Các hãng ô tô lớn của châu Âu bao gồm Mercedes-Benz và BMW đang yêu cầu Ủy ban châu Âu đồng ý "thỏa thuận lớn" với tân Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhằm bảo vệ ngành công nghiệp ô tô châu Âu.
Lời kêu gọi này được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng giữa EU và Mỹ ngày càng gia tăng, với nguy cơ leo thang chiến tranh thương mại.
"EU nên tìm kiếm một thỏa thuận lớn với Mỹ và cố gắng tránh xung đột thương mại tiềm tàng", lá thư gửi tới Ủy ban châu Âu, quốc hội châu Âu và tất cả 27 quốc gia thành viên cho biết.
Ông Trump hiện đã sắp tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Mỹ. Ông đã tiết lộ rằng có ý định áp thuế quan đáng kể đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ và có nhiều lo ngại rằng vị Tổng thống mới có thể trả đũa các quốc gia vẫn tiếp tục giao dịch và duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Trung Quốc.
Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu (ACEA) thậm chí đã thúc giục Ủy ban châu Âu làm mọi cách có thể để đảm bảo rằng hoạt động thương mại với cả Trung Quốc và Mỹ được duy trì ở mức cởi mở nhất có thể.
Tổ chức này cũng nhấn mạnh rằng cả Trung Quốc và Mỹ đều đóng vai trò quan trọng đối với sự thành công của ngành công nghiệp ô tô châu Âu.
Chủ tịch mới đắc cử của ACEA, Ola Källenius, cho biết: "Liên quan đến Trung Quốc, không nên sử dụng sân chơi bình đẳng theo cách cắt đứt thị trường và gây nguy hiểm cho các chuỗi cung ứng lâu đời và hoạt động tốt. Thay vì dựng lên các bức tường, thị trường nội bộ châu Âu nên được củng cố và trở nên kiên cường hơn.
Cả hai khu vực, EU và Trung Quốc, đều muốn bảo vệ việc làm tại thị trường trong nước của họ, đồng thời gặt hái những lợi ích từ thương mại quốc tế tự do. Về vấn đề đó, cả hai bên đều quan tâm đến việc tìm kiếm một thỏa thuận. Đó là lý do tại sao chúng tôi ghi nhận những nỗ lực của cả các nhà hoạch định chính sách EU và Trung Quốc nhằm tìm ra giải pháp có thể chấp nhận được cho cả hai bên trong vụ kiện chống trợ cấp của EU. Các cuộc đàm phán này phải đi đến kết luận tích cực càng sớm càng tốt”.
Källenius cũng nhấn mạnh các biện pháp bảo hộ không phải lúc nào cũng là giải pháp tốt nhất trong mọi giải pháp, đồng thời chỉ ra rằng chiến tranh thương mại không có bên nào chiến thắng.
Ông Trump đã cam kết áp dụng mức thuế chung lên tới 20% đối với tất cả các mặt hàng nhập khẩu của Mỹ trong chiến dịch tranh cử Tổng thống, gây áp lực lên ngành công nghiệp ô tô châu Âu vào thời điểm ngành này đang phải vật lộn với quá trình chuyển đổi tốn kém sang xe điện và sự gia tăng của đối thủ cạnh tranh từ Trung Quốc.
Hiện ngành công nghiệp ô tô châu Âu đang tiếp tục gặp phải những rào cản, trước sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các đối thủ Trung Quốc, những sản phẩm thường rẻ hơn và cung cấp nhiều tính năng toàn diện hơn. Họ cũng được trợ cấp. Điều này đã dẫn đến việc khối này áp dụng mức thuế quan tăng đối với các nhà sản xuất xe điện (EV) của Trung Quốc nhập khẩu xe của họ vào EU.
Ngành công nghiệp ô tô Đức đặc biệt phản đối thuế quan, lo ngại về hành động trả đũa. Một số thương hiệu ô tô lớn của Đức như BMW, Volkswagen, Audi và Mercedes-Benz có hoạt động rộng rãi tại Trung Quốc.
EU đã áp dụng mức thuế 10% đối với tất cả các mặt hàng ô tô nhập khẩu. Các quan chức của Ủy ban cho biết họ sẵn sàng đàm phán, nhưng đã chuẩn bị trả đũa bất kỳ biện pháp nào của Mỹ.
Bất chấp sự vận động hành lang quyết liệt của các quốc gia thành viên để không tham gia vào một cuộc chiến thương mại, Brussels tin rằng có thể cần phải đáp trả Tổng thống đắc cử của Mỹ. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, cả hai bên đã áp dụng mức thuế lên đến hàng trăm triệu USD.
Bức thư của ACEA cũng yêu cầu việc giảm leo thang với Trung Quốc, một thị trường lớn, sau khi EU áp dụng mức thuế lên tới 45% đối với xe điện của Trung Quốc vì cáo buộc trợ cấp không công bằng.
“Điều cần thiết là phải nhận ra rằng thương mại với Trung Quốc và Mỹ là quan trọng nhất đối với sự thịnh vượng của nền kinh tế châu Âu”, báo cáo cho biết.
Trước đó, ông Trump đã chỉ trích Đức vì xuất khẩu ô tô sang Mỹ nhưng nhập khẩu rất ít mẫu xe do nước này sản xuất. Khoảng 738.436 xe đã được xuất khẩu từ EU sang Mỹ vào năm 2022, so với 271.476 xe từ Mỹ được nhập khẩu vào EU trong cùng kỳ.
Các nhà sản xuất ô tô châu Âu, có nhà máy ở cả ba vùng lãnh thổ, lo ngại về một cuộc chiến thương mại sẽ gây tổn hại đến xuất khẩu ngay khi nhu cầu thị trường EU trì trệ.
ACEA cho rằng sẽ tốt hơn nếu tăng "khả năng phục hồi" của ngành thay vì sử dụng thuế quan bảo hộ.
Họ cũng yêu cầu Ủy ban hủy bỏ các khoản tiền phạt sẽ được áp dụng trong năm nay vì không tuân thủ luật hạn chế khí thải. ACEA cho biết doanh số bán xe điện chậm lại, giảm 6% vào năm 2024, theo số liệu tạm thời, khiến chúng không thể bị ảnh hưởng.
Các công ty sẽ phải đối mặt với hàng tỷ USD tiền phạt hoặc phải trả tiền cho các nhà sản xuất Trung Quốc và Mỹ như BYD và Tesla để "gộp" tín dụng khí thải, vì phần lớn phạm vi của họ là xe điện.
Một số nhà lãnh đạo EU và thành viên quốc hội châu Âu cũng đã kêu gọi bãi bỏ các khoản tiền phạt hoặc tái đầu tư vào nghiên cứu của các công ty.
ACEA nói họ vẫn ủng hộ lệnh cấm bán ô tô có động cơ đốt trong vào năm 2035 nhưng cần sự giúp đỡ của chính phủ để tuân thủ.
Theo số liệu sơ bộ do ACEA công bố mới đây, xe điện chiếm khoảng 13% số xe đăng ký mới vào năm ngoái, thấp hơn nhiều so với mức 25% mà các nhà hoạch định chính sách mong đợi khi các mục tiêu của EU được đặt ra cách đây năm năm.
Nam Nguyễn