Cách cô giáo Lịch sử dạy học sinh dân tộc nội trú tự hào về cội nguồn

3 giờ trướcBài gốc

Trường THCS & THPT Dân tộc Nội trú tỉnh Hà Tĩnh tham gia tiết ngoại khóa.

Dạy làm chủ tương lai

Trong bối cảnh hội nhập, công tác giáo dục học sinh dân tộc thiểu số không chỉ dừng ở “dạy chữ” mà còn phải gắn với việc “dạy người, dạy nghề, dạy làm chủ tương lai”. Đó là quan điểm của cô Nguyễn Thị Cẩm Tú, giáo viên Trường THCS & THPT Dân tộc Nội trú tỉnh Hà Tĩnh.

Cô Tú luôn tâm niệm, đào tạo thế hệ học trò phải hướng đến phát triển toàn diện cả về phẩm chất, năng lực, đồng thời nuôi dưỡng lòng tự hào dân tộc và ý thức trách nhiệm với cộng đồng.

Mục tiêu lớn nhất của người thầy là giúp học sinh không chỉ tiếp nhận tri thức phổ thông mà còn biết giữ gìn bản sắc, nuôi dưỡng khát vọng vươn lên và quay về cống hiến cho quê hương. Vì vậy, trong mỗi tiết học, cô Tú không chỉ truyền thụ kiến thức hiện đại mà còn lồng ghép giá trị truyền thống để học sinh vừa hội nhập, vừa không bị “hòa tan” trong dòng chảy thời đại.

Để khơi gợi tình yêu văn hóa và niềm tự hào dân tộc trong học sinh, cô Tú cho rằng, điều quan trọng là biến văn hóa thành chất liệu của bài học. Ngay từ khâu khởi động tiết học, cô thường chọn cách dẫn dắt bằng những yếu tố quen thuộc như một câu chuyện dân gian, một bài hát, điệu múa hay phong tục gắn liền với đời sống bản làng.

Khi dạy về “Văn minh Văn Lang, Âu Lạc” hoặc “Văn minh Đại Việt”, cô liên hệ đến họa tiết trên váy áo, nhạc cụ truyền thống mà học sinh vẫn thấy trong sinh hoạt hằng ngày. Chính cách vào bài gần gũi ấy khiến học sinh cảm thấy như mang trên mình sứ mệnh tiếp nối truyền thống.

Trong quá trình giảng dạy, cô luôn lồng ghép yếu tố văn hóa dân tộc vào nội dung bài học. Các sự kiện lịch sử, văn hóa của dân tộc Việt Nam thường được so sánh, liên hệ với đặc trưng văn hóa của đồng bào Chứt, Thái, Mường… Khi dạy về tinh thần đoàn kết chống giặc ngoại xâm, cô gợi cho học sinh liên tưởng đến truyền thống đoàn kết trong cộng đồng dân tộc thiểu số, thể hiện qua tục kết nghĩa bản làng, cùng nhau dựng nhà, làm nương rẫy.

Đặc biệt, cô chú trọng để học sinh trực tiếp tham gia trải nghiệm. Các em được khuyến khích kể chuyện, trình bày, biểu diễn dân ca, điệu múa, trò chơi dân gian ngay trong tiết học. Nhờ đó, lớp học trở thành một “sân khấu nhỏ”, nơi học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn tự hào giới thiệu văn hóa của chính mình.

“Một học sinh dân tộc thiểu số có thể giỏi công nghệ, ngoại ngữ, nhưng vẫn tự hào hát dân ca, mặc trang phục truyền thống. Văn hóa không phải gánh nặng mà chính là nền tảng để hội nhập và phát triển”, cô bày tỏ.

Ngoài ra, niềm tự hào còn được cô Tú khơi dậy thông qua những nhân vật, sự kiện lịch sử. Cô thường nhấn mạnh với học trò nhiều tấm gương anh hùng, danh nhân cũng đi lên từ những miền núi, bản làng nghèo khó giống như các em. Từ đó truyền đi thông điệp: “Người đồng bào mình cũng có thể làm nên điều lớn lao cho đất nước".

cô Nguyễn Thị Cẩm Tú, giáo viên Trường THCS & THPT Dân tộc Nội trú tỉnh Hà Tĩnh.

Vừa nâng cao tri thức, vừa giữ hồn văn hóa

Trong quá trình giảng dạy, bên cạnh những kết quả đạt được, nhiều giáo viên vẫn phải đối diện với nhiều thách thức khi vừa phải đảm bảo chất lượng giáo dục, vừa giữ gìn văn hóa truyền thống. Theo cô Trần Cẩm Tú, điểm khó khăn nhất là sự chênh lệch về tri thức và kỹ năng học tập.

Học sinh dân tộc thiểu số thường có xuất phát điểm thấp hơn so với mặt bằng chung, vốn ngôn ngữ hạn chế, kỹ năng tự học và tiếp cận công nghệ còn yếu. Nếu quá chú trọng kiến thức hiện đại, các em dễ bị “đuối”, nhưng nếu thiên về bảo tồn truyền thống, lại lo ngại chất lượng học tập không đáp ứng yêu cầu đổi mới.

Một thách thức khác là nguy cơ mai một văn hóa trong quá trình hội nhập. Giữa môi trường đa văn hóa, học sinh dễ bị cuốn theo trào lưu thị thành, mạng xã hội, trò chơi trực tuyến, không ít em mặc cảm khi sử dụng tiếng mẹ đẻ, mặc trang phục hoặc giữ phong tục dân tộc mình vì sợ “khác biệt”.

Để vừa nâng cao tri thức, vừa giữ được hồn văn hóa cho học sinh, Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Hà Tĩnh đã nỗ lực tạo ra nhiều sân chơi, hoạt động để học sinh hiểu và tự hào hơn về bản sắc. Tiêu biểu là Ngày hội Văn hóa các dân tộc (19/4) với các phần thi trưng bày nhạc cụ, trình diễn trang phục, múa cộng đồng, hát dân ca, trò chơi dân gian. Các câu lạc bộ văn nghệ – dân ca, trò chơi dân gian cũng duy trì đều đặn, giúp nhiều học sinh từ rụt rè trở nên tự tin khoác lên trang phục dân tộc, cất cao làn điệu quê hương.

Ngoài ra, các dự án học tập, trải nghiệm thực tế như tham quan di tích, làng nghề, sưu tầm truyện cổ, làm video phóng sự về lễ hội, ẩm thực truyền thống giúp học sinh hóa thân thành “nhà nghiên cứu nhỏ tuổi” lưu giữ bản sắc. Các cuộc thi “Em yêu lịch sử quê hương”, “Tìm hiểu di sản Hà Tĩnh” lồng ghép câu hỏi về văn hóa Chứt, Mường, Thái, Lào càng giúp các em ý thức rằng văn hóa dân tộc mình là một phần của kho tàng Việt Nam.

“Từ những hoạt động ấy, nhà trường hướng đến thay đổi nhận thức từ chỉ “học để thoát ly” thành “học để quay về”, góp phần giữ gìn và phát huy truyền thống trong chính cộng đồng của mình”, cô Tú chia sẻ.

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/cach-co-giao-lich-su-day-hoc-sinh-dan-toc-noi-tru-tu-hao-ve-coi-nguon-post751110.html