữ nhập cư tăng mạnh, thì tỷ lệ sinh của phụ nữ người Nhật lại tiếp tục giảm. Số trẻ sinh ra từ cha mẹ người Nhật trong năm 2024 chỉ đạt 686.000 trẻ, giảm 41.000 trẻ so với năm 2023. Sự chênh lệch này phản ánh phần nào những khó khăn trong việc khuyến khích các cặp vợ chồng người Nhật sinh thêm con, bất chấp nhiều chính sách và lời kêu gọi từ các nhà lãnh đạo.

Song song với đó, dân số người nước ngoài tại Nhật cũng đang tăng nhanh và tiến gần đến con số 4 triệu người, chiếm khoảng 3,2% tổng dân số hơn 124 triệu người. Con số này đã tăng đáng kể so với cách đây một thập kỷ và cho thấy rõ xu hướng đa dạng hóa xã hội Nhật Bản. Sự gia tăng dân số nhập cư không phải là điều bất ngờ khi từ bảy năm trước, cựu Thủ tướng Shinzo Abe đã thừa nhận sự cần thiết của việc tiếp nhận thêm lao động tay nghề thấp để bù đắp thiếu hụt nhân lực trong nhiều ngành nghề.

Ngày nay, hình ảnh người nước ngoài xuất hiện không chỉ ở các đô thị lớn mà còn lan rộng tới nhiều vùng nông thôn đang gặp khó khăn về dân số. Họ đang đóng góp thiết thực trong các lĩnh vực dịch vụ, công nghiệp, nông nghiệp và đánh bắt cá. Quan niệm Nhật Bản là một quốc gia khép kín với chính sách hạn chế người nước ngoài giờ đây đã không còn phù hợp với thực tế.

Tuy nhiên, chủ đề nhập cư vẫn là đề tài nhạy cảm và gây nhiều tranh luận trong xã hội Nhật. Trong cuộc bầu cử gần đây, đảng Sanseito, một đảng nhỏ thuộc cánh hữu, đã giành được nhiều sự chú ý khi cam kết “ưu tiên người Nhật” trong các chính sách lao động và nhập cư. Mặc dù có ý kiến cho rằng sự trỗi dậy của đảng này có thể chỉ mang tính tạm thời, họ đã góp phần định hình các cuộc tranh luận về vấn đề nhập cư trên chính trường.

Các đảng lớn, kể cả trung tả, đều bày tỏ quan ngại về tình trạng lao động nước ngoài bất hợp pháp, đồng thời cam kết cải thiện điều kiện để người lao động nhập cư hòa nhập tốt hơn vào xã hội Nhật. Song trong quá trình tranh luận, vẫn xuất hiện một số luận điệu thiếu căn cứ cho rằng người nhập cư có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cơ hội việc làm và an ninh xã hội, cùng với những biểu hiện phân biệt đối xử ở một số địa phương.

Tại một số nơi, như thành phố Kawaguchi gần Tokyo, cộng đồng người Kurd đã trở thành đối tượng của các phát ngôn thù ghét và tin đồn sai lệch. Ở các khu vực khác như tỉnh Hokkaido, người dân địa phương cũng có những phản ứng trái chiều trước kế hoạch xây dựng chỗ ở cho lao động thời vụ, phần lớn là người nước ngoài, trong các ngành du lịch và xây dựng.

Dù vậy, những yếu tố kinh tế có xu hướng vượt lên trên các tranh luận chính trị. Dự báo cho thấy dân số người nước ngoài tại Nhật có thể chiếm hơn 10% tổng dân số trong vòng 15 năm tới – sớm hơn nhiều so với các dự báo trước đây. Điều này phù hợp với nguyện vọng của các doanh nghiệp Nhật, vốn coi lực lượng lao động nhập cư là mắt xích không thể thiếu trong chuỗi cung ứng và sản xuất.

Trước thực tế này, Nhật Bản đang đứng trước bài toán cân bằng giữa việc duy trì sự ổn định kinh tế và thích nghi với sự đa dạng về dân số, một thử thách đòi hỏi sự linh hoạt và nhìn nhận đa chiều từ cả xã hội và giới lãnh đạo.

Vân Khánh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/buoc-chuyen-trong-ung-pho-thach-thuc-gia-hoa-dan-so-va-nghich-ly-sinh-con-o-nhat-ban-20251015103553690.htm