Cải cách thủ tục hành chính đột phá, bước ra khỏi lý thuyết là đòn bẩy đưa Việt Nam trở thành nước thu nhập cao

7 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa.

Từ chuyện bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh...

Tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội ngày 17/6 trên nghị trường Quốc hội, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn) nhìn nhận việc Đảng xác định “bộ tứ trụ cột” (4 nghị quyết 57, 59, 66 và 68) đã xây dựng khung lý luận để đưa đất nước bước vào công cuộc đổi mới lần hai với cải cách sâu và rộng trên nhiều lĩnh vực.

"Đây là cơ hội lớn để xác định lại động lực và mô hình tăng trưởng, từ đó tăng cường năng lực nội sinh và phát triển nền kinh tế Việt Nam tự chủ, tự cường", đại biểu nhấn mạnh. Theo đó, đại biểu kiến nghị cần quan tâm hơn đến việc nâng cao năng lực nội tại của doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong nước.

Đặc biệt đề cập đến đối tượng hộ kinh doanh, ông Nghĩa cho hay trong khoảng gần 5 triệu hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh ở nước ta, có khoảng hơn 2,5 triệu hộ kinh doanh có đăng ký mã số thuế, còn lại đa phần là cá nhân kinh doanh, chiếm gần 50%.

Trong khi đó, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị yêu cầu xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2026. Nghị quyết 198 của Quốc hội bổ sung đối tượng cá nhân kinh doanh và quy định hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không áp dụng phương pháp khoán thuế từ ngày 1/1/2026. Nghị định 70 của Chính phủ hướng dẫn sử dụng hóa đơn điện tử từ 1/6/2025 cho cả hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh.

Với những chính sách mới này, đại biểu kiến nghị Chính phủ tập trung chỉ đạo truyền thông và hướng dẫn thực hiện. Trường hợp cần thiết, trình Quốc hội xem xét, điều chỉnh phạm vi áp dụng, giãn lộ trình bỏ thuế khoán để bảo đảm tính khả thi, phù hợp nghị quyết 68 và khoan sức dân, ngăn chặn lạm phát tăng cao.

Cũng về vấn đề này, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị đánh giá quyết định bãi bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ 1/1/2026 đã nhận được nhiều ý kiến ủng hộ của các chuyên gia, bởi mở ra cơ hội nâng tầm hộ kinh doanh thành doanh nghiệp. Tuy nhiên, cũng có không ít hộ kinh doanh tỏ ra hoang mang. Có những phản ứng như không nhận chuyển khoản mà chỉ nhận tiền mặt.

Trước tình trạng này, đại biểu Đồng cho rằng có 2 việc cần làm ngay. Thứ nhất, tăng cường truyền thông để người dân hiểu đúng, hiểu đầy đủ về chính sách mới. Thứ hai, hỗ trợ các hộ kinh doanh về thủ tục, nhất là khai thuế cho đến khi tự làm được, "thay vì cứ đến thời điểm chính sách có hiệu lực là kiểm tra và xử phạt".

"Tôi từng nghe một cử tri là chủ doanh nghiệp nhỏ phản ánh rằng chỉ vì nộp thuế chậm vài phút mà họ bị 'hành lên hành xuống', nên sau đó họ xin từ doanh nghiệp xuống hộ kinh doanh," đại biểu dẫn chứng. Ông Đồng cũng cho rằng việc triển khai thực hiện chính sách ra sao là rất quan trọng, nhất là khi người dân và doanh nghiệp đang phải thích ứng với sự thay đổi chính sách nhanh và nhiều như hiện nay.

...đến cuộc cách mạng trong cải cách thể chế

Từ vấn đề thuế khoán, nhìn rộng hơn, đại biểu bày tỏ trăn trở về vấn đề cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam thời gian qua.

"Tôi khá là sốt ruột vì tiến trình cải thiện môi trường kinh doanh của chúng ta đang chậm lại, thậm chí có chỗ, có lúc còn đi ngược lại. Nghị quyết 57, 66, 68 của Bộ Chính trị rất rõ, song tình trạng các doanh nghiệp phản ánh vướng mắc trong môi trường kinh doanh vẫn rất nhiều. Nếu chúng ta không chấp nhận một cuộc cách mạng trong môi trường kinh doanh thì tôi e là những cải thiện nho nhỏ sẽ không ăn thua gì," đại biểu băn khoăn.

Đại biểu đoàn Quảng Trị cũng dẫn báo cáo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phản ánh việc đầu tư các dự án có sử dụng đất của Việt Nam hiện nay như "một rừng thủ tục", từ việc xin quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất, chấp thuận chủ trương đầu tư, thẩm định thiết kế, môi trường, phòng cháy chữa cháy, tiền sử dụng đất, giấy phép xây dựng, nghiệm thu công trình…

"Với tình trạng rừng thủ tục, núi thủ tục như vậy, chúng ta khó có thể huy động được đủ đầu tư tư nhân để phục vụ tăng trưởng," đại biểu Hà Sỹ Đồng nêu và đề nghị Chính phủ phải rất quyết liệt trong việc này.

Đồng quan điểm này, đại biểu Phan Đức Hiếu, Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình nhìn nhận nhiệm vụ quan trọng nhất thời gian tới vẫn là cải cách thể chế một cách thực chất, đáp ứng đúng yêu cầu của cộng đồng doanh nghiệp.

Đại biểu Phan Đức Hiếu cho hay, Quốc hội, Chính phủ đang tập trung sửa luật, các nghị định, thông tư để tháo gỡ vướng mắc, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, song có những chỉ thị, công văn ban hành từ rất lâu trước đây lại gây vướng mắc lớn cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đại biểu dẫn chứng, tại Hội nghị gặp gỡ cộng đồng doanh nghiệp gần đây do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì, nhiều doanh nghiệp đề nghị bãi bỏ một chỉ thị từ năm 2012 yêu cầu tập trung các dự án đầu tư vào khu công nghiệp, dẫn đến nhiều địa phương áp dụng chỉ thị này khiến một số dự án đầu tư rất lớn, do gần bến cảng, gần sông, rất khó triển khai, gây nhiều khó khăn, vướng mắc.

Bày tỏ băn khoăn có thể còn nhiều văn bản như vậy nữa, đại biểu đoàn Thái Bình đề nghị Thủ tướng Chính phủ rà soát tổng thể các văn bản do Chính phủ ban hành, gồm cả chỉ thị, công văn từ trước tới nay. Theo đó, văn bản nào cản trở hoạt động sản xuất kinh doanh nên bãi bỏ công khai để địa phương, doanh nghiệp thực hiện.

Tại một hội thảo diễn ra gần đây, đại biểu Phan Đức Hiếu nhìn nhận nếu như trước đây Đảng, Chính phủ và các cơ quan liên quan nhấn mạnh nhiều đến việc thúc đẩy tăng trưởng thì hiện nay nhấn mạnh nhiều hơn đến việc phải làm được việc đó như thế nào. Chẳng hạn như việc kiên quyết bỏ tư duy không quản được thì cấm; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; khắc phục điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực, cải cách thủ tục hành chính và cắt giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp... Điều này thể hiện mức độ tinh thần về cải cách thể chế mạnh mẽ và triệt để.

Cũng theo TS Hiếu, Kỳ họp thứ 9 của Quốc hội lần này dự kiến thông qua hơn 30 luật, 7 nghị quyết có tính quy phạm pháp luật và cho ý kiến với 6 luật khác. Trong đó, nhiều nội dung cải cách lần đầu tiên bước ra khỏi lý thuyết để đi vào triển khai. Chẳng hạn, sửa đổi Luật Đầu tư với Điều 36a, Thủ tục đầu tư đặc biệt, gần như thay thế tiền kiểm bằng hậu kiểm. Các doanh nghiệp không cần phải đi tuần tự từ xin chủ trương đầu tư đến giấy phép xây dựng, phòng cháy chữa cháy, đánh giá tác động môi trường… mất 2-3 năm, mà có thể triển khai đầu tư trước, kiểm tra sau.

“Một quy định không tốt thì không phải là chúng ta sửa để tốt hơn, mà quy định không tốt thì bãi bỏ. Nếu như luật nào, nghị định nào không còn cần thiết thì phải bãi bỏ cả đạo luật, cả nghị định. Tinh thần này rất khác với trước đây và tương đồng với kinh nghiệm cải cách thể chế ở các nước”, ông Phan Đức Hiếu từng nhấn mạnh khi nói về những điểm mới tại Nghị quyết 68.

Trong báo cáo “Việt Nam 2045 - Đột phá: Thể chế cho một tương lai thu nhập cao” do Ngân hàng Thế giới (WB) công bố mới đây, các chuyên gia WB nhận định củng cố hệ thống pháp luật và môi trường pháp lý, nâng cao hiệu quả đầu tư công cả về quy mô lẫn chất lượng là những yếu tố cần thiết để Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng cao. Theo WB, kinh nghiệm quốc tế cho thấy những quốc gia vượt bẫy thu nhập trung bình và trở thành nước thu nhập cao đều có điểm chung là “liên tục cải thiện chất lượng thể chế”.

Bà Mariam J. Sherman, Giám đốc Quốc gia của Văn phòng WB khu vực Việt Nam, Lào, Campuchia đánh giá quá trình hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045 đã cho thấy rõ vai trò quan trọng của thể chế trong việc đảm báo tăng trưởng bền vững của Việt Nam. “Những nỗ lực cải cách gần đây thể hiện quyết tâm của Việt Nam, song để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần thực hiện những cải cách quyết liệt hơn nữa, đó chính là “một cú hích thể chế mang tính đột phá”, nhằm phát huy tối đa tiềm năng của khu vực tư nhân trong thúc đẩy tăng trưởng và tạo ra việc làm chất lượng cho người dân”, bà Sherman nhấn mạnh.

Diên Vỹ

Nguồn Doanh Nhân VN : https://doanhnhanvn.vn/cai-cach-thu-tuc-hanh-chinh-dot-pha-buoc-ra-khoi-ly-thuyet-la-don-bay-dua-viet-nam-tro-thanh-nuoc-thu-nhap-cao.html