Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa tổ chức họp bàn về thành lập sàn giao dịch (SGD) vàng Việt Nam. Theo ông, động thái này sẽ tác động như thế nào đến thị trường vàng và có thể làm cho thị trường vàng trong nước ổn định trở lại không?
- Chắc chắn việc thành lập SGD vàng sẽ làm ổn định thị trường vàng. Nghị định 232/NĐ-CP sửa đổi một số điều của Nghị định 24/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng là nền tảng pháp lý rất cần thiết để tạo lập một thị trường vàng ổn định, trong đó có việc bãi bỏ chế độ độc quyền vàng miếng của NHNN và một số quy định chặt chẽ hơn để kiểm soát thị trường vàng. Tuy nhiên, luật lệ mới chỉ coi như là khung thôi, việc thực hiện luật đó mới là điều mà quan trọng, có thể nói quan trọng ngang như là việc đưa ra luật đấy.
Trong việc thực hiện Nghị định 232/NĐ-CP thì cần phải có một SGD vàng, trong đó tất cả các giao dịch vàng, những thành phần tham gia vào thị trường vàng cần phải được thể hiện rõ ràng và người dân có thể nắm bắt được thông tin cập nhật về thị trường vàng trong nước cũng như thị trường vàng quốc tế, kể cả cá nhân giao dịch, số lượng vàng được giao dịch từng thời điểm là bao nhiêu. Do đó, SGD là rất cần thiết.
Vậy theo ông, để thực hiện SGD vàng, chúng ta cần lưu ý những điểm như thế nào cho phù hợp với tình hình thị trường trong nước?
- Theo tôi, lộ trình thực hiện thì có thể học hỏi những SGD của các quốc gia xung quanh Việt Nam, đặc biệt là Singapore, Hong Kong (Trung Quốc) - là những SGD vàng lâu đời. Mình có thể học hỏi họ được rất nhiều như cách tổ chức và cách vận hành những sàn đó.
Trước hết, khi nói đến thị trường vàng thì cũng sẽ như thị trường chứng khoán, có 2 thị trường gồm thị trường cơ bản và thị trường phái sinh. Những giao dịch tương lai thuộc về thị trường phái sinh thì cũng cần phải đưa lên SGD. Rồi vấn đề các thành phần tham gia thị trường phải có quy định chặt chẽ là những nhà kinh doanh vàng như thế nào, những ngân hàng thương mại nào được phép tham gia vào thị trường vàng. Do đó, cần phải đưa ra một quy định về các đối tượng tham gia thị trường vàng.
Điều thứ hai, đó là khi có một thị trường thì người dân sẽ đến giao dịch như thế nào, họ sẽ ký gửi vàng của họ cho những công ty thành viên của SGD ra sao. Công ty này sẽ lưu trữ vàng cũng như sẽ phát hành chứng chỉ vàng thì việc lưu trữ như thế nào để bảo đảm an toàn, an ninh cho người gửi, cũng như việc phát hành chứng chỉ vàng... Tại thời điểm này, Việt Nam chưa có một SGD tương tự như thế, tức là một SGD không phải là vàng vật chất nữa mà giao dịch vàng trên chứng chỉ thì cần phải có những quy định cụ thể về điều này.
Điều thứ ba, quan trọng là tất cả những giao dịch đó cần phải ở trong một hệ thống pháp luật, tức là cần phải có một quy chế về SGD vàng và đó là bước khởi đầu phải làm trước khi SGD ra đời. Điều thứ tư là tại điểm khởi đầu liệu SGD vàng này có nên liên thông với các SGD quốc tế hay không? Hay là mình vẫn tìm cách kiểm soát thị trường trong thời gian đầu như là một loại sandbox - một chương trình thử nghiệm có kiểm soát cho SGD đó.
Nhưng theo tôi, tất cả việc vận hành, thực hiện đều phải làm hướng đến điều quan trọng là làm sao tạo được sự tin tưởng của người dân vào SGD. Như chúng ta đã biết, từ trước tới nay người dân mua vàng thường mang về nhà cất đi nên cần phải làm cách nào đó để người dân tin tưởng và mang vàng đến giao cho SGD, phải làm cách nào đó để người dân tin tưởng thực sự vào SGD.
Sàn giao dịch vàng sẽ như một thị trường chứng khoán. (Ảnh minh họa)
Thưa ông, một trong những mục tiêu khi thực hiện lập SGD vàng là khơi thông nguồn vàng trong dân. Ông đã đề cập đến việc làm sao để người dân tin tưởng, gửi vàng vào SGD - đây cũng là một cách để khơi thông nguồn lực trong dân rồi. Nhưng để người dân tin tưởng gửi vào, ông có thể đề xuất một phương án cụ thể nào đó để SGD vàng thực sự là nơi khơi thông được nguồn lực trong dân không?
- Như các thông tin đã đưa ra trên các phương tiện thông tin đại chúng, hiện nguồn lực vàng trong dân là khoảng 400 tấn vàng nhưng thực tế có thể lên đến 600 tấn rồi. Vậy làm sao đưa được nguồn lực này ra ngoài thị trường và sử dụng nguồn lực này cho phát triển quốc gia là vấn đề rất quan trọng. Theo tôi, ngoài việc có những trung tâm lưu ký, có những doanh nghiệp thực hiện lưu ký vàng, phát hành chứng chỉ vàng thì NHNN có thể khởi đầu bằng cách này. Tức là NHNN sẽ là nơi lưu giữ số vàng đó và phát hành một chứng chỉ vàng từ NHNN. Nếu NHNN phát hành thì người dân sẽ có sự tin tưởng. Đặc biệt, chứng chỉ vàng này phải có tính thanh khoản cao nhất, tức là bất cứ lúc nào người dân họ đến, họ muốn lấy vàng vật chất ra thì phải trả lại vàng cho họ.
Trân trọng cảm ơn ông!
Thông tin từ NHNN cho biết, việc thành lập SGD vàng tại Việt Nam trên nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý là phù hợp với thực tiễn, theo chỉ đạo của lãnh đạo các cấp và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Mục đích của việc thành lập SGD vàng đó là bước đầu là SGD vàng vật chất, trở thành kênh phân phối vàng nguyên liệu nhập khẩu đủ tiêu chuẩn, bảo đảm công khai, minh bạch; từng bước theo lộ trình triển khai các sản phẩm vàng tài khoản, phái sinh.
Về mô hình SGD vàng dự kiến, NHNN cho biết, thành lập SGD vàng quốc gia; cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa; lập SGD vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Các phương án thành lập SGD vàng tại Việt Nam đều nhằm hướng đến việc tạo lập một trung tâm giao dịch vàng theo lộ trình và các cơ sở hạ tầng, công nghệ phục vụ (như trung tâm thanh toán, các kho lưu trữ...), từng bước huy động nguồn vàng trong dân.
Hoàng Tú (thực hiện)