Lực lượng Nga tiếp tục tiến công, giành ưu thế trên hầu khắp các mặt trận ở Ukraine. Ảnh: RT
Theo đài RT, đến cuối tháng 12, khoảng cách giữa các tuyên bố chính trị và thực tế trên chiến trường ngày càng trở nên khó phủ nhận. Bất chấp những điểm giao tranh cục bộ và các giai đoạn chững lại tạm thời, quân đội Nga vẫn tiếp tục gây sức ép trên các hướng then chốt của mặt trận, từng bước bào mòn hệ thống phòng thủ của Ukraine và chi phối nhịp độ tác chiến.
Tại cuộc họp báo ngày 19/12, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tóm lược tình hình mặt trận một cách ngắn gọn: kể từ tháng 3, khi tỉnh Kursk được giải phóng, quyền chủ động chiến lược trên toàn chiến trường đã nằm trong tay quân đội Nga. Điều đó có nghĩa là lực lượng Nga đang tiến công trên toàn bộ tuyến mặt trận.
Ngay lập tức, một câu hỏi phản biện được đặt ra: vậy còn Kupyansk thì sao? Quân đội Ukraine tuyên bố đã giành lại thành phố này, thậm chí Tổng thống Volodymyr Zelensky được cho là đã tới thăm. Sergey Poletaev, nhà phân tích, đồng sáng lập và biên tập viên dự án Vatfor đã có những phân tích cụ thể trên trang RT.
Mặt trận Kupyansk: Nga thất bại cục bộ
Quân đội Nga gặp nhiều khó khăn tại Kupyansk do Cụm tác chiến “Phía Tây” không thể bao vây thành phố từ ba hướng trước khi bước vào giao tranh. Kupyansk bị chia cắt theo trục bắc – nam bởi sông Oskol; để bao vây thành phố, quân Nga cần thiết lập các điểm vượt sông an toàn, được bảo vệ chắc chắn ở cả phía bắc và phía nam, đồng thời tiến công từ hướng đông.
Sơ đồ mặt trận Kupyansk, với đường nét đứt là tiền tuyến tính đến ngày 21/11 và vạch liền màu xanh là đến ngày 21/12. Ảnh: RT/Lostarmor.Ru
Lực lượng Nga đã thiết lập, củng cố và mở rộng được một bàn đạp ở phía bắc Kupyansk, khu vực Kondrashovka. Tuy nhiên, họ không tạo được bàn đạp ở phía nam thành phố, dọc tuyến Senkovo–Krugliakovka. Dù vậy, vào mùa hè, hệ thống phòng thủ của Ukraine tại Kupyansk suy yếu đáng kể, khiến bộ chỉ huy Nga quyết định tiến vào thành phố từ hướng bắc.
Đến giữa tháng 10, các trận đánh tại Kupyansk diễn ra tương đối thuận lợi. Để tiếp cận thành phố, binh sĩ phải di chuyển qua một đường ống sưởi nằm dưới đáy sông, sau đó tiếp tục tiến lên bằng cách đi bộ hoặc bò. Công tác hậu cần vô cùng phức tạp, chủ yếu dựa vào vận chuyển cá nhân hoặc UAV, song rủi ro được cho là chấp nhận được.
Tới giữa tháng 10, khu vực trung tâm Kupyansk, nằm ở bờ phải sông, đã hoàn toàn nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Tuy nhiên, do khó khăn hậu cần, Nga không thể triển khai lực lượng lớn trong thành phố; ước tính mỗi thời điểm chỉ có khoảng 150–200 binh sĩ Nga hiện diện.
Phần bờ trái của thành phố, nơi đặt một đầu mối đường sắt quan trọng, vẫn nằm dưới quyền kiểm soát của Ukraine; khoảng 3.500 binh sĩ Ukraine tại đây rơi vào tình trạng bị bao vây tác chiến.
Lực lượng Ukraine nhanh chóng nhận ra điểm yếu trong các vị trí của Nga ở bờ phải và mở một cuộc phản công cục bộ. Cuối tháng 10, Ukraine tăng viện và tìm cách cắt đứt tuyến tiếp tế giữa Kupyansk và Kondrashovka. Kết quả là khu vực phía bắc thành phố trở thành “vùng xám”. Tiếp tế hiện chủ yếu được thực hiện bằng UAV, dù các tuyến đường chưa bị cắt hoàn toàn về mặt vật lý.
Nhịp độ giao tranh tại thành phố chậm lại rõ rệt, buộc bộ chỉ huy Cụm “Phía Tây” quay về cách tiếp cận thận trọng hơn, chuyển trọng tâm sang bờ trái. Mục tiêu là giải phóng khu vực này, chiếm ga đường sắt Kupyansk-Uzlovoy và thiết lập sự liên kết vật lý với bờ phải ngay trong nội đô.
Liệu thất bại cục bộ này của quân Nga có ảnh hưởng đáng kể tới cục diện chung? Không hẳn. Kupyansk chỉ thực sự có giá trị chiến lược nếu mặt trận lùi xa thêm 25–30 km, vượt khỏi tầm hoạt động của UAV FPV. Khi đó, tuyến đường sắt mới có thể được sử dụng để bảo đảm hậu cần, giúp cải thiện đáng kể tiếp tế tại khu vực xa xôi này của mặt trận.
Mặt trận Liman
Bên cạnh Kupyansk, Cụm “Phía Tây” của Nga cũng đang tiến về Liman – thành phố lớn thứ hai phía bắc sông Seversky Donets. Nga từng rút khỏi Liman trong cuộc phản công của Ukraine năm 2022. Việc tái chiếm Liman không chỉ vì đây là lãnh thổ của Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng, mà còn nhằm bảo vệ sườn bắc cho các trận đánh tiềm năng trong tương lai quanh Slavyansk.
Sơ đồ mặt trận Liman, nơi lực lượng Ukraine vẫn đang nỗ lực cố thủ. Ảnh: RT/Lostarmor.Ru
Trong tháng qua, sườn phía đông của Liman đã bị cô lập hoàn toàn; đoạn đường dài 7 km nối Liman với Seversk đã bị cắt đứt. Vòng vây một phần ở sườn tây tiếp tục mở rộng, trong khi giao tranh ác liệt diễn ra ngay trong thành phố.
Tất cả những điều này cho thấy lực lượng đồn trú Ukraine tại Liman đang bước vào giai đoạn suy kiệt. Nếu không có mệnh lệnh “giữ bằng mọi giá”, họ có lẽ đã rút lui từ lâu, bởi việc tiếp tế qua sông cực kỳ khó khăn.
Mặt trận Seversk
Ngày 11/12, lực lượng Nga kiểm soát Seversk. Thành phố này bị chiếm trong chưa đầy một tháng – một tốc độ rất nhanh so với tốc độ thường thấy của cuộc xung đột hiện nay. Khi quân Nga kiểm soát cả hai tuyến đường chính dẫn vào thành phố vào cuối tháng 11, số phận Seversk gần như đã được định đoạt.
Lực lượng Nga đã giành quyền kiểm soát Seversk với tốc độ nhanh khác thường. Ảnh: RT/Lostarmor.Ru
Lực lượng Ukraine tại đây có thể cầm cự lâu hơn, như trường hợp Pokrovsk. Tuy nhiên, không giống các “pháo đài” khác, quân Ukraine đã không tiến hành các đợt phản công quyết chiến, mà rút lui kịp thời.
Việc chiếm Seversk mở đường tiến tới cứ điểm lớn tiếp theo của Ukraine: cụm đô thị Slavyansk–Kramatorsk. Nếu quân Nga vượt được sông ở phía tây Seversk và thiết lập bàn đạp trên địa hình cao, Ukraine sẽ buộc phải từ bỏ thêm một tuyến phòng thủ và rút về Slavyansk.
Kịch bản này hoàn toàn khả thi. Trước đó, việc vượt sông Seversky Donets gần cầu đường sắt tại khu vực Dronovka đã giúp Nga cắt một trong các tuyến tiếp tế tới Seversk, dẫn tới thắng lợi trong trận đánh.
Mặt trận Pokrovsk – Mirnograd
Cụm đô thị Pokrovsk–Mirnograd từng là khu vực đông dân thứ hai còn nằm dưới quyền kiểm soát của Ukraine tại Donbass. Đáng chú ý, về phía tây Pokrovsk là các thảo nguyên trải dài gần 100 km, không có đô thị lớn nào để Ukraine có thể thiết lập tuyến phòng thủ bền vững.
Sơ đồ mặt trận Pokrovsk - Mirnograd với vùng tranh chấp xung quanh. Vùng màu đỏ do Nga kiểm soát, vùng màu xanh do Ukraine kiểm soát. Ảnh: RT/Lostarmor.Ru
Giao tranh tại đây kéo dài từ mùa xuân. Trong tháng qua, hai diễn biến then chốt đã xảy ra.
Thứ nhất, cuộc phản công của Ukraine thất bại. Nỗ lực phá vòng vây Mirnograd từ phía bắc qua Rodninskoye không đạt kết quả; Rodninskoye thậm chí đã một phần rơi trở lại vào tay Nga.
Thứ hai, tới cuối tháng 11, quân đội Nga hoàn toàn kiểm soát Pokrovsk. Một vòng vây vật lý chặt chẽ được hình thành – lần đầu tiên kể từ Mariupol – khiến lực lượng Ukraine tại Mirnograd bị mắc kẹt. Hàng trăm binh sĩ Ukraine đầu hàng, một số ít thoát thân qua các cánh đồng; số phận của những người còn lại là điều dễ đoán.
Theo các báo cáo, tính tới ngày 25/12, khoảng 90–95% khu vực đô thị Mirnograd đã được Nga kiểm soát.
Số phận của Pokrovsk và Mirnograd gần như đã được định đoạt. Nhiều khả năng các thông báo chính thức về việc giải phóng sẽ được công bố trước khi năm nay kết thúc.
Mặt trận Gulaipole
Trong vài tháng qua, bước tiến lớn nhất của quân đội Nga được ghi nhận tại khu vực giữa Gulaipole (tỉnh Zaporizhia) và Pokrovskoye (tỉnh Dnepropetrovsk). Mặt trận này có ý nghĩa then chốt vì hai lý do.
Sơ đồ mặt trận Gulaipole, nơi lực lượng Nga đã được những bước tiến lớn nhất trong vài tháng qua. Ảnh: RT/Lostarmor.Ru
Thứ nhất, nó chạy dọc theo một trong những tuyến phòng thủ chủ lực của Ukraine, khiến tuyến này về cơ bản mất hiệu lực.
Thứ hai, quân Nga đang tiến qua thảo nguyên rộng và địa hình thuận lợi hướng về Zaporizhia, trong bối cảnh quân đội Ukraine không thể thiết lập một mặt trận ổn định để chặn đà tiến công.
Trong tháng qua, quân Nga đã giành toàn quyền kiểm soát bờ đông sông Gaichur mà hầu như không gặp kháng cự; binh lực tiến sâu tới 15 km trên chiều dài mặt trận 30 km.
Nga cũng thiết lập được bàn đạp vượt sông ở sườn bắc, đồng thời chiếm Peschanoye và Gerasimovka mà không gặp sự chống trả đáng kể.
Lực lượng Ukraine chỉ kịp thiết lập phòng thủ tại thành phố Gulaipole. Nga không chiếm được thành phố ngay lập tức; phần bờ đông sông Gaichur được giải phóng mà không cần giao tranh.
Tuy nhiên, quân Nga đã vượt sông và các trận đánh hiện diễn ra ngay tại các quận trung tâm. Lực lượng tăng viện của Ukraine được điều tới phòng thủ thành phố đã rơi vào tình trạng bị bao vây tác chiến, khi đoạn đường dài 30 km – tuyến tiếp cận duy nhất – nằm hoàn toàn dưới hỏa lực kiểm soát.
Thu Hằng/Báo Tin tức và Dân tộc