Lá chắn trước nội dung dễ dãi trên mạng xã hội

3 giờ trướcBài gốc

Trong thời đại AI phát triển mạnh mẽ, văn hóa đọc được xem là nền tảng giúp người trẻ duy trì khả năng tư duy độc lập và phản biện. Ảnh: Unplash.

Nhà báo Dương Thảo Quỳnh Như, Trưởng phòng Sản xuất Chương trình tại HTV, cho rằng đọc sách không chỉ là hành vi tiếp nhận tri thức mà còn là “lá chắn” giúp người trẻ chống lại sự xâm thực âm thầm của công nghệ và nội dung ngắn, dễ dãi trên mạng xã hội.

“Khi AI ngày càng mạnh, chúng ta càng cần chủ động chọn cái gì để đưa vào tâm trí mình. Văn hóa đọc chính là cách để giữ vững tư duy, cảm xúc và năng lực phản biện”, bà chia sẻ tại talkshow “Văn hóa đọc - Kết nối cộng đồng” tối 3/10 tại phường An Khánh (TP.HCM).

Talkshow là một trong những hoạt động chính của Lễ hội Sách An Khánh - BookFest 2025, do Trung tâm Phát triển Văn hóa đọc và Kinh tế xuất bản (thuộc Hội Xuất bản Việt Nam) phối hợp cùng Đoàn phường An Khánh tổ chức. Bên cạnh tọa đàm, chương trình còn có cuộc thi BookTok, gian hàng đổi sách lấy cây xanh và các hoạt động giao lưu cộng đồng.

Rèn tư duy phản biện từ đọc sách

Theo các diễn giả tham dự tọa đàm “Văn hóa đọc - Kết nối cộng đồng”, trong thời đại chuyển đổi số, văn hóa đọc không chỉ dừng lại ở việc tiếp nhận tri thức mà đang chuyển mình thành nền tảng định hình tư duy, cảm xúc và khả năng phản biện của người trẻ.

Việc duy trì thói quen đọc được xem là điều kiện quan trọng để hình thành bản lĩnh cá nhân trong bối cảnh thông tin biến động liên tục và công nghệ can thiệp ngày càng sâu vào đời sống.

Nhà báo Dương Thảo Quỳnh Như nhận định đọc sách giúp người trẻ chủ động tiếp cận tri thức thay vì tiêu thụ thụ động những nội dung ngắn và dễ dãi trên mạng xã hội. Bà chia sẻ: “Chúng ta nên chọn những đầu sách có giá trị để đưa vào tâm trí mình những điều tốt đẹp vì văn hóa đọc là nền tảng hình thành tư duy, hành vi và cảm xúc”.

Nhà báo Dương Thảo Quỳnh Như (thứ hai, bên phải) cho rằng đọc sách giúp người trẻ chủ động tiếp cận tri thức thay vì tiêu thụ nội dung một cách thụ động trên mạng xã hội. Ảnh: Đ.A.

Đồng quan điểm, ông Dương Nguyễn Duy Thanh, chủ kênh TikTok "Thằng Bán Sách" với hơn 500.000 người theo dõi, cho biết bản thân đến với việc đọc sách từ sự tò mò. Ông cho rằng việc đọc không nên bị ràng buộc bởi áp lực thành tích mà cần được duy trì như một hành vi sống tự nhiên, gắn với đời sống thường nhật.

Ông nói: "Tôi đọc sách vì tò mò với thế giới xung quanh và với chính mình. Đọc không giúp tôi giàu lên ngay nhưng giúp tôi đưa ra quyết định đúng đắn hơn trong tương lai”.

Võ Lập Phúc, đại sứ văn hóa đọc, chia sẻ rằng công nghệ có thể hỗ trợ rất nhiều trong hành trình đọc, nhưng việc duy trì thói quen với sách giấy vẫn quan trọng để rèn khả năng tập trung.

"Mình sử dụng AI, sách nói, từ điển điện tử nhưng vẫn giữ thói quen đọc sách giấy để luyện khả năng tập trung và tư duy logic. Đọc là để sống có định hướng, có bản lĩnh và có suy nghĩ độc lập”, anh cho biết.

Cả ba diễn giả thống nhất rằng công nghệ số không phải là trở ngại đối với văn hóa đọc, ngược lại có thể trở thành công cụ hỗ trợ hiệu quả.

Sức trẻ lan tỏa văn hóa đọc

Tại tọa đàm,Trung tâm Phát triển Văn hóa đọc và Kinh tế xuất bản (thuộc Hội Xuất bản Việt Nam) còn phát động cuộc thi “BookTok - Kể chuyện bằng video” như một sân chơi dành cho bạn trẻ yêu thích sách và nội dung số.

Trên nền tảng TikTok, người tham gia có thể sử dụng công nghệ AI để tóm tắt sách, dựng lại các trích đoạn hoặc tạo hiệu ứng minh họa cho những thông điệp nổi bật trong tác phẩm. Cuộc thi khuyến khích sự thể hiện cá tính và tư duy sáng tạo, đồng thời tạo cầu nối giữa sách và cộng đồng bằng một ngôn ngữ gần gũi hơn với thế hệ Z.

Song song hoạt động trực tuyến, chương trình còn mang đến không gian đổi sách mang tên “Góc sách trao tay - Tri thức nối dài”. Diễn ra từ ngày 1 đến 5/10 tại Công viên Bờ sông Sài Gòn (TP Thủ Đức), hoạt động cho phép người tham gia đổi sách đã qua sử dụng lấy một cuốn sách mới, một chậu cây. Những đầu sách quyên góp sẽ đến với trẻ em vùng cao.

"Góc sách trao tay - Tri thức nối dài" là nơi những cuốn sách cũ tiếp tục hành trình đến tay độc giả mới, cùng thông điệp sẻ chia và kết nối tri thức trong cộng đồng. Ảnh: BTC.

Ông Nguyễn Thanh Hân, Giám đốc Trung tâm Phát triển Văn hóa đọc và Kinh tế xuất bản, chia sẻ: “Từ những hành động nhỏ như đổi sách cũ lấy chậu cây, hay chia sẻ một video truyền cảm hứng, chúng ta đang âm thầm tạo nên những chuyển động lớn cho văn hóa đọc, cộng đồng và chính tương lai của mình".

Thông qua việc kết hợp giữa công nghệ, sáng tạo nội dung và chia sẻ cộng đồng, ban tổ chức kỳ vọng sẽ giúp văn hóa đọc trở lại với đời sống bằng hình thức phù hợp với lối sống hiện đại.

Dù dưới dạng video ngắn, sách giấy hay hành động nhỏ như đổi sách lấy cây, tất cả cùng hướng đến mục tiêu chung là biến việc đọc trở thành thói quen bền vững, gắn kết và mang lại giá trị lâu dài cho từng cá nhân lẫn cộng đồng.

Thể lệ cuộc thi “BookTok - Sử dụng các công cụ AI để lan tỏa văn hóa đọc”

Đoàn viên, thanh niên tham gia sẽ thực hành ứng dụng công cụ AI ngay trên điện thoại thông minh để dựng một video review sách dài từ 30 giây đến 1 phút 30 giây, giới thiệu về một cuốn sách tâm đắc. Các sản phẩm sau khi hoàn thiện sẽ được gửi về Đoàn phường An Khánh để đăng tải trên fanpage “Tuổi trẻ phường An Khánh” và tiến hành bình chọn công khai.

Tác phẩm dự thi được chấm theo thang điểm 5, trong đó 30% điểm đến từ lượt tương tác trực tuyến (01 lượt thích/thả cảm xúc = 01 điểm, 01 lượt chia sẻ công khai = 03 điểm), được quy đổi thành thang điểm 05. Phần còn lại (70%) do hội đồng chuyên môn chấm dựa trên nội dung, thông điệp, chất lượng hình ảnh, bố cục và yếu tố sáng tạo. Các lượt bình chọn gian lận sẽ bị loại và không được tính vào kết quả cuối cùng.

Đức An

Nguồn Znews : https://znews.vn/la-chan-truoc-noi-dung-de-dai-tren-mang-xa-hoi-post1590590.html