Bước ngoặt lớn từ APEC 2025

8 giờ trướcBài gốc

Tuần lễ cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tổ chức tại Hàn Quốc đã kết thúc với nhiều cuộc gặp song phương, đa phương quan trọng cùng một tuyên bố chung mang tên “Tuyên bố Gyeongju”, được đặt theo tên TP đăng cai sự kiện.

Điểm sáng APEC 2025

Tuyên bố Gyeongju 2025 của APEC, được thông qua trên cơ sở đồng thuận giữa toàn bộ 21 nền kinh tế thành viên sau các cuộc đàm phán căng thẳng và đầy nỗ lực, đánh dấu một bước ngoặt lớn so với các tuyên bố trước đây.

Theo tờ The Korea Herald, bản tuyên bố chung lần này nổi bật khi đưa trí tuệ nhân tạo (AI), biến động dân số và các ngành công nghiệp văn hóa – những chủ đề vốn bị diễn đàn xem nhẹ trong nhiều năm – lên vị trí trung tâm của hợp tác khu vực. Điều này nhằm đối phó các thách thức thực tế và nắm bắt cơ hội mới mà các nền kinh tế thành viên APEC đang đối mặt.

Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung nhấn mạnh rằng Tuyên bố Gyeongju đã “xác định được các hiện tượng và xu hướng kinh tế chủ chốt trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đồng thời đưa chúng trở thành trọng tâm trong chương trình nghị sự của APEC”.

“Lần đầu tiên ở cấp lãnh đạo APEC, bản tuyên bố đã đưa ra nhận thức chung và định hướng hợp tác về AI, biến đổi dân số, cũng như các ngành công nghiệp văn hóa và sáng tạo” - thông cáo cho biết thêm.

Đại diện các nền kinh tế thuộc Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) chụp ảnh tại hội nghị cấp cao ở TP Gyeongju (Hàn Quốc) ngày 1-11. Ảnh: YONHAP

Việc chọn AI và các biến động nhân khẩu học như tỉ lệ sinh thấp và dân số già hóa làm những kết quả ưu tiên của hợp tác APEC toàn khu vực được đánh giá một hướng đi mới khác biệt so với các trọng tâm truyền thống như thương mại và giáo dục.

“Tốc độ phát triển nhanh chóng của các công nghệ mang tính đột phá như AI cùng với các biến động nhân khẩu học đang tái định hình thị trường lao động, mang đến những tác động sâu rộng và lâu dài đối với các nền kinh tế thành viên APEC” - Tuyên bố Gyeongju nêu rõ.

“Trên tinh thần đó, chúng tôi kêu gọi tăng cường hợp tác và hành động cụ thể nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mang lại lợi ích cho tất cả mọi người” - tuyên bố cho biết thêm.

Tuyên bố cũng thông qua hai sáng kiến quan trọng: “Sáng kiến Trí tuệ Nhân tạo APEC (2026-2030)” và “Khung hợp tác APEC về Biến đổi Dân số”, được các nhà lãnh đạo nhất trí riêng rẽ trong khuôn khổ hội nghị thượng đỉnh kéo dài hai ngày.

Theo Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc, đây là “văn kiện cấp lãnh đạo đầu tiên của APEC về hợp tác AI, đồng thời là thỏa thuận toàn cầu đầu tiên về hợp tác AI có sự tham gia của cả Mỹ và Trung Quốc, đặt nền tảng cho hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này”.

Bên cạnh đó, Tuyên bố Gyeongju lần đầu tiên chính thức đề cập nhu cầu hợp tác trong các ngành công nghiệp văn hóa và sáng tạo (CCIs), đồng thời ghi nhận vai trò ngày càng lớn của lĩnh vực này trong trao đổi kinh tế và văn hóa khu vực.

“Chúng tôi nhận thấy rằng đối thoại và hợp tác giữa các nền kinh tế APEC trong lĩnh vực CCIs sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của khu vực” - bản tuyên bố khẳng định.

Rời xa quỹ đạo thương mại truyền thống

Khác với những tuyên bố trước đây thường xoay quanh trật tự kinh tế tự do, với các cụm từ quen thuộc xuất hiện trong hầu hết các bản tuyên bố chung, Tuyên bố Gyeongju 2025 không đề cập trực tiếp những vấn đề này.

Dù vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của “thương mại và đầu tư vững mạnh”, trong tuyên bố lần này không còn sử dụng cụm từ tiêu chuẩn “môi trường thương mại và đầu tư tự do, mở cửa, công bằng, không phân biệt đối xử, minh bạch, toàn diện và có thể dự đoán được”.

Cụm diễn đạt toàn diện này từng là điểm cố định trong tuyên bố của các nhà lãnh đạo APEC giai đoạn 2017-2024, ngoại trừ năm 2018 và 2019, khi diễn đàn không ra được tuyên bố chung do thiếu đồng thuận hoặc hội nghị bị hủy.

Bản tuyên bố cũng không đề cập chủ nghĩa đa phương, không nhắc đến Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Từ 2021 đến 2024, các tuyên bố của APEC vẫn khẳng định rõ ràng “ủng hộ hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, với WTO là trọng tâm”.

Trước nay, các tuyên bố của APEC luôn bảo vệ nguyên tắc thương mại tự do và thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ đối với khuôn khổ WTO như một trụ cột của chủ nghĩa đa phương. Tuy nhiên, văn kiện năm nay lại lựa chọn cách diễn đạt mới, nhấn mạnh các khái niệm như “tính bền bỉ”, “lợi ích cho tất cả mọi người”, và “thích ứng với môi trường toàn cầu đang thay đổi”.

Các chuyên gia cho rằng ngôn từ tuyên bố APEC năm nay phản ánh những khó khăn trong việc đạt được đồng thuận liên quan vấn đề thương mại toàn cầu.

Bà Deborah Elms, Giám đốc chính sách thương mại tại Quỹ Hinrich ở Singapore, nhận định rằng việc các nhà lãnh đạo có thể thống nhất ra được một tuyên bố chung là “gần như một điều kỳ diệu”.

“Với lập trường mạnh mẽ của một số nền kinh tế APEC, việc đưa được ngôn ngữ đồng thuận vào văn kiện là một quá trình đầy khó khăn” - bà Elms nói với kênh Al Jazeera.

“Thông thường, những tuyên bố như vậy được hoàn tất từ rất sớm. Nhưng lần này, mọi thứ đều treo lơ lửng cho đến phút cuối, khi các quan chức phải thay đổi từng câu chữ để tìm ra điểm dung hòa có thể chấp nhận được” - vị chuyên gia nói thêm.

Tại cuộc họp báo sau khi thượng đỉnh APEC kết thúc, khi được hỏi liệu có khó khăn nào trong việc thông qua tuyên bố Gyeongju, Tổng thống Lee thừa nhận đã có những khác biệt giữa 21 nền kinh tế thành viên về bản dự thảo của tuyên bố.

“Có một số khác biệt về cách diễn đạt, và chúng tôi đã điều chỉnh phù hợp. Một trong những vấn đề chính là liệu có nên đưa riêng một chương về thương mại và đầu tư hay không. Nhưng cuối cùng, chúng tôi đã đạt được thỏa thuận thân thiện và dung hòa mọi ý kiến” - ông Lee cho biết.

Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc sau đó nhấn mạnh rằng Tuyên bố Gyeongju là kết quả của quá trình đàm phán nhằm xây dựng “một văn bản mà cả Mỹ và Trung Quốc đều có thể chấp thuận, đồng thời vượt qua xu hướng đối đầu căng thẳng giữa hai nước về thương mại, thuế quan và nhiều vấn đề khác”.

“Bản tuyên bố cũng tái khẳng định cam kết của các thành viên đối với hợp tác đa phương, bất chấp những điều kiện đàm phán bất lợi như bất ổn kinh tế toàn cầu và những thách thức đối với các giá trị cốt lõi và nguyên tắc thương mại tự do, toàn diện của APEC” - thông cáo nêu rõ.

Ông Tập tặng ông Lee điện thoại Xiaomi tại cuộc gặp song phương

Trong cuộc gặp song phương bên lề Hội nghị Cấp cao APEC, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tặng Tổng thống Lee Jae-myung hai chiếc điện thoại thông minh Xiaomi cùng bộ dụng cụ thư pháp truyền thống của Trung Quốc, hãng thông tấn Yonhap đưa tin ngày 2-11.

Khi hai bên trao đổi quà vào ngày 1-11, ông Tập tặng ông Lee hai chiếc điện thoại do tập đoàn công nghệ Trung Quốc Xiaomi sản xuất, đồng thời lưu ý rằng màn hình của điện thoại được sản xuất tại Hàn Quốc.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung trao đổi quà tặng trong cuộc gặp song phương bên lề APEC ngày 1-11. Ảnh: YONHAP

Ngoài ra, ông Tập còn tặng “Văn phòng tứ bảo” - bộ dụng cụ viết và vẽ truyền thống gồm bút lông, giấy, mực và nghiên mực được dùng trong thư pháp Trung Hoa.

Đáp lại, ông Lee tặng ông Tập một bàn cờ vây được chạm khắc từ gỗ thủy tùng cao cấp, cùng một khay sơn mài tròn “najeonchilgi”. Najeonchilgi là nghề thủ công truyền thống của Hàn Quốc, sử dụng vỏ trai nhiều màu để khảm trang trí lên các vật dụng.

Đối với phu nhân Bành Lệ Viện, ông Lee chuẩn bị ấm trà có tay cầm bạc, bộ tách bạc, cùng kem dưỡng và kem dưỡng mắt cao cấp.

Phu nhân Hàn Quốc Kim Hea-kyung cũng nhận được bộ ấm trà truyền thống Trung Quốc.

THẢO VY

Nguồn PLO : https://plo.vn/buoc-ngoat-lon-tu-apec-2025-post878996.html