Chỉ 2 năm trước, giá trị xuất khẩu cà phê mỗi năm chỉ xoay quanh mức 3 tỉ USD/năm thì năm 2024, cà phê đã mang về hơn 5 tỉ USD và năm nay có thể đạt mức 9 tỉ USD.
Luôn cháy hàng
Ông Nguyễn Đức Hưng, Giám đốc Công ty CP Sản xuất Thương mại Xuất nhập khẩu Cà phê Napoli, cho biết vài năm gần đây, mỗi lần tham dự hội chợ quốc tế, ông đều cảm nhận rất rõ sức hút mạnh mẽ của cà phê Việt Nam. "Cà phê mang đi bao nhiêu cũng hết sạch và hầu như công ty nào cũng vậy chứ không riêng thương hiệu nào" - ông Hưng chia sẻ.
Thương hiệu cà phê Napoli tham gia hội chợ quốc tế tại TP HCM
Sự quan tâm ngày càng lớn từ thị trường thế giới không chỉ mở ra cơ hội cho ngành cà phê mà còn kéo theo sự phát triển của nhiều lĩnh vực liên quan như logistics, công nghiệp phụ trợ, đồng thời góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới.
Theo ông Hưng, việc Mỹ áp mức thuế cao đối với cà phê Brazil (50% và có thể hạ xuống 40% - PV) đang tạo ra "khoảng trống" tiềm năng cho cà phê Việt. Nhờ lợi thế cạnh tranh về giá và chất lượng ngày càng cải thiện, doanh nghiệp (DN) Việt có cơ hội mở rộng thị phần sâu hơn vào thị trường này.
Hiện Napoli đã xuất khẩu cà phê sang hơn 20 quốc gia với các sản phẩm chế biến như cà phê sấy lạnh, sấy phun, cà phê phin, cà phê rang xay, cà phê túi giấy, cà phê khử caffeine và cà phê "3 trong 1".
Với các hệ thống bán lẻ lớn, DN sản xuất theo yêu cầu; còn với các nhà phân phối, sản phẩm được xuất khẩu dưới thương hiệu Napoli. "Nếu tăng tỉ trọng cà phê chế biến, giá trị của cà phê Việt sẽ tăng lên đáng kể và cũng giúp thu hút thêm du khách quốc tế" - ông Hưng nhận định.
Ở góc độ chuyên gia thử nếm và rang cà phê đặc sản, ông Nguyễn Tấn Vinh - Giám đốc Công ty TNHH K-Pan và là một Master Roaster Fine Robusta - cũng nhìn nhận "cà phê Việt đang gây sốt trên toàn cầu". Theo ông, mỗi kỳ hội chợ hay triển lãm cà phê quốc tế tổ chức tại Việt Nam đều thu hút đông đảo khách nước ngoài và hầu hết DN tham gia, kể cả DN nhỏ, đều chốt được đơn hàng xuất khẩu. "Các DN, chuyên gia cà phê Việt Nam cũng liên tục được mời sang nước ngoài làm diễn giả cho những sự kiện lớn về cà phê" - ông Vinh nói.
Bản thân ông cũng nhận được lời mời từ nhiều đối tác tại Nhật Bản và Hàn Quốc - những nơi đang rất chuộng hương vị cà phê đá, cà phê sữa đá và đặc biệt là Robusta đặc sản của Việt Nam. "Ở Hàn Quốc, Nhật Bản có nhiều quán treo bảng cà phê Việt Nam, thậm chí kèm cả bánh mì Việt" - ông Vinh kể.
Trong khi đó, ông Nguyễn Tuấn Dũng, Giám đốc Công ty TNHH iForest (Đắk Lắk), kể có 2 đối tác là nhà rang xay và chủ quán cà phê tại Thổ Nhĩ Kỳ trước đây sử dụng Arabica từ Colombia và Ethiopia với giá rất cao nhưng khi tình cờ biết đến Robusta chất lượng cao của Việt Nam có giá rẻ hơn nhiều, họ nếm thử và chấm điểm 81-82/100, sau đó quyết định mua với giá 250.000 đồng/kg, gấp đôi so với cà phê thông thường.
Theo ông Dũng, hiện nay có rất nhiều khách hàng quốc tế đến Việt Nam để tìm kiếm nguồn hàng theo mong muốn chứ không chỉ thông qua các nhà nhập khẩu như trước. Đây là cơ hội dành cho các DN khởi nghiệp, chưa có nguồn lực để tự ra nước ngoài chào hàng.
Luôn giữ giá cao
Cũng nhờ sự yêu thích của thế giới mà giá cà phê của Việt Nam vẫn luôn ổn định ở mức cao. Cụ thể, giá cà phê Robusta trên sàn London từ đầu năm đến nay dao động rất lớn, từ 3.200 - 5.800 USD/tấn. Tuy nhiên, theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, giá xuất khẩu bình quân của cà phê Việt Nam (tính cả chế biến) trong 10 tháng đầu năm vẫn đạt 5.653 USD/tấn, tăng hơn 42% so với cùng kỳ năm 2024. Trong thời gian này, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 1,3 triệu tấn cà phê, thu về 7,41 tỉ USD, tăng 13,5% về lượng nhưng tăng tới 61,8% về giá trị. Điều này cho thấy cà phê Việt Nam vẫn giữ được sức hút và được mua với giá cao.
Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đánh giá xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang EU và Mỹ trong 10 tháng năm 2025 tiếp tục duy trì ổn định, củng cố vị thế của cà phê Việt trên thị trường thế giới. Riêng cà phê chế biến, đến tháng 8-2025 đã đạt kim ngạch 1,18 tỉ USD, tăng 63,5% so với cùng kỳ, vượt tốc độ tăng trưởng xuất khẩu chung toàn ngành.
Đây được xem là bước tiến quan trọng trong định hướng nâng cao giá trị gia tăng thay vì phụ thuộc vào xuất khẩu thô. "Tuy nhiên, để duy trì lợi thế cạnh tranh, ngành cà phê vẫn phải đối mặt với thách thức lớn về năng lực chế biến, chuẩn hóa chất lượng và xây dựng thương hiệu quốc gia" - Cục Xuất nhập khẩu nhận định.
Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Intimex và Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), cho biết đã có thời điểm giá cà phê Robusta Việt Nam lên cao nhất thế giới, vượt cả Arabica nhưng nhiều nhà rang xay lớn vẫn buộc phải dùng Robusta Việt Nam để bảo đảm hương vị. Như tại Nhật Bản, thương hiệu cà phê lớn thứ hai thị trường này (chỉ sau Starbucks) cũng đang dùng cà phê Việt Nam. Điều đó cho thấy người tiêu dùng thế giới ngày càng thích cà phê Việt.
Theo ông Nam, muốn nâng cao giá trị cà phê Việt hơn nữa, DN Việt phải đầu tư vào chế biến sâu đi cùng chiến lược xây dựng thương hiệu bài bản, bởi "giá trị sản phẩm chỉ được thừa nhận khi người tiêu dùng chấp nhận".
Với triển vọng sáng sủa của ngành, ông Nguyễn Tiến Định, Giám đốc Công ty CP VCU, cho biết dù chỉ là DN khởi nghiệp nhưng ông vẫn tự tin đặt mục tiêu xuất khẩu 1.000 tấn cà phê hạt rang trong năm 2026, tăng mạnh so với mức 300 tấn của năm nay.
Theo ông Định, xuất khẩu cà phê rang mang lại biên lợi nhuận tốt hơn nhiều so với cà phê nhân thô, song lại đòi hỏi kỹ thuật phức tạp. Để chốt được một đơn hàng, DN phải thử nghiệm, tinh chỉnh hương vị rất nhiều lần mới đạt đúng yêu cầu của khách.
Theo ông, phần lớn khách hàng quốc tế vẫn muốn mua cà phê nhân để tự rang xay nhằm tối ưu lợi nhuận tại thị trường của họ. Vì vậy, chiến lược phù hợp với DN Việt là tiếp cận những đối tác không có lợi thế về rang xay và cung cấp dịch vụ trọn gói từ nhà xưởng, quản lý sản xuất đến kiểm soát chất lượng, để họ chỉ cần tập trung vào phân phối và bán hàng.
Gấp rút xây dựng thương hiệu
Theo VICOFA, mỗi năm Việt Nam xuất khẩu khoảng 1,5 triệu tấn cà phê Robusta, chiếm 43% sản lượng cà phê xuất khẩu toàn cầu và giữ vị trí số 1 ở phân khúc này. Tuy nhiên, đến nay Việt Nam vẫn chưa có một "thương hiệu quốc gia" chính thức cho Robusta Việt Nam, tức chưa có tiêu chuẩn cupping (thử nếm) riêng, chưa có chiến lược quảng bá đồng nhất và chưa được định vị đúng giá trị trên bản đồ cà phê thế giới.
Do đó, VICOFA đang phối hợp với các tổ chức trong và ngoài nước để xây dựng thương hiệu Robusta Việt Nam nói chung và Robusta đặc sản nói riêng.
Bài và ảnh: NGỌC ÁNH