Nga phát triển tàu ngầm hạt nhân chiến lược thế hệ mới kế nhiệm lớp Borei

3 giờ trướcBài gốc

Trong bối cảnh Hải quân Mỹ thúc đẩy chương trình tàu ngầm lớp Columbia và Anh triển khai dự án Dreadnought, Nga vừa chính thức xác nhận đang phát triển tàu ngầm tên lửa đạn đạo hạt nhân thế hệ thứ năm, mở ra một chương mới trong cạnh tranh chiến lược dưới lòng biển.

Ông Nikolai Patrushev, Chủ tịch Hội đồng Hải quân và Trợ lý Tổng thống Nga, đã công bố kế hoạch này trong phát biểu nhân dịp kỷ niệm 125 năm thành lập Cục thiết kế trung ương Rubin về kỹ thuật hàng hải hôm 23/12.

Một tàu hậu cần của Hải quân Hoàng gia Anh theo sát một tàu ngầm Nga khi đi qua eo biển Manche. Ảnh: Hải quân Hoàng gia Anh

Ông Patrushev cho biết các kỹ sư Rubin đang tham gia thiết kế một tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo (SSBN) thế hệ mới, đưa dự án từ giai đoạn ý tưởng sang giai đoạn phát triển ban đầu. Ông nhấn mạnh chương trình bao gồm cả phương tiện lặn tự hành và các loại vũ khí dưới nước công nghệ cao “không có đối trọng trên thế giới”, cho thấy Moscow tiếp tục ưu tiên hiện đại hóa lực lượng tàu ngầm tầm xa và răn đe hạt nhân.

Lớp tàu ngầm mới sẽ kế nhiệm dòng Borei hiện đang được sản xuất, trong đó đã có 8 chiếc biên chế và 4 chiếc tiếp tục được đóng mới. Các kỹ sư Rubin hiện được cho là đang ở giai đoạn thiết kế và chế thử nguyên mẫu cho chương trình mới.

Hướng tới thế hệ mới sau Borei

Hiện nay, thành phần răn đe hạt nhân trên biển của Nga chủ yếu dựa vào tàu ngầm lớp Borei (Dự án 955/955A) thuộc thế hệ thứ tư và được trang bị tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm Bulava.

Giới phân tích quốc phòng phương Tây đánh giá, nền tảng thế hệ thứ năm dự kiến sẽ tạo ra bước nhảy vọt về chất, với các đặc điểm có thể gồm: giảm tối đa tín hiệu tiếng ồn dưới nước; mức độ tự động hóa cao hơn, cho phép biên chế thủy thủ đoàn nhỏ hơn; khả năng hoạt động dưới nước trong thời gian dài hơn; tích hợp sâu với các hệ thống tác chiến mạng trung tâm trong tương lai; tương thích với vũ khí dưới nước tiên tiến và các phương tiện không người lái.

Trước đó, tại triển lãm Army-2022, Cục thiết kế Rubin từng công bố mẫu thiết kế tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo với thân tàu vát góc, trang bị 12 ống phóng và phương tiện không người lái chống ngầm Surrogat-V. Tuy chưa rõ mức độ kế thừa của mẫu thiết kế này trong chương trình hiện tại, Rubin từng cho biết tàu ngầm thế hệ mới có thể bắt đầu thay thế lớp Borei từ sau năm 2037.

Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng từng ám chỉ về các cuộc thử nghiệm thành công đối với những hệ thống mới dành cho tàu ngầm chiến lược thế hệ tiếp theo.

Đối trọng với tàu ngầm chiến lược của Mỹ và NATO

Theo đánh giá của giới quan sát phương Tây, việc Nga công bố dự án SSBN thế hệ mới được xem là động thái phản ứng trước chương trình tàu ngầm lớp Columbia của Hải quân Mỹ - hiện đã bước vào giai đoạn sản xuất ban đầu nhằm thay thế hạm đội Ohio.

Đối với Moscow, việc duy trì khả năng răn đe và tính sống còn của lực lượng hạt nhân trên biển là nhân tố then chốt trong bộ ba hạt nhân. Phát biểu của ông Patrushev về “chủ quyền công nghệ” cho thấy Nga muốn bảo vệ các chương trình quốc phòng trọng điểm trước các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của phương Tây, đồng thời tiếp tục đầu tư vào năng lực hải quân công nghệ cao.

Một số chuyên gia nhận định, tàu ngầm thế hệ mới có thể hướng tới cấu hình “lai”, vừa mang tên lửa chiến lược, vừa có khả năng triển khai các hệ thống không người lái phục vụ trinh sát, tình báo, tác chiến điện tử hoặc chống ngầm.

Nga hiện là quốc gia duy nhất đồng thời sản xuất song song hai dòng tàu ngầm chiến lược: lớp Borei mang tên lửa đạn đạo và lớp Khabarovsk, triển khai ngư lôi hạt nhân tầm xa thay vì tên lửa đạn đạo - cho thấy trọng tâm đầu tư vẫn nghiêng về lực lượng tàu ngầm.

Chương trình SSBN thế hệ thứ năm được cho là triển khai trong khuôn khổ một dự án liên ngành mật, có sự tham gia của Bộ Quốc phòng Nga, Tập đoàn Đóng tàu Thống nhất và các viện nghiên cứu tại St. Petersburg và Severodvinsk. Hiện chưa có mốc thời gian cụ thể về đóng mới hay hạ thủy.

Thay đổi cán cân dưới lòng biển?

Trong một phát biểu hồi tháng 8 năm nay, Tổng thống Vladimir Putin khẳng định các tàu ngầm lớp Borei mang lại “lợi thế riêng biệt” trong kịch bản xung đột hạt nhân, nhấn mạnh khả năng hoạt động dưới lớp băng Bắc Cực giúp tàu khó bị phát hiện.

Hạm đội tàu ngầm hạt nhân của Nga hiện chủ yếu trực thuộc Hạm đội Bắc và Hạm đội Thái Bình Dương, trong đó lực lượng tại Bắc Cực chiếm tỷ trọng lớn. Vị trí triển khai này cho phép tàu ngầm Nga rút ngắn thời gian cảnh báo khi phóng tên lửa về phía châu Âu hoặc Bắc Mỹ, đồng thời tối ưu hóa thiết kế cho môi trường tác chiến Bắc Cực — xu hướng được dự đoán sẽ tiếp tục duy trì trên thế hệ tàu ngầm mới.

Dù hình hài cụ thể của tàu ngầm thế hệ thứ năm còn chưa được tiết lộ, việc Nga xác nhận chương trình đã đánh dấu một bước ngoặt rõ ràng: bất chấp sức ép trừng phạt và gánh nặng thời chiến, răn đe hạt nhân trên biển vẫn là ưu tiên hàng đầu của Moscow, và giai đoạn cạnh tranh chiến lược tiếp theo có thể sẽ diễn ra sâu dưới đáy đại dương.

Trong bối cảnh các điểm nóng chiến lược gia tăng tại Bắc Cực, Bắc Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, một lực lượng tàu ngầm hạt nhân của Nga êm hơn, khó phát hiện hơn và có khả năng sống sót cao hơn được cho là sẽ làm phức tạp hóa công tác giám sát dưới biển và kế hoạch tác chiến chống ngầm của NATO.

Hoàng Phạm/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/quan-su-quoc-phong/nga-phat-trien-tau-ngam-hat-nhan-chien-luoc-the-he-moi-ke-nhiem-lop-borei-post1256695.vov