Các bản án liên quan vụ đưa, nhận hối lộ ở TAND Cấp cao tại Đà Nẵng sẽ được rà soát thế nào?

9 giờ trướcBài gốc

Liên quan vụ án đưa, nhận, môi giới hối lộ xảy ra tại TAND Cấp cao tại Đà Nẵng và một số đơn vị ở các tỉnh thành miền Trung, Cơ quan điều tra VKSND Tối cao đã đề nghị truy tố 23 bị can.

Trong đó, 1 bị can bị đề nghị truy tố tội nhận hối lộ, 17 bị can bị đề nghị truy tố tội môi giới hối lộ, 5 bị can bị đề nghị truy tố tội đưa hối lộ.

Trong số 23 bị can, có nhiều bị can là thẩm phán, kiểm sát viên, luật sư; có người có chức vụ như phó chánh án TAND Cấp cao, phó viện trưởng VKSND Cấp cao, phó chánh tòa cấp tỉnh, chánh án cấp huyện...

Cơ quan điều tra VKSND Tối cao xác định các bị can thực hiện hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ để giúp các bị cáo, bị án, đương sự hoặc người quen được được xét xử theo hướng có lợi trong 18 vụ việc.

Từ câu chuyện này, một vấn đề đáng chú ý được đặt ra là các phán quyết có dấu hiệu bị “mua bán” nêu trên sẽ được rà soát lại như thế nào? Cơ sở pháp lý, ý nghĩa của việc cần phải rà soát?...

Cơ chế để lật lại những bản án có dấu hiệu bị thao túng

Hiện nay trong hệ thống pháp luật của Việt Nam có 3 luật tố tụng, đó là Bộ luật tố tụng Dân sự, Bộ luật tố tụng Hình sự và Luật Tố tụng hành chính.

Cả 3 luật này đều quy định: Bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật mà phát hiện có vi phạm pháp luật nghiêm trọng hoặc có tình tiết mới theo quy định... thì được xem xét lại theo trình tự giám đốc thẩm hoặc tái thẩm. Hai thủ tục tố tụng đặc biệt này không chỉ đảm bảo sự công bằng, minh bạch trong hoạt động tư pháp mà còn giúp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan.

Trong đó, tái thẩm là để xét lại các bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực pháp luật khi có những tình tiết mới, chưa được phát hiện trong quá trình xét xử trước đó, có thể làm thay đổi bản chất của vụ án.

Giám đốc thẩm cũng là một thủ tục tố tụng đặc biệt, xét lại bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị vì phát hiện kết luận trong bản án, quyết định của tòa án không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án; có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng; có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật.

Theo Luật Tổ chức TAND và Luật Tổ chức VKSND thì TAND Tối cao, VKSND Tối cao có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra nghiệp vụ đối với Tòa án, VKS cấp dưới.

Như vậy, với việc phát hiện vụ việc tiêu cực vừa qua tại Đà Nẵng, tuy rằng không phải vụ nào cũng bị tác động để làm sai lệch kết quả giải quyết vụ án, thì đây vẫn là lý do để TAND Tối cao và VKSND Tối cao cần thiết lập đoàn thanh tra.

Đoàn thanh tra sẽ nghiên cứu lại những hồ sơ vụ án, vụ việc mà những bị can trên có liên quan, để minh định lại xem chúng có được giải quyết đúng pháp luật không, có bất công xảy ra hay không...

Trong quá trình rà soát đó, nếu phát hiện có những vi phạm thì người có thẩm quyền (Chánh án TAND Tối cao hoặc Viện trưởng VKSND Tối cao) ban hành quyết định kháng nghị để làm rõ những vi phạm theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm.

Luật sư LÊ VĂN HOAN

Ngoài ra, Tòa án, VKS còn chịu sự giám sát của nhân dân, Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận.

Cũng chính từ những thông tin tiêu cực này mà các cơ quan có chức năng, thẩm quyền giám sát cần thiết thành lập đoàn giám sát để thực hiện chức năng giám sát của mình.

Nếu phát hiện sai phạm thì đoàn giám sát kiến nghị cơ quan có thẩm quyền (Chánh án TAND Tối cao hoặc Viện trưởng VKSND Tối cao) kháng nghị theo thẩm quyền.

Thông điệp mạnh mẽ về quyền được xét xử công bằng

Một khi việc giải quyết án đã bị thao túng bởi đồng tiền thì lẽ tất nhiên sẽ gây ra sự bất công, khiến đương sự khiếu kiện kéo dài, dẫn đến mất niềm tin vào công lý.

Xem xét lại các vụ việc có dấu hiệu bị chi phối là việc cần làm để chứng minh rằng hệ thống pháp luật không bao che và không bất lực trước tham nhũng tư pháp. Việc lật lại các vấn đề còn nhiều khuất tất cho thấy hệ thống pháp luật bảo đảm quyền được xét xử công bằng của các đương sự; pháp luật được thượng tôn; việc kết án đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; đồng thời cũng đưa ra một thông điệp rằng sự thật và công bằng có thể bị trì hoãn nhưng không bị bỏ quên.

Ngoài ra, việc kích hoạt và thực hiện nghiêm cơ chế kiểm tra, giám sát nội bộ ngành tố tụng, lật lại các bản án có dấu hiệu bị mua bán có ý nghĩa trong việc đảm bảo công lý, giữ vững kỷ cương pháp luật và phòng chống tham nhũng trong hệ thống tư pháp.

Không thể chỉ trông chờ vào tố giác của người dân hoặc việc điều tra vụ án hình sự của cơ quan điều tra thì mới phát hiện sai phạm; mà chính các cơ quan tố tụng phải kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất, hậu kiểm các bản án, quyết định của mình thì sẽ tạo được sức ép buộc người công chức tư pháp phải hết sức giữ mình. Đây là cơ chế phòng ngừa chủ động, giúp phát hiện sai phạm và ngăn chặn hậu quả từ khi mới nhen nhóm.

Từ đó, người dân, đương sự sẽ cảm thấy an tâm hơn khi gửi gắm thân phận pháp lý của mình, bớt đi nỗi lo lắng muộn phiền không đáng có khi "đáo tụng đình"; rồi dần dần sẽ phục hồi niềm tin vào chốn công đường.

Luật sư LÊ VĂN HOAN, Đoàn Luật sư TP.HCM

Nguồn PLO : https://plo.vn/cac-ban-an-lien-quan-vu-dua-nhan-hoi-lo-o-tand-cap-cao-tai-da-nang-se-duoc-ra-soat-the-nao-post853433.html