Người dân tại nhiều thành phố lớn tại Trung Quốc chuyển sang sử dụng xe máy điện. Ảnh: Electrek.
Các thành phố ở Trung Quốc đã bắt đầu thực hiện biện pháp cấm xe máy xăng từ đầu những năm 1990, với mục đích giảm thiểu tai nạn cũng như cải thiện lưu lượng giao thông trong khu vực. Tính đến năm 2025, khoảng 200 thành phố tại quốc gia tỷ dân đã cấm xe máy xăng một phần hoặc toàn bộ.
Siết chặt lệnh cấm xe máy xăng
Từ năm 1986, thủ đô Bắc Kinh là nơi đầu tiên tại Trung Quốc bắt đầu hạn chế xe máy xăng trong đường vành đai 3, theo Sohu.
Đến năm 2000, Cục Quản lý giao thông cảnh sát Bắc Kinh tiếp tục ra thông báo các loại xe máy hai bánh mang biển số loại B và biển số ngoại tỉnh sẽ bị cấm lưu thông trên đường vành đai 4.
Không chỉ cấm xe lưu thông, từ ngày 1/1/2001, chính quyền thủ đô Bắc Kinh còn bắt đầu kiểm soát các tiêu chuẩn khí thải mới dành cho xe máy xăng.
Các mẫu xe không đạt tiêu chuẩn hoặc chưa được Cục Bảo vệ môi trường Bắc Kinh phê duyệt sẽ không được phép bán ra thị trường.
Trong khi đó, ở phía Nam, vào năm 2004, chính quyền thành phố Quảng Châu đã vạch ra lộ trình cấm dần xe máy xăng nhằm giảm thiểu tình trạng ùn tắc, tai nạn giao thông cũng như số lượng tội phạm tại khu vực, theo South China Morning Post.
Năm 2023, tổng lượng xe máy điện tại Trung Quốc đã đạt tới 420 triệu chiếc. Ảnh: Reuters.
Giới chức thành phố cho biết lệnh cấm này hướng tới việc loại bỏ toàn bộ 313.700 chiếc xe máy đã đăng ký ban đầu. Ở thời điểm đầu, xe máy sẽ bị cấm trong khung giờ thấp điểm, sau đó cấm hoàn toàn trên tuyến đường chính từ ngày 1/1/2006 và toàn bộ thành phố từ 2007.
Còn tại Nam Ninh, thành phố đã bắt đầu siết chặt việc đăng ký xe máy xăng từ năm 2002. Từ đó, xe máy điện nổi lên như một lựa chọn thay thế lý tưởng nhờ vào sự linh hoạt, tốc độ di chuyển thuận tiện và chi phí tiếp cận thấp.
Đến cuối năm 2023, số lượng xe máy điện tại Nam Ninh vượt 4,8 triệu chiếc, thậm chí cao hơn cả tổng số ôtô và các phương tiện cơ giới cá nhân khác. Tỷ lệ người dân sử dụng xe máy điện cho các chuyến đi trong thành phố cũng đạt gần 37% vào năm 2021, theo ITDP.
Trong trường hợp người dân vẫn muốn sử dụng xe máy xăng, họ buộc phải bỏ một số tiền lớn để chi trả cho việc cấp biển số và bằng lái xe.
Hiện, một biển số xe máy xăng tại Trung Quốc có giá dao động 300.000-400.000 nhân dân tệ (tương đương khoảng 42.000-56.000 USD). Tuy nhiên, thời gian để chủ xe sở hữu biển số có thể lên đến vài năm tính từ khi nộp đơn, theo Shanghai Specials.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng đặt ra niên hạn sử dụng cho các loại xe máy xăng. Theo tiêu chuẩn, xe máy phải bị loại bỏ sau 13 năm kể từ ngày đăng ký, hoặc sau khi đạt 120.000 km (tùy điều kiện).
Thậm chí, ở một số vùng, người dân nếu giao nộp xe trước thời điểm này sẽ được hỗ trợ một khoản tiền, tùy vào số năm sử dụng.
Hỗ trợ sở hữu xe máy điện
Để tránh các thủ tục và chi phí đắt đỏ khi mua xe máy xăng, số lượng người dân sử dụng xe máy điện tại Trung Quốc tăng cao chóng mặt. Đặc biệt, phần lớn xe máy điện được thiết kế để người sử dụng không cần phải thi bằng lái.
Theo dữ liệu từ Daxua Consulting, Trung Quốc hiện là thị trường xe máy điện lớn nhất thế giới. Chỉ riêng năm 2022, các thương hiệu xe điện Trung Quốc đã cung cấp ra thị trường khoảng 45 triệu chiếc.
Đồng thời, thị trường xe máy điện tại Trung Quốc cũng chứng kiến sự tăng trưởng liên tục về doanh số trong hơn một thập kỷ qua.
Đến năm 2023, tổng lượng xe máy điện tại Trung Quốc đã đạt tới 420 triệu chiếc, tức cứ 3 người dân thì có một người sở hữu loại phương tiện này.
Nghiên cứu của McKinsey & Company nhận định có nhiều yếu tố góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng này, bao gồm các chính sách hỗ trợ tích cực từ chính phủ và những tiến bộ trong việc giảm chi phí sản xuất pin.
Các khoản trợ cấp từ chính phủ cùng với việc miễn thuế đã khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn xe máy điện, trong đó tỷ lệ người tiêu dùng Trung Quốc cân nhắc mua xe máy điện để sử dụng trong tương lai lên đến 70%.
Nhờ chương trình thu hồi và đổi mới xe điện quy mô toàn quốc, Trung Quốc đã chứng kiến làn sóng bùng nổ doanh số xe điện, với hơn 8,47 triệu chiếc xe máy điện mới lăn bánh chỉ trong nửa đầu năm 2025, theo Electrek.
Chiến lược này cũng đạt được hiệu quả rõ rệt khi thay thế hàng triệu chiếc xe đời cũ sử dụng pin lithium-ion kém chất lượng, vốn từng gây ra nhiều nguy cơ mất an toàn trên cả nước.
Thay vào đó, Trung Quốc đang thúc đẩy sử dụng các loại pin lithium-ion chất lượng cao hơn và các dòng pin AGM (pin axit chì) thế hệ mới có hiệu suất cao hơn.
Để kiểm soát lượng xe máy điện tăng chóng mặt, Trung Quốc đã đặt ra các yêu cầu bắt buộc đối với xe máy điện, bao gồm giới hạn tốc độ tối đa của xe ở mức 25 km/h, trang bị định vị vệ tinh BeiDou và trọng lượng của xe (không bao gồm pin) không vượt quá 55 kg.
Anh Nguyễn