Trong bối cảnh toàn cầu, tiện lợi và tối ưu hóa thời gian đã trở thành ưu tiên hàng đầu. Làn sóng số hóa và sự phát triển của các nền tảng công nghệ đã biến việc gọi đồ ăn về nhà trở thành một thói quen tiêu dùng chủ đạo ở nhiều khu vực, từ phương Tây đến châu Á.
Hàng trăm triệu người dùng ưu tiên ăn tại gia
Tại Mỹ, nơi mà nhịp sống công nghiệp đòi hỏi sự tối ưu hóa, xu hướng này đã vượt qua mốc bùng nổ để trở thành một phân khúc kinh doanh khổng lồ. Theo các báo cáo thị trường, tổng doanh thu từ dịch vụ giao đồ ăn tại Mỹ được dự kiến sẽ đạt mức kỷ lục 500 tỷ USD năm 2025. Với khoảng 60% người tiêu dùng Mỹ đặt đồ ăn ít nhất một lần mỗi tuần, và có tới 63% đơn hàng được thực hiện thông qua các ứng dụng di động, quy mô thị trường cho thấy rõ sự dịch chuyển sang tiện ích tại gia.
Tương tự ở Vương quốc Anh (UK), thị trường giao đồ ăn cũng cho thấy sự ổn định bền vững. Dự kiến, thị trường này sẽ đạt 14.3 tỷ Bảng (khoảng 17.9 tỷ USD) vào năm 2025, với mức tăng trưởng ổn định +3.1%. Đây là bằng chứng cho thấy việc gọi đồ ăn về nhà đã trở thành một nhu cầu cơ cấu bền vững tại phương Tây, không còn là xu hướng nhất thời.
Ăn uống ở ngoài được nhiều người Việt lựa chọn.
Sự bùng nổ này còn rõ ràng hơn tại Trung Quốc, thị trường giao đồ ăn lớn nhất thế giới. Ước tính đến năm 2025, số lượng người dùng dịch vụ giao đồ ăn tại Trung Quốc sẽ vượt mốc 600 triệu người, và quy mô thị trường dự kiến sẽ đạt 1.625 tỷ NDT (khoảng 220 tỷ USD).
Ngay cả khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (trừ Trung Quốc) cũng không nằm ngoài xu hướng này, với thị trường được dự báo đạt khoảng 32.51 tỷ USD vào năm 2025, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) lên đến 17.14% từ 2025-2034.
Cả người tiêu dùng ở phương Tây (Mỹ, UK) và châu Á (Trung Quốc, các nước lân cận) đều đang sẵn sàng chi trả cho sự tiện nghi của việc thưởng thức ẩm thực chất lượng tại nhà, tránh được các chi phí và phiền toái của việc di chuyển hay chờ đợi tại nhà hàng.
Ăn ngoài là động lực tăng trưởng 9,6%
Trái ngược hoàn toàn với xu hướng chung trên toàn cầu, Việt Nam chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của văn hóa ẩm thực đường phố và nhu cầu "đi ăn ngoài" như một phần không thể thiếu của đời sống xã hội.
Ngành F&B tại Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục đà phát triển, với mức tăng trưởng ấn tượng 9,6% trong năm 2025. Động lực chính đến từ thói quen ăn ngoài ngày càng dày đặc của người tiêu dùng trong nước. Nghiên cứu cho thấy, gần 70% thực khách Việt Nam có xu hướng ăn ngoài vào cuối tuần, coi đó là một trải nghiệm xã hội quan trọng. Sự đa dạng, tươi mới và tính giao tiếp cao của ẩm thực tại chỗ là điều mà dịch vụ giao đồ ăn khó lòng thay thế được.
Thậm chí, người Việt ngày càng trở nên "hào phóng" hơn với bữa ăn tối và các trải nghiệm ẩm thực xứng đáng, khi nhiều thực khách sẵn sàng chi trả trên 500.000 đồng/người cho một trải nghiệm ẩm thực chất lượng cao, có giá trị về mặt không gian và dịch vụ, phản ánh nhu cầu "đổi gió" và khám phá.
Khảo sát của Kantar 2024 cũng cho thấy, chi tiêu cho ăn uống ngoài gia đình của người Việt tăng hơn 12% so với 2023. Người dân ở TP. Hà Nội và TP. HCM thường đi ăn ngoài 3-4 lần/tuần.
Sự đối lập rõ rệt giữa xu hướng tiêu dùng của Việt Nam và các thị trường khác không chỉ là câu chuyện văn hóa mà còn hé lộ nhiều góc nhìn kinh tế quan trọng về cấu trúc chi phí và động lực tăng trưởng.
Sự lựa chọn của người Việt phản ánh rõ ràng về chi phí tương đối và cấu trúc thu nhập trong nước. Chi phí cho một bữa ăn ngoài bình dân, đặc biệt là ẩm thực đường phố, thường tương đương hoặc thậm chí rẻ hơn so với chi phí nguyên vật liệu và công sức tự nấu tại nhà. Việc chi phí nhân công thấp trong ngành F&B (từ nấu nướng đến phục vụ) khiến việc ăn ngoài trở nên kinh tế và tiết kiệm thời gian một cách tối ưu. Ngược lại, tại các nước phương Tây, chi phí dịch vụ và nhân công cao khiến việc ăn ngoài tại nhà hàng rất đắt đỏ, biến việc gọi đồ ăn về nhà trở thành giải pháp cân bằng giữa chất lượng, tiện lợi và chi phí tổng thể.
Bên cạnh đó, sự tăng trưởng 9,6% của ngành F&B Việt Nam cho thấy động lực kinh tế đang chuyển dịch mạnh mẽ vào nền kinh tế trải nghiệm. Tại Việt Nam, ăn ngoài là cách thể hiện vị thế xã hội, sự hiếu khách và tăng cường kết nối, một tài sản quý giá trong văn hóa Á Đông. Do đó, dòng tiền đầu tư vào F&B phải tập trung vào không gian, dịch vụ, và chất lượng cảm xúc.
Hơn thế, khi có nhiều người ăn ngoài cũng đang chứng minh thu nhập bình quân đầu người của người Việt đang tăng, nhịp sống năng động và thị trường tiêu dùng đang mở rộng.
Trong khi đó, ở các thị trường lớn, sự bùng nổ của thị trường giao đồ ăn khổng lồ cho thấy động lực kinh tế nằm ở đổi mới công nghệ, logistics và tối ưu hóa nền tảng số, nơi sự tiện lợi và tối ưu hóa thời gian được định giá cao nhất.
Bà Vũ Thị Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao, cho rằng thực tế này cho thấy bữa cơm gia đình có vẻ đang bị người tiêu dùng Việt xa rời. Đây cũng là điều đáng suy ngẫm vì không khí bữa cơm gia đình là điều khó có các cửa hàng, nhà hàng nào có thể có được.
Tuy nhiên, sự đối lập giữa xu hướng tiêu dùng ở các thị trường lớn và Việt Nam không phải là sự lạc hậu, mà là sự phản ánh chính xác các ưu tiên khác nhau trong cuộc sống.
Nếu người tiêu dùng Mỹ, Anh và một số nước châu Á đang tìm kiếm tiện lợi và hiệu quả tại nhà, thì người Việt lại đang tìm kiếm kết nối xã hội và giá trị trải nghiệm tại nhà hàng. Sự tăng trưởng 9,6% dự kiến trong năm 2025 là một lời khẳng định về sức mạnh thị trường F&B Việt Nam, nhưng nó cũng là một thử thách lớn, buộc các doanh nghiệp trong ngành phải chuyển mình từ việc cung cấp sản phẩm sang cung cấp trải nghiệm toàn diện, đáp ứng những tiêu chuẩn cao cấp hơn để duy trì niềm tin và lợi thế cạnh tranh.
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để không chỉ duy trì mà còn củng cố vị thế là "thiên đường ẩm thực", nơi mà việc ăn uống là một niềm vui, một nghi thức xã hội, chứ không chỉ là một hành động tiêu dùng đơn thuần. Việc tập trung đầu tư vào chất lượng, dịch vụ và tuân thủ các tiêu chuẩn chuyên nghiệp sẽ là con đường để các doanh nghiệp F&B Việt Nam phát triển bền vững trong bối cảnh thị trường "ngược dòng" đầy sôi động này.
Tùng Lâm