Sản xuất quần áo xuất khẩu tại Công ty cổ phần Đồng Tiến (ở Khu công nghiệp Amata, phường Long Bình, tỉnh Đồng Nai). Ảnh: Hương Giang
Theo báo cáo của Sở Công Thương, gần 5 năm qua, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh đều tăng từ 8,5-18%/năm, cao hơn so với kế hoạch của tỉnh và bình quân chung của cả nước. Có được kết quả trên là do chính quyền địa phương, các doanh nghiệp đã nỗ lực, linh hoạt vượt qua những khó khăn, kịp thời bắt nhịp được nhu cầu của người tiêu dùng thế giới để cung ứng sản phẩm phù hợp.
Các FTA mở cửa thị trường quốc tế
Đến nay, Việt Nam đã ký kết 17 FTA với gần 60 nền kinh tế trên thế giới, chiếm gần 90% GDP toàn cầu. Trong đó, có nhiều FTA ngay sau khi ký kết đã có từ 65-85% các dòng thuế xuất, nhập khẩu giảm về 0%. Đây là lợi thế lớn cho các DN tại Việt Nam khi mở rộng giao thương với những quốc gia thành viên trong hiệp định. Cụ thể, khi các dòng thuế giảm ngay và theo lộ trình trong 3-7 năm về 0%, hàng hóa của Việt Nam vào các thị trường trên sẽ tăng được khả năng cạnh tranh.
Đơn cử như với Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) được ký kết giữa Việt Nam và 27 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu để tự do hóa thương mại và đầu tư, từ ngày 1-8-2020, EVFTA có hiệu lực, Liên minh châu Âu xóa bỏ 85,6%, Việt Nam xóa bỏ 65% số dòng thuế và sau vài năm các dòng thuế xóa bỏ lên đến 99%. Tương tự, Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có 12 thành viên, GDP chiếm 15% toàn thế giới. CPTPP chính thức có hiệu lực với Việt Nam từ ngày 14-1-2019. Các nước thành viên của CPTPP cam kết xóa bỏ từ 97-100% số dòng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam, tùy theo cam kết của từng nước.
PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho biết: Nước ta nằm trong tốp đầu thế giới về độ mở của nền kinh tế với 17 FTA đã được ký kết có hiệu lực, mở ra thị trường lớn cho hàng hóa Việt Nam xuất khẩu.
Theo Bộ Công Thương, các FTA đã giúp thương mại của Việt Nam trong những năm qua có bước tăng trưởng cao. Năm 2024, thương mại hai chiều giữa Việt Nam và các nước thành viên CPTPP hơn 102 tỷ USD, dự kiến năm nay có thể đạt kỷ lục mới.
“Xu hướng đa dạng hóa chuỗi cung ứng và dịch chuyển đầu tư của các tập đoàn đa quốc gia đang tạo cơ hội để Việt Nam tăng cường thương mại, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, mở rộng sản xuất và gia tăng kim ngạch xuất khẩu”.
Ông TẠ HOÀNG LINH, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương)
Đồng Nai khai thác tốt cơ hội từ FTA
Đồng Nai là địa phương khai thác khá hiệu quả những cơ hội từ các FTA để mở rộng thị trường xuất khẩu, tăng chỉ số sản xuất công nghiệp. Đơn cử, năm 2021, dù bị ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19 (có 3 tháng giãn cách xã hội) nhưng kim ngạch xuất khẩu của Đồng Nai vẫn đạt gần 21,8 tỷ USD, tăng gần 16%, cao gấp gần 2 lần kế hoạch năm. Tiếp đó, đến năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh đạt gần 24 tỷ USD, tăng trưởng gần 11% so với năm trước đó. Năm 2025, xuất khẩu của tỉnh có thể đạt gần 35 tỷ USD và Đồng Nai vẫn thuộc tốp đầu cả nước về xuất siêu.
Ông Nguyễn Văn Hoàng, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Đồng Tiến (Khu công nghiệp Amata, phường Long Bình, tỉnh Đồng Nai) cho biết: “Hơn 75% sản phẩm may mặc của công ty được xuất khẩu sang thị trường châu Âu. Đây là thị trường đòi hỏi rất cao về chất lượng sản phẩm. Hàng hóa muốn xuất khẩu vào châu Âu phải đạt ESG (môi trường, xã hội, quản trị). Do đó, công ty đã đầu tư các nhà máy sản xuất xanh, thông minh để đáp ứng nhu cầu khách hàng. Đồng thời, công ty cũng mở rộng xuất khẩu vào thị trường Nhật Bản”. Các thị trường Công ty cổ phần Đồng Tiến đang khai thác đều là thành viên của các FTA Việt Nam đã ký kết và có hiệu lực.
Trong những năm qua, Đồng Nai luôn nằm trong tốp đầu cả nước về xuất khẩu là do các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã chủ động trong khai thác các tiềm năng, lợi thế từ những FTA mở rộng xuất khẩu hàng hóa. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng chủ động tìm nguồn cung nguyên liệu trong nước để đáp ứng yêu cầu về tỷ lệ nội địa hóa của sản phẩm, khi xuất khẩu dễ dàng hưởng ưu đãi về thuế quan. Vì thế, trong gần 10 năm qua, xuất siêu hằng năm của Đồng Nai đều tăng cao, góp phần cân bằng cán cân thương mại của cả nước.
Theo ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương), các FTA thế hệ mới điển hình như: CPTPP, EVFTA, RCEP (Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực) đã mở ra những không gian thị trường rộng lớn, đa dạng, tạo lợi thế cạnh tranh đáng kể cho các quốc gia, trong đó có Việt Nam để mở rộng xuất khẩu. Có thể thấy bối cảnh mới hiện nay vừa đặt ra thách thức vừa mở ra cơ hội đối với Việt Nam. Nếu biết tận dụng lợi thế từ các FTA, chủ động thích ứng với hàng rào thuế quan và phi thuế quan, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo thì Việt Nam hoàn toàn có thể nâng cao vị thế, trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Trong năm 2025 và dự báo năm 2026, xung đột địa chính trị ở một số nơi trên thế giới, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, cùng xu hướng bảo hộ đang và sẽ làm gia tăng bất ổn, khó đoán định. Các nước sẽ đẩy mạnh áp dụng hàng rào thuế quan và phi thuế quan để bảo vệ sản xuất trong nước, việc này tạo ra những rào cản mới trong hoạt động thương mại quốc tế. Tại Đồng Nai, các doanh nghiệp chủ động, linh hoạt trong việc kết nối, mở rộng thị trường, đặc biệt các thị trường Việt Nam đã ký kết FTA để tăng lợi thế cạnh tranh với hàng hóa cùng loại đến từ nhiều quốc gia khác.
Khánh Minh