Cạm bẫy từ dữ liệu bị lộ

11 giờ trướcBài gốc

Đây không phải kịch bản giả tưởng mà là thủ đoạn lừa đảo đang hoành hành, tận dụng sự rò rỉ dữ liệu đơn hàng và tâm lý chủ quan của nạn nhân. Vậy tại sao thông tin cá nhân của chúng ta lại dễ dàng "lọt" vào tay kẻ xấu đến vậy?

Thông tin cá nhân của người dân bị mua bán dễ dàng trên mạng. Ảnh minh họa: D.L.

Shipper giả - chiêu trò tinh vi từ dữ liệu thật

Thời gian gần đây, hàng loạt vụ lừa đảo giả danh nhân viên giao hàng khiến nhiều người mất tiền oan. Điển hình như trường hợp chị N. (Hà Nội) bị lừa 1,5 tỷ đồng chỉ vì một cuộc gọi yêu cầu chuyển khoản 10.000 đồng "hủy đăng ký hội viên". Đây là kiểu tội phạm công nghệ cao có tổ chức, lợi dụng sự tin tưởng tuyệt đối của nạn nhân vào thông tin đơn hàng.

Kẻ gian không chỉ giả mạo shipper mà còn tạo ra các kịch bản đa dạng: gọi điện từ số máy lạ, gửi link đính kèm mã độc, hoặc giả danh tổng đài chăm sóc khách hàng.

Điểm chung của những vụ việc này là dữ liệu đơn hàng mà chúng sử dụng đều chính xác đến kinh ngạc: tên người nhận, địa chỉ, số điện thoại, thậm chí cả giá trị món đồ. Sự trùng khớp này khiến nạn nhân khó lòng nghi ngờ, nhất khi họ đang nóng lòng chờ hàng.

Câu hỏi lớn được đặt ra là làm thế nào những kẻ lừa đảo có được thông tin chi tiết đến vậy? Nguồn đầu tiên đến từ chính các sàn thương mại điện tử hoặc đơn vị vận chuyển. Một số nhân viên nội bộ có thể bán dữ liệu khách hàng cho bên thứ ba với giá rẻ mạt.

Nguồn thứ hai là các website và ứng dụng kém bảo mật, nơi người dùng vô tình để lộ thông tin cá nhân khi đăng ký tài khoản. Nguồn thứ ba và cũng đáng lo ngại nhất là thị trường "data rác" được rao bán công khai trên mạng xã hội và các diễn đàn ngầm.

Đáng báo động là những dữ liệu bị rò rỉ không dừng lại ở thông tin cơ bản như số điện thoại hay địa chỉ nhà. Chúng còn bao gồm cả lịch sử mua hàng, sở thích tiêu dùng, giúp tội phạm xây dựng những kịch bản lừa đảo được cá nhân hóa với tỷ lệ thành công cực cao.

Nhiều người nghĩ rằng vài chục nghìn đồng là khoản tiền quá nhỏ để phải bận tâm, nhưng thực chất đó chính là chiếc cầu nối để kẻ gian tiếp cận tài khoản ngân hàng của nạn nhân

Tâm lý chủ quan - cánh cửa cho kẻ gian

Theo phân tích của chuyên gia, yếu tố then chốt khiến nhiều người mắc bẫy chính là tâm lý chủ quan. Theo đó, một số thủ đoạn phổ biến của các đối tượng lừa đảo thường bao gồm gửi đường link hoặc mã QR độc hại.

Chỉ cần nhấp vào, điện thoại của nạn nhân sẽ bị cài mã độc, cho phép tội phạm truy cập vào các ứng dụng ngân hàng. Một phương thức khác là tạo ra trang web giả mạo yêu cầu nhập mã OTP, khiến nạn nhân tưởng mình đang hủy dịch vụ nhưng thực chất là đang ủy quyền cho kẻ gian rút tiền.

Trong thời đại số, việc tự bảo vệ mình là vô cùng quan trọng. Đầu tiên chúng ta cần tuyệt đối không chuyển tiền trước cho bất kỳ ai tự xưng là shipper, dù đó là khoản phí nhỏ.

Thứ hai, không bao giờ nhấp vào đường link lạ hoặc quét mã QR từ những tin nhắn không rõ nguồn gốc. Đặc biệt, mã OTP và mật khẩu ngân hàng là thông tin tuyệt mật, không được chia sẻ với bất kỳ ai, kể cả người tự nhận là nhân viên hỗ trợ.

Một biện pháp quan trọng khác là luôn kiểm tra trạng thái đơn hàng trực tiếp trên ứng dụng chính thức của sàn thương mại điện tử, thay vì tin tưởng vào những thông báo qua điện thoại. Ngoài ra, việc bật tính năng bảo mật đa lớp (2FA) cho tài khoản ngân hàng và email sẽ tạo thêm một lớp phòng thủ vững chắc.

Nhóm đối tượng dễ trở thành nạn nhân

Điều đáng ngạc nhiên là nhóm dễ trở thành mục tiêu của tội phạm không phải là người lớn tuổi ít am hiểu công nghệ, mà lại chính là các bạn trẻ, đặc biệt là học sinh, sinh viên. Lý do nằm ở sự chủ quan. Dù thành thạo sử dụng smartphone và mạng xã hội, nhiều bạn trẻ lại thiếu kỹ năng kiểm chứng thông tin cơ bản.

Những vụ lừa đảo shipper giả chỉ là phần nổi của tảng băng chìm về vấn đề rò rỉ dữ liệu cá nhân. Trong thời đại kỹ thuật số, việc bảo vệ thông tin cá nhân không còn là trách nhiệm riêng của mỗi cá nhân, mà đòi hỏi sự chung tay từ các doanh nghiệp, cơ quan quản lý và ý thức của toàn xã hội.

Hãy luôn nhớ rằng, chỉ một phút bất cẩn có thể khiến bạn phải trả giá bằng cả tài khoản tiết kiệm của mình.

PHƯƠNG NAM

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/phap-luat/cam-bay-tu-du-lieu-bi-lo-158431.html