Điều 20 của dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) đang được lấy ý kiến quy định 4 trường hợp không được bảo hiểm tiền gửi. Đó là: (i) tiền gửi tại tổ chức tín dụng của cá nhân và người có liên quan sở hữu trên 5% vốn điều lệ của chính tổ chức tín dụng đó; (ii) tiền gửi tại tổ chức tín dụng của cá nhân là người quản lý, người điều hành, thành viên Ban kiểm soát của chính tổ chức tín dụng đó; tiền gửi tại chi nhánh ngân hàng nước ngoài của cá nhân là Tổng giám đốc (Giám đốc), Phó Tổng giám đốc (Phó Giám đốc) của chính chi nhánh ngân hàng nước ngoài đó; (iii) tiền gửi tiết kiệm bắt buộc theo quy định của tổ chức tài chính vi mô; (iv) tiền mua các giấy tờ có giá vô danh do tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phát hành.
Lo khó xác định cổ đông và người liên quan không được bảo hiểm tiền gửi
Góp ý về quy định này, PVcomBank đề xuất bỏ một số khoản trong quy định nêu trên. Theo đó, đối với các chủ thể gửi tiền tại mục (i), (ii), Luật Các tổ chức tín dụng không có quy định hạn chế giao dịch gửi tiền của các chủ thể này tại tổ chức tín dụng. Vì vậy, về nguyên tắc, các chủ thể này cũng phải được bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp như các khách hàng thông thường.
Đối với tiền mua giấy tờ có giá vô danh tại mục (iii), theo Điều 19 của dự thảo, tiền gửi được bảo hiểm là tiền gửi dưới các hình thức có kỳ hạn, tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi và các hình thức tiền gửi khác theo Luật Các tổ chức tín dụng.
Tuy nhiên, theo Luật Các tổ chức tín dụng và các thông tư hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước thì tổ chức tín dụng không phát hành chứng chỉ tiền gửi (hoặc giấy tờ có giá) vô danh, nên đối tượng được đề cập trong dự thảo thực tế không tồn tại.
Tiền gửi của cá nhân, người có liên quan của cá nhân đó mà cá nhân, người có liên quan sở hữu trên 5% vốn điều lệ của chính tổ chức tín dụng đó sẽ không được bảo hiểm tiền gửi. Ảnh: T.L.
"Với khoản 1 Điều 20 luật sửa đổi này, tổ chức tín dụng sẽ tốn nhiều thời gian để xác định cổ đông và người liên quan trong việc loại trừ không được bảo hiểm tiền gửi" - đại diện OCB nêu rõ.
Ngân hàng OCB cũng đề nghị quy định, giải thích rõ các đối tượng không được bảo hiểm trong khoản 1 và khoản 2 Điều 20. Đơn cử, "tiền gửi tại tổ chức tín dụng của cá nhân và người có liên quan sở hữu trên 5% vốn điều lệ” ở đây được hiểu là trường hợp cá nhân sở hữu trên 5% vốn điều lệ và người có liên quan là cá nhân không sở hữu hoặc sở hữu vốn điều lệ nhưng dưới 5% thì cả hai đều không được bảo hiểm tiền gửi; hay trường hợp cá nhân sở hữu 4% vốn điều lệ cùng 2 người liên quan mỗi người sở hữu 2% vốn điều lệ, tổng cộng 6% thì cả 3 cá nhân này có tiền gửi đều không được bảo hiểm tiền gửi.
Cùng với đó, làm rõ định nghĩa người quản lý, thế nào là người điều hành và cần quy định cụ thể các vị trí, chức danh nào, bởi Khoản 2 của Luật Bảo hiểm tiền gửi năm 2012 quy định rõ thành viên Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc và Phó Tổng giám đốc, giúp tổ chức tín dụng dễ dàng xác định đối tượng không được bảo hiểm tiền gửi.
Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi quy định chung chung “người quản lý, người điều hành”, khiến tổ chức tín dụng khó xác định chính xác đối tượng theo luật và có thể dẫn đến tính và nộp phí bảo hiểm tiền gửi thiếu hoặc thừa.
OCB cũng đề nghị làm rõ “Giám đốc chi nhánh” ở đây là Giám đốc chi nhánh ngân hàng nước ngoài hay là Giám đốc chi nhánh - đơn vị trực thuộc tổ chức tín dụng/ngân hàng thương mại trong nước.
Rõ lý do không bảo hiểm tiền gửi của lãnh đạo, cổ đông lớn
Phản hồi ý kiến đóng góp của các ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước cho biết, các chủ thể tại mục (i), (ii) bao gồm người quản lý, người điều hành, thành viên Ban kiểm soát, cá nhân là cổ đông sở hữu trên 5% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng và người có liên quan.
"Pháp luật không cấm các cá nhân này gửi tiền tại tổ chức tín dụng do mình quản lý, điều hành, sở hữu cổ phần nhưng khi tổ chức tín dụng có vấn đề, các cá nhân này phải có trách nhiệm và không được chi trả bảo hiểm tiền gửi" - Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh.
Đây là những chủ thể tham gia vào việc quản lý, điều hành hoạt động của tổ chức tín dụng và có trách nhiệm đối với kết quả, tình trạng hoạt động của tổ chức tín dụng.
Ngân hàng Nhà nước cũng tiếp thu góp ý nêu trên và chỉnh sửa tại dự thảo Luật như sau: “1. tiền gửi tại tổ chức tín dụng của cá nhân sở hữu trên 5% vốn điều lệ của chính tổ chức tín dụng đó; tiền gửi của cá nhân, người có liên quan của cá nhân đó mà cá nhân, người có liên quan sở hữu trên 5% vốn điều lệ của chính tổ chức tín dụng đó.”
Các ngân hàng đề nghị làm rõ 4 trường hợp không được bảo hiểm tiền gửi. Ảnh: T.L.
Còn về khái niệm người quản lý, người điều hành của tổ chức tín dụng đã được quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng, không cần thiết quy định lại tại dự thảo này.
Đối với tiền mua giấy tờ có giá vô danh, theo Ngân hàng Nhà nước, trên thực tế vẫn có thể tồn tại các giấy tờ có giá vô danh đã được phát hành theo Thông tư số 34/2013/TT-NHNN. Vì vậy, quy định tại dự thảo Luật là cần thiết để loại trừ trường hợp này.
Ngoài ra, từ thực tế triển khai, BIDV cho rằng, một số khoản tiền gửi có kỳ hạn hoặc giấy tờ có giá do tổ chức tín dụng phát hành được khách hàng sử dụng để cầm cố vay vốn tại chính tổ chức tín dụng phát hành. Trong thời gian khoản vay còn hiệu lực, ngân hàng là bên thụ hưởng toàn bộ giá trị khoản tiền gửi cầm cố. Do đó, trong nghiệp vụ này sẽ không phát sinh rủi ro bảo hiểm tiền gửi đối với người gửi tiền.
Vì vậy, BIDV đề nghị bổ sung vào Điều 20 về tiền gửi không được bảo hiểm: “Tiền gửi có kỳ hạn hoặc giấy tờ có giá đích danh mà người được bảo hiểm tiền gửi sử dụng để cầm cố làm tài sản bảo đảm để vay vốn tại chính tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi nhận tiền gửi hoặc phát hành giấy tờ có giá”.
Về vấn đề này, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, trường hợp khách hàng sử dụng tiền gửi có kỳ hạn hoặc giấy tờ có giá để cầm cố vay vốn tại chính tổ chức tín dụng phát hành, khách hàng vẫn là chủ sở hữu khoản tiền gửi hoặc giấy tờ đó, nên vẫn thuộc tiền gửi được bảo hiểm.
Ngoài ra, dự thảo Luật cũng quy định khi chi trả bảo hiểm tiền gửi, số tiền chi trả sẽ bằng số tiền gửi được bảo hiểm trừ nghĩa vụ nợ của khách hàng tại tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi./.
Ánh Tuyết