Vào ngày 10/2, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố kế hoạch áp mức thuế 25% đối với tất cả thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ, một động thái dự báo sẽ tạo ra làn sóng phản ứng mạnh mẽ từ các quốc gia đối tác và thị trường quốc tế. Đây là một phần trong chiến lược tiếp tục nâng cao mức thuế đối với các sản phẩm kim loại nhập khẩu, một phần trong cuộc cải cách thương mại của ông Trump nhằm bảo vệ ngành công nghiệp Mỹ và đảm bảo an ninh quốc gia.
Thông qua tuyên bố này, ông Trump đã khẳng định rõ ràng mục tiêu của chính sách thuế quan mới. "Nếu họ (các quốc gia khác) đánh thuế chúng tôi, thì chúng tôi sẽ đánh thuế lại," ông nhấn mạnh trong bài phát biểu với báo chí. Trong cuộc họp báo được dự đoán sẽ diễn ra vào ngày 11 hoặc 12 tháng 2, Tổng thống Mỹ sẽ làm rõ thêm về chiến lược thuế quan "có đi có lại", trong đó Mỹ sẽ áp dụng các mức thuế đáp trả tương xứng với các quốc gia khác.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Reuters).
Việc quyết định áp thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ không phải là điều bất ngờ. Trước đó, trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump cũng đã áp thuế 25% đối với thép và 10% đối với nhôm, tuy nhiên, sau đó một số đối tác thương mại lớn như Canada, Mexico, và Brazil đã được miễn thuế. Cựu Tổng thống Joe Biden đã tiếp tục mở rộng diện miễn thuế đối với các quốc gia như Anh, Nhật Bản và Liên minh Châu Âu (EU).
Ngay sau khi thông tin về mức thuế mới được công bố, các quốc gia đối tác đã ngay lập tức bày tỏ sự phản đối. Canada, quốc gia cung cấp phần lớn nhôm cho Mỹ, đã nhanh chóng lên tiếng. Francois-Philippe Champagne, Bộ trưởng Đổi mới sáng tạo Canada, chia sẻ trên mạng xã hội X rằng thép và nhôm của Canada hỗ trợ các ngành công nghiệp quan trọng tại Mỹ, từ quốc phòng, đóng tàu đến sản xuất ô tô. Ông khẳng định rằng Canada sẽ tiếp tục bảo vệ lợi ích của mình và những người lao động trong ngành công nghiệp này.
Tại Hàn Quốc, Quyền Tổng thống Choi Sang-mok đã tổ chức một cuộc họp với các quan chức cấp cao để đánh giá tình hình và đưa ra phản ứng trước khả năng Mỹ sẽ tăng thuế nhập khẩu. Được biết, Hàn Quốc là một trong những nhà cung cấp thép lớn cho Mỹ, và bất kỳ sự thay đổi nào trong chính sách thuế của Mỹ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế Hàn Quốc.
Tại Australia, Thủ tướng Anthony Albanese cho biết sẽ thảo luận trực tiếp với Tổng thống Trump về vấn đề này. Bộ trưởng Thương mại và Du lịch Australia, Don Farrell, nhấn mạnh rằng ngành công nghiệp thép và nhôm của Australia đóng vai trò không chỉ trong việc tạo ra hàng nghìn công việc cho người dân Mỹ mà còn rất quan trọng đối với lợi ích quốc phòng chung của hai quốc gia.
Tuy nhiên, không chỉ các quốc gia đối tác bày tỏ lo ngại, các chuyên gia tài chính cũng cho rằng thuế quan mới sẽ gây ra nhiều bất ổn trên thị trường toàn cầu. Sự phản ứng tiêu cực từ các nhà sản xuất thép ở châu Á đã khiến cổ phiếu của nhiều công ty này giảm mạnh vào ngày 10/2, ngoại trừ các công ty có hoạt động tại Mỹ. Bà Charu Chanana, Giám đốc Chiến lược Đầu tư tại Ngân hàng Saxo, cảnh báo rằng không chỉ các quốc gia bị ảnh hưởng mà cả nền kinh tế toàn cầu sẽ gặp khó khăn khi xảy ra sự chuyển dịch sang một thế giới bảo hộ hơn.
Ngoài ra, một mối lo ngại lớn nữa là giá thép và nhôm sẽ tăng cao ở Mỹ, khiến các nhà sản xuất trong nước phải đối mặt với tình trạng chi phí sản xuất gia tăng. Điều này sẽ đẩy giá thành sản phẩm cuối cùng lên cao hơn và có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng Mỹ.
Các cuộn thép trong sân tại một cơ sở sản xuất ở Hamilton, Ontario, Canada. (Ảnh: Bloomberg).
Tổng thống Trump lý giải rằng các mức thuế mới sẽ giúp thúc đẩy sản xuất thép và nhôm trong nước, bảo vệ các ngành công nghiệp này, vốn được coi là xương sống của nền kinh tế và an ninh quốc gia Mỹ. Nhà lãnh đạo Mỹ còn tuyên bố rằng thuế quan sẽ giúp các nhà sản xuất Mỹ cạnh tranh công bằng hơn trên thị trường toàn cầu.
Tuy nhiên, quyết định này có thể sẽ gặp phải sự phản kháng mạnh mẽ từ các quốc gia không chỉ vì mức thuế cao mà còn vì tác động tiêu cực đến quan hệ thương mại quốc tế. Bên cạnh đó, các chuyên gia cho rằng việc áp thuế lên thép và nhôm nhập khẩu, đặc biệt là từ các đồng minh của Mỹ, sẽ không chỉ làm xấu đi quan hệ ngoại giao mà còn tạo ra một môi trường kinh tế đầy bất ổn.
Mặc dù các quốc gia như Canada, Hàn Quốc và Australia đang chịu ảnh hưởng từ quyết định này, nhưng không thể phủ nhận rằng động thái của ông Trump cũng nhắm vào Trung Quốc - quốc gia thống lĩnh ngành công nghiệp thép và nhôm toàn cầu. Việc Trung Quốc xuất khẩu số lượng lớn thép và nhôm giá rẻ khiến các nhà sản xuất Mỹ cảm thấy bị tổn thương, đặc biệt là khi nguồn thép và nhôm của Trung Quốc tràn ngập thị trường quốc tế.
Chính sách thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc không phải là mới. Mới đây, Tổng thống Biden cũng đã tăng thuế đối với các sản phẩm thép và nhôm từ Trung Quốc lên tới 25%, nhằm bảo vệ ngành công nghiệp sản xuất thép trong nước. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn tiếp tục thống trị ngành công nghiệp này, với sản lượng thép và nhôm của nước này chiếm phần lớn trong sản lượng toàn cầu.
Ngọc Bảo (T/h)