Các siêu thị lớn ở Trung Quốc lần lượt 'sập tiệm', vì sao?

3 giờ trướcBài gốc

Cảnh vắng vẻ tại một siêu thị lớn vốn trước đây rất đông khách. Ảnh: Techbuzzchina.

687 siêu thị đóng cửa trong năm 2024

Bên trong, từng thùng hàng đã được đóng gói sẵn. Vài nhân viên đang bận rộn chuyển đồ. Một nhân viên buồn rầu nói với mấy vị khách đang ngẩn người: “Giờ buôn bán khó quá, khách chỉ còn chưa đến một phần ba so với trước”. Giọng cô nghẹn lại, mắt hoe đỏ: “Làm ở đây đã 5 năm, nay tôi sắp thất nghiệp. Ông chủ gắng cầm cự nửa năm rồi mà vẫn không trụ nổi”. Rồi cô chỉ tay về phía các kệ hàng trống trơn: “Hàng không nhập thêm nữa, giờ chỉ đợi dọn kho”.

Thời gian gần đây, hàng loạt siêu thị từng sầm uất nay đã biến mất — từ Walmart, Carrefour, Lotus đến RT-Mart. Theo “Báo cáo phát triển ngành bán lẻ Trung Quốc 2025”, chỉ riêng năm ngoái (2024) cả nước đã có 687 siêu thị lớn đóng cửa, tăng gần 25% so với năm trước. Vì sao những “ông lớn” bán lẻ lại sa sút thảm hại như vậy? Dưới đây là các nguyên nhân then chốt dẫn đến tình trạng này.

Nhân viên một siêu thị thu dọn, chuẩn bị đóng cửa. Ảnh: NetEase.

Người trẻ chuộng mua sắm trực tuyến

Thói quen mua sắm của thế hệ trẻ đã thay đổi hoàn toàn. Năm năm trước, siêu thị cuối tuần đông nghẹt người đẩy xe hàng; còn giờ, hầu như ai cũng là “cao thủ” shopping online.

Tiểu Lam, một dân công sở 9X – trước đây cuối tuần nào cũng đi siêu thị, nay đến cả kem đánh răng cũng đặt qua app: “Giờ mua online vừa rẻ vừa tiết kiệm thời gian. Bấm vài cái là mai hàng giao tận nhà. Dại gì mất thời gian đi siêu thị”.

Số liệu thống kê cho thấy, tổng doanh thu bán lẻ trực tuyến nửa đầu năm 2025 đạt 6,8 nghìn tỷ NDT, tăng 16,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngay cả rau củ, thịt cá giờ cũng đặt được mua online – vừa tươi vừa rẻ hơn siêu thị.

Giới trẻ Trung Quốc giờ đây chuộng mua sắm trực tuyến thay vì đến siêu thị. Ảnh: NetEase.

Các cửa hàng tiện lợi và tiệm tạp hóa khu dân cư lên ngôi

Các cửa hàng nhỏ, mở 24/7, đang chiếm lĩnh đời sống đô thị. “Người trẻ làm việc muộn, giờ giấc thất thường. Tiệm tôi nhỏ nhưng tiện”, ông chủ một cửa hàng tầng trệt một chung cư lớn nói.

Thực tế, nhiều người giờ chỉ cần mua đồ lặt vặt liền xuống tầng dưới, chẳng buồn chạy ra siêu thị lớn. Đáng chú ý, các cửa hàng này còn “nâng cấp” mô hình kinh doanh: nhận mua hộ hàng, thu hộ tiền điện nước, bán cà phê pha tại chỗ… “Nhỏ nhưng tiện và gần” trở thành lợi thế mà các siêu thị lớn không thể cạnh tranh.

“Bán lẻ mới” đang cướp khách

Các mô hình bán lẻ kết hợp online – offline như Hema (Hợp Mã) hay Pupu (Phác Phác) đang phát triển bùng nổ. Họ giao hàng trong 30 phút, hoặc cho phép đặt hôm nay – lấy ngày mai. Người tiêu dùng vừa được trải nghiệm thực tế, vừa tận hưởng tiện ích kỹ thuật số.

Các cửa hàng tiện lợi mọc khắp nơi cũng là một nguyên nhân khiến các siêu thị bị sập tiệm. Ảnh: NetEase.

Dự báo, đến cuối 2025, quy mô thị trường “bán lẻ mới” kiểu này đạt 1,8 nghìn tỷ NDT, tăng 32,5% chỉ trong một năm. Các nền tảng này không chỉ cướp khách của siêu thị, mà còn hiểu khách hơn, liên tục cải thiện dịch vụ.

Chính các siêu thị cũng có lỗi

Vấn đề nội tại của mô hình siêu thị đã trở nên điểm yếu chí mạng. Diện tích lớn kéo theo chi phí vận hành cao, từ tiền thuê mặt bằng đến nhân công, điện nước, logistics. Doanh thu sụt giảm dễ dẫn tới đứt dòng tiền, buộc cắt giảm nhân sự, khiến dịch vụ đi xuống – khách đã ít lại càng ít thêm.

Ngoài ra, các siêu thị hàng hóa trùng lặp, chương trình khuyến mãi na ná nhau, trong khi trên mạng lại bán rẻ hơn. Cạnh tranh bằng mô hình cũ chẳng khác nào “dùng xe ngựa đấu với tàu cao tốc” – kết cục đã rõ.

Dù có hạ giá khuyến mại, các siêu thị cũng không trụ được trong thị trường bán lẻ. Ảnh: NetEase.

Tương lai nào cho các siêu thị lớn?

Giới phân tích thị trường cho rằng, nếu muốn sống sót, giới kinh doanh siêu thị cần đột phá 3 hướng:

1. Tìm “vũ khí riêng” – tập trung vào thế mạnh như sản xuất và bán nhãn hàng riêng (private label), kinh doanh mảng thực phẩm tươi, hàng nhập khẩu, trải nghiệm mua sắm đặc biệt.

2. Chuyển đổi số – xây dựng app riêng, cho phép đặt hàng online, giao hàng tận nhà hoặc tự nhận tại cửa hàng; phân tích dữ liệu để hiểu nhu cầu khách; lập membership club – nhóm hội viên có thu phí được hưởng ưu đãi đặc biệt.

3. Tối ưu chuỗi cung ứng – mua tận gốc, cắt khâu trung gian, giảm giá thành nhưng vẫn đảm bảo chất lượng.

Sự sụp đổ của các siêu thị lớn là bài học điển hình về quy luật đào thải trong kinh tế thị trường: nếu không đổi mới, sẽ bị bỏ lại.

Muốn khách quay lại, siêu thị phải trao cho họ lý do để đến — hoặc hàng độc đáo, hoặc dịch vụ vượt trội, hoặc giá thật sự hấp dẫn. Trong thời đại dư thừa sự lựa chọn, “bình thường” đồng nghĩa với bị quên lãng.

Siêu thị tương lai sẽ không chỉ là nơi mua hàng, mà phải là trung tâm trải nghiệm cuộc sống: có khu nghỉ chân, cà phê, khu thực phẩm tươi sống, không gian thân thiện.

Đổi mới không dễ, nhưng nếu không đổi – chắc chắn bị thời đại cuốn đi.

Dù sao thì, mong muốn sống tốt hơn của con người sẽ không bao giờ thay đổi – chỉ là cách thức để đạt được điều đó đang thay đổi từng ngày.

Theo NetEase

Thu Thủy

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/cac-sieu-thi-lon-o-trung-quoc-lan-luot-sap-tiem-vi-sao-post190161.html