Bước ngoặt mới với Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương

7 giờ trướcBài gốc

Trong bối cảnh thế giới đang dần dịch chuyển từ trật tự đơn cực sang mô hình “lai” giữa lưỡng cực và đa cực, những quyết sách từ Washington có thể sẽ tạo ra hiệu ứng dây chuyền vượt ngoài dự đoán. Những thay đổi này không chỉ đơn thuần là các quyết định chính trị, mà còn mang theo những hệ quả sâu rộng về kinh tế, ngoại giao và an ninh trên toàn khu vực.

Khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đã và đang là tâm điểm của các cuộc cạnh tranh địa chính trị, với nhiều biến động lớn trong những năm gần đây. Cạnh tranh Mỹ - Trung đang gia tăng với các biện pháp trừng phạt kinh tế, hạn chế công nghệ và xung đột trên các tuyến đường thương mại chiến lược. Các bất đồng trong khu vực liên quan đến những vấn đề chiến lược và an ninh đã khiến tình hình trở nên phức tạp, tạo ra nhiều nguy cơ leo thang căng thẳng kéo dài.

Đồng thời, đại dịch COVID-19 không chỉ làm thay đổi cục diện kinh tế mà còn tạo điều kiện cho các quốc gia tái cấu trúc chiến lược phát triển. Những thay đổi trong chuỗi cung ứng toàn cầu, xu hướng bảo hộ mậu dịch và sự gia tăng các rủi ro phi truyền thống như biến đổi khí hậu càng khiến khu vực trở nên mong manh hơn. Trong bối cảnh này, sự trở lại của ông Donald Trump có thể làm gia tăng các áp lực hiện hữu, đồng thời thúc đẩy những biến đổi mang tính cách mạng.

Tổng thống đắc cử Donald Trump dự kiến sẽ trở lại nắm quyền vào ngày 20/1 tới.

Theo Giáo sư Yves Tiberghien từ Đại học British Columbia, một chính quyền Trump 2.0 "không bị ràng buộc" có thể trở thành lực lượng phá vỡ các nỗ lực hợp tác quốc tế. Chính quyền ông Trump được dự báo sẽ tăng cường áp đặt thuế quan thương mại và các biện pháp hạn chế nhập khẩu, đặc biệt đối với Trung Quốc. Những chính sách này có khả năng dẫn đến việc tái cấu trúc toàn diện các quan hệ thương mại và đầu tư, gây ra những tác động không nhỏ đối với các nước phụ thuộc mạnh vào thương mại toàn cầu. Điều này có thể bao gồm việc tăng cường hiện diện quân sự của Mỹ tại khu vực, cùng với những yêu cầu đồng minh tăng chi tiêu quốc phòng. Những biện pháp này có thể dẫn đến nguy cơ gia tăng căng thẳng tại các vùng tranh chấp quan trọng trong khu vực.

Đồng thời, Mỹ cũng có thể rút khỏi một số tổ chức quốc tế hoặc cản trở các sáng kiến đa phương, làm gia tăng nguy cơ thoái trào của toàn cầu hóa. Việc này không chỉ làm suy yếu các thể chế quốc tế mà còn tạo ra những khoảng trống quyền lực, mở đường cho các nước lớn khác như Trung Quốc, Nga hoặc thậm chí Ấn Độ mở rộng ảnh hưởng. Những động thái này không chỉ làm gia tăng căng thẳng Mỹ - Trung mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến các đồng minh và đối tác trong khu vực.

Trong khi các đồng minh truyền thống của Mỹ như Nhật Bản, Hàn Quốc và Australia đối mặt với hạn chế lớn do phụ thuộc vào an ninh từ Mỹ, các cường quốc tầm trung như Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam nổi lên như những nhân tố định hình trật tự khu vực mới. Với vị trí địa chiến lược quan trọng và quan hệ linh hoạt với cả Mỹ và Trung Quốc, Việt Nam có thể tận dụng vai trò cầu nối để thúc đẩy đối thoại khu vực. Việc này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn giúp nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh cần duy trì sự cân bằng quyền lực giữa các nước lớn. Ấn Độ, với vai trò là một cường quốc đang lên, có thể tăng cường quan hệ đối tác đa phương để giảm thiểu sự phụ thuộc vào bất kỳ cường quốc nào.

Việc đẩy mạnh hợp tác thông qua các sáng kiến như "Hành lang Kinh tế Ấn Độ - Trung Đông - châu Âu" có thể giúp Ấn Độ củng cố ảnh hưởng kinh tế và chính trị tại khu vực. Trong khi đó, Indonesia, quốc gia dẫn đầu ASEAN, có thể đóng vai trò trung gian để duy trì sự ổn định trong khu vực. Với vai trò là nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á, Indonesia không chỉ có tiềm lực kinh tế mà còn có khả năng định hình các quyết định chính sách quan trọng trong khối ASEAN.

Câu hỏi quan trọng đặt ra là liệu khu vực có thể giữ được những thành quả phát triển đã đạt được hay không. Một số kịch bản tiềm tàng bao gồm việc các nước ASEAN tăng cường nội lực và thống nhất tiếng nói chung để đối phó với biến động. Các quốc gia trong khu vực cần tăng cường hợp tác nội khối và tận dụng các diễn đàn khu vực như ASEAN hoặc APEC để đối phó với các thách thức đang gia tăng. Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt và phản ứng phủ đầu từ cả Mỹ lẫn Trung Quốc cũng có thể đẩy khu vực vào nguy cơ xung đột. Trong bối cảnh đó, vai trò của các nước tầm trung sẽ quyết định việc duy trì trật tự dựa trên luật lệ hay chuyển sang mô hình đa cực mới, nơi các nước lớn và nhỏ đều có tiếng nói.

Tương lai của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ phụ thuộc rất lớn vào cách các quốc gia liên quan vận dụng đòn bẩy của mình để thích nghi và định hình trật tự mới. Điều này không chỉ yêu cầu các chính sách đối ngoại linh hoạt mà còn cần sự sáng tạo trong các chiến lược phát triển kinh tế và quốc phòng. Trong một thế giới đầy bất định, việc duy trì sự ổn định và phát triển không chỉ là mục tiêu mà còn là một thách thức đòi hỏi sự đoàn kết, tầm nhìn và hành động quyết đoán từ tất cả các bên.

Khổng Hà

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/the-gioi-24h/buoc-ngoat-moi-voi-an-do-duong-thai-binh-duong-i756578/