Bước đi quan trọng của Nhật Bản trong việc tích hợp UAV và AI vào hoạt động quân sự

5 giờ trướcBài gốc

Chuyên trang quân sự armyrecognition.com dẫn thông tin do Asian Business Outlook công bố ngày 19/6/2025 cho bíet sáng kiến này của Bộ Quốc phòng Nhật Bản nhằm tận dụng những bài học rút ra từ xung đột Nga - Ukraine, củng cố nền công nghiệp quốc phòng trong nước của Nhật Bản và cải thiện khả năng phối hợp song phương với lực lượng Mỹ.

Xem video ghi lại hình ảnh vụ tấn công ngày 1/6/2025 của Ukraine vào các căn cứ không quân nằm sâu trong lãnh thổ Liên bang Nga. Nguồn: Cơ quan An ninh Ukraine - SBU

Nhóm chiến lược này có nhiệm vụ xây dựng một chính sách tích hợp cho việc mở rộng sử dụng các hệ thống không người lái và AI trong thế trận quốc phòng của Nhật Bản, tập trung vào cả hiện đại hóa lực lượng trong nước lẫn tiềm năng xuất khẩu.

Trước đây, Nhật Bản chủ yếu ứng dụng công nghệ UAV vào các nhiệm vụ trinh sát, nhưng hiện đang chuyển sang các hệ thống UAV đa nhiệm và chiến đấu tiên tiến hơn.

Một cột mốc quan trọng là việc phát triển dòng UAV Fuji TACOM, bao gồm các biến thể cánh cố định và biến thể cất-hạ cánh thẳng đứng (VTOL), được dùng cho nhiệm vụ thu thập thông tin về mục tiêu và giám sát chiến trường.

Gần đây, Bộ Quốc phòng Nhật Bản đã tài trợ cho Viện Nghiên cứu hệ thống an ninh (RISEC) và các cơ quan khác phát triển các mô-đun định vị AI, thuật toán hành vi bầy đàn tự động và hợp nhất cảm biến phù hợp với UAV chiến thuật và chiến lược.

Các nền tảng hiện đang được đánh giá bao gồm UAV tầm xa trang bị thiết bị quang điện/tia hồng ngoại (EO/IR), radar khẩu độ tổng hợp (SAR) và phần mềm nhận diện mục tiêu theo thời gian thực dựa trên AI.

Sự chuyển đổi này phản ánh xu thế rộng hơn nhằm trang bị cho Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản các UAV có khả năng thực thi nhiệm vụ tấn công, giám sát liên tục và xử lý dữ liệu một cách tự động trong điều kiện không có GPS.

Nhóm công tác của Bộ Quốc phòng Nhật Bản sẽ tiến hành đánh giá chuyên sâu về năng lực của UAV, bao gồm UAV tấn công, UAV giám sát tầm xa và xuồng không người lái trên biển, đồng thời nghiên cứu việc sử dụng chúng trong các cuộc xung đột gần đây.

Các lĩnh vực trọng tâm bao gồm: lập kế hoạch nhiệm vụ tự động, trinh sát bằng AI và tích hợp với các cấu trúc chỉ huy kiểm soát hiện có.

Một mục tiêu kỹ thuật quan trọng là phát triển khuôn khổ tác chiến phối hợp giữa người và máy (manned-unmanned teaming), cho phép UAV hoạt động như “cánh tay phải trung thành” cho các máy bay chiến đấu thế hệ mới như F-X, đóng góp vào nhiệm vụ chế áp phòng không đối phương và tấn công mục tiêu linh hoạt.

Trọng tâm của sáng kiến là việc ứng dụng AI vào các hệ thống chỉ huy và kiểm soát liên hợp. Lấy cảm hứng từ kiến trúc JADC2 của Mỹ, nhóm sẽ nghiên cứu việc hợp nhất dữ liệu theo thời gian thực, điều phối tự động các tài sản chiến đấu và liên lạc liên miền trong điều kiện bị đối phương gây nhiễu.

AI không chỉ được dùng để điều khiển UAV mà còn để nâng cao nhận thức tình huống, giảm tải tâm lý cho người điều khiển và đảm bảo sự tích hợp liền mạch giữa các lĩnh vực trên không, mặt đất và trên biển.

Về công nghiệp, Bộ Quốc phòng Nhật Bản sẽ khám phá các phương pháp để hồi sinh năng lực sản xuất trong nước bằng cách đẩy nhanh quá trình chế tạo UAV thử nghiệm, áp dụng các kiến trúc mở dạng mô-đun và đảm bảo an toàn AI thông qua phần mềm được chứng nhận và giao thức truyền tải bảo mật.

Cách tiếp cận này cũng hỗ trợ tham vọng ngày càng lớn của Nhật trong việc tham gia thị trường xuất khẩu quốc phòng. Các hệ thống đang được phát triển sẽ được thiết kế để tương thích với các đối tác đồng minh, đặc biệt là ở Đông Nam Á, nhằm đảm bảo khả năng tương tác và phù hợp về chính trị.

Ứng dụng trên biển sẽ là một trụ cột khác của chiến lược, với việc Nhật Bản đánh giá khả năng sử dụng các tàu mặt nước không người lái (USV) có tích hợp AI cho nhiệm vụ giám sát bờ biển, tác chiến điện tử và tấn công.

Lấy cảm hứng từ chiến thuật của Ukraine, các USV này có thể được trang bị khả năng phối hợp theo bầy, tự động phát hiện mục tiêu và tích hợp với các hệ thống tên lửa đặt trên bờ nhằm tăng cường khả năng chống tiếp cận/ngăn chặn xâm nhập(A2/AD) trên biển.

Hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot -3 trên đảo Ishigaki thuộc Okinawa, miền Nam Nhật Bản. Ảnh (tư liệu): Kyodo/TTXVN

Nhóm công tác cũng sẽ giải quyết các thách thức về tích hợp chỉ huy với lực lượng Mỹ và đánh giá các khung tài chính như “ngân sách đồng cảm” (Sympathy budget) để đảm bảo hợp tác bền vững.

Cuối cùng, các phát hiện và khuyến nghị từ đơn vị mới thành lập của Bộ Quốc phòng Nhật Bản được kỳ vọng sẽ định hình học thuyết về UAV và AI của Nhật Bản trong thập kỷ tới, thúc đẩy năng lực phòng vệ trong nước và nâng cao tính cạnh tranh của công nghệ quốc phòng Nhật Bản trên trường quốc tế.

Việc Nhật Bản thành lập một nhóm quốc phòng chuyên trách đánh dấu bước đi quan trọng trong việc tích hợp các hệ thống không người lái tiên tiến và trí tuệ nhân tạo vào hoạt động quân sự.

Bằng cách tập trung vào năng lực tự động hóa, cấu trúc chỉ huy liên hợp và khả năng tương tác chiến lược, sáng kiến này nhằm hiện đại hóa Lực lượng Phòng vệ, đồng thời đưa Nhật Bản trở thành một đối thủ cạnh tranh đáng kể trong thị trường công nghệ quốc phòng toàn cầu.

Với phạm vi bao trùm cả hoạt động trên không, trên biển và liên miền, nỗ lực này cho thấy cam kết của Nhật Bản trong việc phát triển một thế trận quốc phòng vững mạnh dựa trên AI, đủ sức đối phó với các mối đe dọa mới nổi và phù hợp với tiêu chuẩn tác chiến của các đồng minh.

Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/ho-so-quan-su/buoc-di-quan-trong-cua-nhat-ban-trong-viec-tich-hop-uav-va-ai-vao-hoat-dong-quan-su-20250621112414990.htm