Thi hành án 'bó tay' vụ chia di sản thừa kế, tòa sau đó hủy án

5 giờ trướcBài gốc

Vừa qua, VKSND Tối cao ban hành thông báo rút kinh nghiệm vụ án tranh chấp di sản thừa kế, tuyên bố hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất vô hiệu, hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giữa nguyên đơn là bà T với bị đơn là vợ chồng ông Th.

Hình minh họa. Ảnh: YC

Khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế

Vợ chồng cụ X có 6 người con, trong đó có bà T và ông Th. Hai cụ tạo lập được khối tài sản chung là ngôi nhà cấp 4 gắn liền với thửa đất có diện tích hơn 777 m2.

Năm 2003, chồng cụ X mất không để lại di chúc. Cụ X làm thủ tục đăng ký và được cấp giấy chứng nhận. Năm 2019, cụ X làm thủ tục tách thửa đất này thành hai thửa nhỏ là thửa số 149, thửa số 150 và lập hợp đồng tặng cho thửa đất số 150 cho vợ chồng ông Th.

Bà T sau đó khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế của cha là thửa đất 777 m2 và hai ngôi nhà cấp 4 trên đất; tuyên hợp đồng tặng cho giữa cụ X với vợ chồng ông Th vô hiệu và giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu; tuyên hủy các giấy chứng nhận đã cấp cho cụ X, vợ chồng ông Th…

Sau đó, bà T có đơn rút phần yêu cầu chia di sản thừa kế của cụ X.

Vợ chồng ông Th (bị đơn) có yêu cầu phản tố, đề nghị tòa án chia di sản thừa kế, đề nghị căn cứ vào hợp đồng tặng cho và bản cam kết của cụ X, tôn trọng quyền định đoạt của cụ X.

Xử sơ thẩm tháng 2-2022, TAND tỉnh Q tuyên bố hợp đồng tặng cho giữa cụ X và vợ chồng ông Th vô hiệu. Công nhận quyền sử dụng đất diện tích 777,2m² là tài sản chung của vợ chồng cụ X, mỗi người được sở hữu theo phần là 338,6m² đất. Đồng thời tòa án chấp nhận yêu cầu chia di sản thừa kế của ông Th và chia theo pháp luật.

Sau khi xét xử sơ thẩm, bà T, cụ X, ông Th và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đều kháng cáo.

Xử phúc thẩm, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng quyết định không chấp nhận kháng cáo và giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Sau khi xét xử phúc thẩm, vợ chồng ông Th có đơn đề nghị và Cục Thi hành án dân sự tỉnh Q có văn bản kiến nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án phúc thẩm trên.

Ngày 5-8-2024, Viện trưởng VKSND Tối cao ban hành quyết định kháng nghị giám đốc thẩm.

Ngày 5-12-2024, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao chấp nhận kháng nghị giám đốc thẩm, hủy cả bản án phúc thẩm và sơ thẩm, giao hồ sơ cho TAND tỉnh Q xét xử lại theo thủ tục sơ thẩm.

Những vấn đề cần rút kinh nghiệm

Theo VKSND Tối cao, hợp đồng tặng cho giữa cụ X với vợ chồng ông Th bảo đảm về hình thức. Tuy nhiên về nội dung, diện tích 480,2m2 đất mà cụ X tặng cho vợ chồng ông Th, nằm trong tổng diện đất là tài sản chung của vợ chồng cụ X (chết năm 2003). Việc cụ X tự định đoạt tặng cho vợ chồng ông Th diện tích đất trên là vượt quá phần tài sản của cụ X.

Do vậy, hợp đồng tặng cho trên chỉ có hiệu lực đối với phần tài sản của cụ X (là 444,11m²), không có hiệu lực đối với phần diện tích đất vượt quá phần tài sản của cụ X trong khối tài sản chung với chồng cụ X (là 36,09m²).

Sau khi được tặng cho, vợ chồng ông Th đã được cấp giấy chứng nhận. Do đó, tòa án xác định hợp đồng tặng cho trên vô hiệu toàn bộ là không đúng, ảnh hưởng tới quyền và lợi ích hợp pháp của vợ chồng ông Th.

Vợ chồng ông Th hiện đang quản lý, sử dụng ổn định và đã xây dựng các công trình kiên cố trên đất tranh chấp như nhà, quán, nhà bếp, nhà tắm, nhà vệ sinh, giếng nước…

Trong khi đó, cụ X hiện không ở trên đất tranh chấp. Do vậy, việc tòa án chia cho ông Th một phần của thửa số 150, buộc vợ chồng ông Th phải tháo dỡ tất cả các tài sản thuộc sở hữu của mình trên thửa số để trả lại đất cho cụ X, đặc biệt tháo dỡ hiên nhà của ông Th, làm ảnh hưởng kết cấu ngôi nhà và không thể thi hành án được, là chưa hợp tình, hợp lý.

Tòa cần giao cho ông Th toàn bộ thửa đất số 150 có diện tích 480,2m2 và ít nhất 19,4m² đất thuộc thửa số 149 (trên đất có nhà bếp, công trình phụ, mái hiên, nhà vệ sinh của ông Th) để ông Th không phải tháo dỡ tài sản trên đất; buộc ông Th phải thanh toán giá trị đất do chênh lệch cho cụ X (nếu có), nhằm bảo đảm sự ổn định của các công trình mà vợ chồng ông Th đã xây dựng trên đất, phù hợp với thực trạng sử dụng nhà đất đang sử dụng hiện nay và nhu cầu sử dụng đất thực tế của các đương sự.

VKSND Tối cao thông báo đến các VKSND cấp dưới để tham khảo và rút kinh nghiệm khi kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc tương tự.

YẾN CHÂU

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/thi-hanh-an-bo-tay-vu-chia-di-san-thua-ke-toa-sau-do-huy-an-post853731.html