Sinh viên Đại học Quốc gia trong giờ thực hành. Ảnh: Phạm Hùng
Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế trong quá trình quốc tế hóa hệ thống giáo dục đại học trong nước. Với hơn 400 chương trình liên kết đào tạo và số lượng sinh viên quốc tế ngày càng tăng, giáo dục xuyên quốc gia đã trở thành một dấu ấn nổi bật trong bức tranh giáo dục bậc cao của đất nước.
Phó Giáo sư Seng Kiat Kok - Giám đốc phụ trách sinh viên tại Đại học RMIT Việt Nam nhận định: “Chúng ta đang chứng kiến sự chuyển mình của Việt Nam – từ một quốc gia tiếp nhận tri thức dần trở thành đối tác đồng kiến tạo trong hệ sinh thái tri thức toàn cầu”.
Chiến lược phát triển giáo dục quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 của Việt Nam thể hiện rõ khát vọng này, với trọng tâm là xây dựng chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế, thúc đẩy hợp tác nghiên cứu và công nhận bằng cấp toàn cầu. Tuy nhiên, hành trình này vẫn còn nhiều thách thức. Trong nước, thủ tục hành chính và hạ tầng lạc hậu đang cản trở đổi mới. Còn trên thế giới, thay đổi trong nhận thức về toàn cầu hóa và sự dịch chuyển có thể ảnh hưởng đến khả năng đi du học của sinh viên và luồng nhân tài.
Dẫu vậy, Việt Nam đang ở vị thế tốt để chuyển mình mạnh mẽ. “Dân số trẻ, năng động cùng đà phát triển kinh tế tích cực đang tạo điều kiện lý tưởng để chúng ta nhìn nhận lại định hướng giáo dục cho tương lai. Giáo dục xuyên quốc gia sẽ đóng vai trò then chốt trong hành trình đó”, ông Glen O'Grady - Giám đốc trải nghiệm và thành công học tập tại RMIT Việt Nam nhận định.
Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, nhu cầu về lực lượng lao động có kỹ năng và sẵn sàng cho tương lai đang tăng nhanh. Nhưng điều này không chỉ dừng lại ở năng lực chuyên môn trong các lĩnh vực STEM.
Phó Giáo sư Seng Kiat Kok chia sẻ: “Chúng ta cần những nhân tài có khả năng lèo lái vượt qua tình huống phức tạp, làm việc hiệu quả trong môi trường đa văn hóa và dẫn dắt đội nhóm trong bối cảnh không chắc chắn. Điều đó đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức chuyên sâu và năng lực toàn diện, lấy con người làm trung tâm”.
Tham vọng của đất nước trong việc xây dựng tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam, trí tuệ nhân tạo, chất bán dẫn và chuyển đổi số sẽ cần đến những chuyên gia đa kỹ năng, trình độ cao. Ngân hàng Thế giới nhấn mạnh rằng, đầu tư vào các ngành giá trị cao phải song hành với việc phát triển lực lượng lao động chất lượng cùng hệ thống đào tạo đáp ứng được nhu cầu thực tiễn.
Lấy ví dụ từ RMIT Việt Nam, cấu trúc chương trình linh hoạt cho phép sinh viên kết hợp các chuyên ngành chính và phụ ở nhiều lĩnh vực, từ đó xây dựng hồ sơ học tập liên ngành phù hợp với nhu cầu việc làm tương lai. Sinh viên thực hiện các dự án hợp tác với DN, phân tích các tình huống thực tiễn quốc tế và trải nghiệm học tập xuyên biên giới, nhờ đó mà được tiếp cận với tư duy và phương thức làm việc toàn cầu đa dạng.
Điều khiến các chuyên gia hào hứng nhất chính là quy mô của cơ hội. Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực Đông Nam Á. Những nền tảng cần thiết đã sẵn sàng, điều chúng ta cần lúc này là tư duy táo bạo và hành động hợp tác. Thông điệp của các thầy gửi đến sinh viên rất rõ ràng: hãy nhìn nhận giáo dục không chỉ là tài sản cá nhân, mà là nền tảng cho sự tiến bộ chung; hãy mang tư duy toàn cầu nhưng luôn gắn bó với cộng đồng và hành động với mục tiêu rõ ràng. Giáo dục xuyên quốc gia là hành trình vượt qua ranh giới - không chỉ về địa lý, mà còn về tư duy, về cách chúng ta học hỏi, hợp tác và cùng nhau xây dựng tương lai.
Các chuyên gia đều chung kỳ vọng, giáo dục xuyên quốc gia sẽ được tích hợp sâu hơn vào chiến lược phát triển của Việt Nam – thông qua việc mở rộng cơ hội tiếp cận, hiện đại hóa khung pháp lý và thúc đẩy các thực hành bền vững như đào tạo kinh tế tuần hoàn và hợp tác trong ngành công nghiệp xanh. Chúng ta có thể bỏ qua những hệ thống lỗi thời để xây dựng một nền giáo dục thực sự hướng tới tương lai.
Thái Phương